Hevige gevechten in Ambon-Stad

Door onze correspondent DIRK VLASBLOM
JAKARTA, 26 JUNI. De Indonesische regering heeft de 'civiele noodtoestand' uitgeroepen in de Molukken. Volgens het hoofd van de landelijke politie, generaal Rusdihardjo, is de maatregel gisteren al van kracht geworden.

Met het uitroepen van de 'civiele noodtoestand' reageert Jakarta op de aanhoudende gevechten in de Molukken. Terwijl moslims en christenen vandaag voor de zesde achtereenvolgende dag bloedig slag leveren in Ambon-Stad, gaan ook steeds meer stemmen op om de hulp van de VN in te roepen.

Sinds woensdag zijn in en om Ambon-Stad ten minste 40 doden gevallen. Vanmiddag vielen alle telefoonverbindingen met Ambon weg. Van een neutraal veiligheidsapparaat is intussen geen sprake meer. Eenheden van de Mobiele Brigade (Brimob) - speciale politietroepen - kiezen de kant van de christenen en militairen vechten mee aan islamitische kant. Volgens ooggetuigen bevinden in het wit geklede leden van de Laskar Jihad (strijders op Gods weg), bewapende moslimfanatici uit Java, zich in de voorste linies bij aanvallen op 'rode' (christelijke) wijken. De politiechef en de militaire commandant van de Molukken hebben hun toevlucht gezocht in een hotel in het 'rode' deel van Ambon-Stad. Volgens het hoofd van de Molukse politie, de Balinese brigade-generaal Dewa Astika, hebben 'onbekenden' vorige week twee wapenmagazijnen van de politie opengebroken. Zij maakten niet alleen wapens buit, maar ook een paar dozijn uniformen van de Brimob. Politiechef Astika wilde bevestigen noch ontkennen dat politiemannen hadden deelgenomen aan de actie. In de wijk Tantui, aan de zuidelijke rand van Ambon-Stad, zijn een politiebureau en een nachtverblijf van agenten in de as gelegd. Een plaatselijke priester zei dat hij een militaire pantserwagen had zien oprukken met een islamitische strijdgroep. Hoewel het zondag hard regende in Ambon-Stad gingen de gevechten onverminderd door en stegen zware rookwolken op boven het centrum. Burgers verschuilen zich in hun huizen, vechten mee of vluchten. Het openbare leven is geheel verlamd. In de marinebasis Halong, ten oosten van de stad, zijn al meer dan 5.000 vluchtelingen - meest vrouwen en kinderen - samengestroomd en de situatie daar wordt snel onhoudbaar. In de stad wordt hard gevochten. De bisschop en het hoofd van de protestantse synode van de Molukken hebben vrijdag een brief gestuurd naar president Wahid. Daarin schrijven zij: "De aanvallen van Jihad-eenheden, bijgestaan door militairen, op de christelijke gemeenschap gaan door en de regering laat na het geweld te stoppen." Een rooms-katholieke en een protestantse kerk zouden de afgelopen dagen in de as zijn gelegd (overigens ook de moskee van Tantui). De bisschop en de sy nodevoorzitter doen een dringend beroep op Wahid om "meteen in te grijpen". "Gebeurt dat niet binnen 48 uur, dan zullen wij de VN vragen om een interventiemacht te sturen", aldus de kerkleiders , die dat inmiddels hebben gedaan. De Partij van Democratie en Liefde voor de Natie (PDKB), die vijf afgevaardigden heeft in het parlement, bepleitte dit weekeinde het inroepen van de hulp van de VN.

De secretaris-generaal van de Nationale Commissie voor de Rechten van de Mens, Asmara Nababan, onderschrijft dit voorstel. Ook de Molukse socioloog dr. Thamrin Amal Tomagola, adviseur van vice-president Megawati, vindt dat VN-interventie is geboden. Een woordvoerder van Wahids Partij van het Nationale Ontwaken wees dit voorstel gisteren echter verontwaardigd van de hand. Op welke wettelijke basis de 'civiele noodstand' is gebaseerd, was vanmiddag nog onduidelijk. Minister van Justitie Yusril Mahendra pleegde vanmorgen spoedoverleg met het presidium van het parlement. Hij stelt voor om het omstreden wetsvoorstel op de Toestand van Nationaal Gevaar, dat vorig jaar is aangenomen door het oude parlement uit de Soeharto-tijd, met spoed kracht van wet te geven. Als dat gebeurt, kan de gouverneur 'Jakarta' vragen om in de Molukken de 'uitzonderingstoestand' uit te roepen. Wordt die wet niet snel ingevoerd, dan moet de regering een beroep doen op de oude Wet op de Noodtoestand uit 1959. Toepassing daarvan komt neer op militair bestuur over de Molukken. Dr. Tomagola waarschuwt dat meer bevoegdheden voor de krijgsmacht, gezien de gebleken partijdigheid van de militairen, vragen is om nog ernstiger schending van de mensenrechten.

Ongeveer 300 leden van het militante Front ter Verdediging van de Islam (FPI) zijn in de nacht van vrijdag op zaterdag het hoofdkantoor van de Indonesische Commissie voor de Rechten van de Mens (Komnasham) in Jakarta binnengedrongen en hebben de inventaris kort en klein geslagen. Daarna trokken zij door de uitgaanswijk Kemang en sloopten bierreclames voor cafés. De aanval op het Komnasham-kantoor zou zijn ingegeven door woede over het jongste rapport van de commissie. Komnasham deed onderzoek naar het bloedige incident in Tanjung Priok, de haven van Jakarta, in 1984. Het leger trad toen hard op tegen de volgelingen van een radicale moslimprediker in de moskee van Tanjung Priok. Volgens de officiële versie vonden in het treffen tussen moslimbetogers en militairen 33 burgers de dood, van wie 24 onder de handen van het leger. Volgens de commissie is er geen reden te veronderstellen dat het aantal slachtoffers veel groter was dan het officiële cijfer, zoals in moslimkring wordt aangenomen.

( a d v e r t e n t i e s )