Het geweld op Ambon noopt sommige christelijke Molukkers in Nederland tot actie. 'Simon' is bereid te vechten, al was het maar om het onrecht te wreken dat zijn grootvader, een afgedankte KNIL-soldaat, is aangedaan.

Door onze redacteur CEES BANNING

ZWOLLE, 30 JUNI. "Ik slaap niet meer. Ik krijg de beelden niet uit mijn hoofd. Onschuldige vrouwen en kinderen die worden afgeslacht. En ik relaxed voor de tv naar het voetbal kijken?" Simon drukt zijn donkere zonnebril iets steviger op zijn neus. "Ik ga naar Ambon om te helpen, desnoods om te vechten. Ik wil mijn mensen helpen."

In de stationsrestauratie in Zwolle stelt de Molukse man zich voor als Simon een gefingeerde naam, want hij wil niet met zijn echte naam in de krant. "Inderdaad naar Simon Tahamata", zegt hij - de oud-voetballer van Ajax was "een jeugdheld". Gisteren is Simon, samen met een vriend, vertrokken naar het Australische Darwin. Vandaar willen ze per boot oversteken naar Ambon; een tocht van vierhonderd kilometer. Simon weet dat de Indonesische marine patrouilleert in de Bandazee om te voorkomen dat vrijwilligers gaan deelnemen aan de gevechten tussen christenen en moslims. "Ik heb er wel vertrouwen in dat we Ambon bereiken", zegt Simon.

Hij draagt een spijkerjack met op de mouw het embleem van de Republik Maluku Selatan (RMS) en woont in de buurt van Assen, is 27 jaar oud, en is één keer eerder met zijn ouders op Ambon geweest. "Ambon is thuis. De foto's, verhalen en liedjes waar ik mee was opgegroeid kwamen in één keer tot leven."

Hij behoort tot de zogenoemde tweede generatie Molukkers en kan nog steeds woedend worden dat zijn grootvader "als een afgedankte KNIL- soldaat naar Nederland werd gedeporteerd". Maar hij is ook woedend dat de Nederlandse regering keer op keer beloften verbreekt en weigert toe te geven dat de Molukse ouders en grootouders onrecht is aangedaan. "Ik heb mijn draai wel gevonden in de Nederlandse samenleving, maar mijn vader en opa zijn gedesillusioneerd gestorven."

Simon is, zoals de meeste Molukse jongeren, opgevoed volgens de Molukse traditie. De zogenoemde adat-istiadat (ongeschreven wetten en gebruiken) wordt in Nederland strenger nageleefd dan op Ambon. Simon: "Een volk op de vlucht houdt zijn tradities in ere, zei mijn vader altijd."

In 1951 werden zo'n vierduizend Molukse militairen en hun familie, totaal 12.500 mensen, 'tijdelijk' naar Nederland gehaald. Ze hadden gediend in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL), en konden nergens anders heen. Ze mochten niet naar Ambon en kregen een positie (in het Indonesische leger) aangeboden die ze verafschuwden. Toen Simon's grootvader met zijn gezin in 1951 naar Nederland kwam, bleven twee broers en een zus achter op Ambon. Met zijn familie op Ambon heeft Simon altijd veel contact gehad. "De laatste berichten die ik van hen heb gehoord, is dat ze na de gewelddadigheden van de moslims de stad hebben verlaten en de bergen in zijn getrokken. Ik moet ze nu helpen. Alleen geld sturen en bemoedigende telefoontjes zijn niet genoeg."

De bereidheid onder jongeren om naar de Molukken te gaan en de wapens op te nemen in de strijd voor een vrije Republiek der Zuidelijke Molukken "is gering", zegt Frans Tutuhatunewa de 77-jarige president van de RMS- regering in ballingschap. "Het verlangen bestaat bij velen, maar er zijn er maar weinigen die gaan." De RMS-president raadt Molukse jongeren op dit moment af om te gaan "de situatie is te gevaarlijk", vindt hij. "Maar als de liefde voor je land zo sterk is dat je vindt dat je moet gaan dan heb ik daar veel respect voor".

De nieuwe generatie Molukse jongeren is goed opgeleid, de werkloosheid is sterk afgenomen, en er is meer contact met de Nederlanders. De jongste generatie raakt steeds meer ingeburgerd, ze trekken weg uit de wijken waar ze zijn opgegroeid, maken maatschappelijke carrière, en trouwen steeds vaker met mensen buiten de Molukse gemeenschap. Een groot verschil met de jaren zeventig toen gijzelingen en kapingen de Nederlandse vijandig stemden. Vijftien doden vielen er bij die acties, waarvan zes Molukkers helden in eigen kring, tot op de dag van vandaag. "Zeker helden, maar ik betwijfel of ze groot effect hebben gehad", bekend Simon.

Via de politieke en diplomatieke weg moet de strijd voor een vrij RMS worden gevoerd, vindt hij. "Maar we moeten ons niet blind staren op dat ideaal. Eerst moet er vrede en veiligheid komen. In Nederland ben ik niet bij machte het geweld te stoppen, misschien kan ik er daar een kleine bijdrage aan leveren. Vrede kun je alleen met geweld afdwingen."

Het gesprek vindt plaats op het moment dat in Den Haag een stille tocht van zo'n 1500 Molukkers uit de hand loopt. De demonstranten waren naar de residentie gekomen voor een protest tegen de, in hun ogen, passieve houding van de Nederlandse regering ten opzichte van de noodtoestand op de Molukken. De frustratie slaat na een tijdje om in agressie. "Het is echt onzin om een beetje te gaan matten met de Nederlandse politie", oordeelt Simon. "Wil je knokken dan moet je naar Ambon gaan om de moslims een lesje te leren." Van de 42.000 Molukkers die in Nederland wonen is zo'n 97 procent christelijk.

Beelden van CNN waarbij een afgehakt hoofd op een stok zichtbaar was, leverden het laatste zetje om te gaan. Hij belde een vriend op "met wie hij wel eens had gefilosofeerd" om zich echt actief in te zetten voor de Molukken. Die zei na een paar uur ja. "Met z'n tweeën is op dit moment ook wel het maximum om naar het gebied te reizen, want anders wek je al snel de indruk dat er een eenheid van het vreemdelingenlegioen aankomt hoewel de belangstelling om daar te vechten niet groot is." Een paar familieleden en kennissen werden op de hoogte gebracht en het uitzendbureau waar hij voor werkte heeft hij laten weten dat hij een vaste baan heeft gevonden.

Wat verwacht hij op Ambon aan te treffen? "Mijn familie leeft niet meer in de stad, maar ik weet ze wel te vinden in de bergen. Mijn vriend is een goede gids; hij gaat voor de vijfde keer." Simon neemt geen wapens mee. "Ik heb een fors gedeelte van mijn spaargeld opgenomen; dat is op Ambon een klein vermogen. En mijn opa heeft me geleerd hoe ik een tombak (speer) moet maken, dus ik zal nooit met lege handen staan."

Zie ook:

Hevige gevechten in Ambon-Stad (26 juni 2000)
'Officieren achter geweld Molukken' (23 juni 2000)

( a d v e r t e n t i e s )