Vlak voor een belangrijke raadsbeslissing over het afbouwen van de Haagse tramtunnel liepen twee ondergrondse delen onder water. Maar Den Haag wil door met de tunnel.

Door onze redacteuren
HARM VAN DEN BERG en EGBERT KALSE

DEN HAAG, 6 JULI. Tekenaar Marnix Rueb, van de populaire strip Haagse Harry, heeft gelijk gekregen. De Haagse tramtunnel mag zich vanaf gisteren definitief de Haagse zwemtunnel noemen. Niet één, maar twee ondergrondse tunneldelen staan onder water. "Snel te verhelpen", meent de aannemer. "Een incident", aldus de gemeente. Zou kunnen, maar het is wel het zoveelste in de al vier jaar durende soap rond de aanleg van de tunnel. Desondanks is de inzet van de samenwerkende partijen in de Haagse raad nog steeds dat het karwei moet worden voltooid. Op een enkeling na blijven de Haagse raadsleden echter optimistisch over de afloop. De tramtunnel komt af. Ooit. De woordvoerders van PvdA, CDA en VVD, partijen die samenwerken in het college van b. en w., toonden zich "geschokt of "verbijsterd" over de nieuwste tegenslag, maar van afblazen willen ze niet horen.

VVD-wethouder Henk Meijer, binnenkort overigens burgemeester van Zwolle, werd gistermorgen om half zes wakker gebeld. De aannemer meldde hem opnieuw een forse tegenvaller bij de bouw van de tramtunnel. Een damwand tussen de ondergrondse tunneldeel Kalvermarkt en het station Spui had het begeven. En doordat men eerder al de Kalvermarkt vol met water had laten lopen juist om stijging van het grondwater tegen te gaan, waren beide tunneldelen gaan werken als communicerende vaten. Nu stond ook het station Spui vol.

"In gewoon Nederlands: ik voelde me buitengewoon lullig", was alles dat Meijer wist uit te brengen nadat hij gistermorgen de raadscommissie voor de binnenstad had ingelicht. Het ongeluk komt dan ook op een heel gevoelig moment. Juist vandaag staat op de agenda van de gemeenteraad een voorstel van het college om meer geld uit te trekken voor de afbouw van de 1.200 meter lange tunnel. Hierbij gaat het om toepassing van een speciale techniek waarmee in het lekkende Kalvermarktgedeelte "enigermate" overdruk wordt gecreëerd. Voor de bouwvakkers zijn dan extra veiligheidsmaatregelen nodig, zoals een kort verblijf in een aparte ruimte ter voorkoming van caisson- of duikersziekte. Deze aanpak maakt de tunnel nog eens 145 miljoen duurder dan de 280 miljoen die al nodig waren. Van die extra 145 miljoen zou de gemeente Den Haag 70 miljoen moeten betalen. Verkeer en Waterstaat draagt 35 miljoen gulden extra bij.

Gelet op de reacties van de raadsleden lijkt het vrij zeker dat het bedrag beschikbaar komt. CDA-woordvoerder Smits: "Tja, het is uithuilen en opnieuw beginnen. We zitten niet in de positie dat we kunnen ophouden met de tunnel". Hij rekent voor: als Den Haag stopt moet 60, 70 miljoen gulden worden terugbetaald aan minister Netelenbos. "Opgeteld bij de honderd miljoen die er inmiddels al is geïnvesteerd in de tunnel wordt dat gewoon teveel. We hebben omwille van de winkels in de Grote Markstraat gekozen voor een ingewikkelde methode". PvdA-woordvoerder Hilhorst zei gisteren het een goede zaak te vinden dat "de afbouw meer voor rekening van de aannemer" komt.

Een klein deel van de raad zal het oordeel laten afhangen van de verklaring die tunnelbouwer Tram Kom heeft voor de nieuwste tegenslag. Zoals D66-woordvoerder Van Lente: "Als er geen geloofwaardige analyse komt, dan hebben de bouwers het laatste restje geloofwaardigheid verloren". De Socialistische Partij haakte al eerder af. Ook GroenLinks spreekt nu openlijk haar twijfels uit. "Misschien moeten we niet door met deze aannemer, of zelfs helemaal afzien van de bouw", aldus fractievoorzitter B. van Alphen.

Volgens een ingewijde is het nieuwste lek ontstaan bij voorbereidende werkzaamheden om later verder aan het eerder lek geslagen gedeelte onder de Kalvermarkt te werken; nogal pikant omdat de gemeenteraad juist hierover vandaag een besluit zou nemen. Overigens verwacht de ingewijde dat de schade eenvoudig te herstellen is.

Aannemer Tram Kom gaf vanmorgen een andere verklaring voor de losgeraakte damwand. Bij de werkzaamheden bij station Spui was men bezig de laatste zandlaag weg te graven. Daarna zou de derde vloerlaag, waarover de tram uiteindelijk komt te rijden, aangelegd gaan worden. "Er bleek echter een trekanker lek te zijn , aldus aannemer M. Soedenhuizen. Dit trekanker zit op ongeveer 20 meter diepte en is bedoeld om de uiteindelijk vloer op zijn plaats te houden. Door een lekkage in de speciale gellaag waar de ankers in verzonken zijn, werd het zand om het anker heen nat. "Het werd drijfzand", aldus Soedenhuizen. Nat zand is minder sterk dan droog zand, en door het wegvallen van de druk van het zand, brak de damwand die Spui van Kalvermarkt scheidde. "Er ontstond een soort brievenbus waar het water met 140.000 liter per uur doorheen stroomde", aldus de aannemer. Tram Kom sluit overigens niet uit dat het lek veroorzaakt kan zijn door het afgraven.

Vooralsnog gaan gemeente en aannemer ervan uit dat de vertraging in de bouw beperkt zal blijven tot enkele dagen. De schade, die in de categorie 'onvoorziene omstandigheden' valt, zal hoogstwaarschijnlijk door de verzekeraar worden betaald. Geen extra kosten dus, wel weer vertraging.

In het zogenoemde voltooiingsbesluit dat vanmiddag aan de gemeenteraad zou worden voorgelegd, staat dat de aannemer voor verdere tegenvallers in de bouw moet opdraaien. Daarmee schuift Den Haag in ieder geval een deel van de verantwoordelijkheid van zich af, uit angst voor nieuwe financiële meevallers. "Maar we hebben alle vertrouwen in de aannemer", aldus directeur Stadsbeheer J. Wortel. Aannemer Soedenhuizen verzuchtte: "U hoort het, zolang de gemeente het vertrouwen heeft, gaan wij door." Echt veel zin leek hij er niet meer in te hebben.

Zie ook:

Risico's lekkende tramtunnel genegeerd (7 december 1999)
Lek Haagse tunnel niet verzekerd (8 september 1999)
'Blunders' bij Haagse tramtunnel (5 juni 1998)

( a d v e r t e n t i e s )