Ze betalen er goed voor, de Chinezen die het land uit willen. De vraag is groter dan ooit en de organisaties die ervoor verantwoordelijk zijn worden steeds professioneler.

Door onze correspondent FLORIS-JAN VAN LUYN

PEKING, 21 JUNI. Onder de familieleden van gesmokkelde Chinezen bestaat begrip voor de slangenkoppen - de adjudanten van de mafiabazen die een oversteek naar het buitenland regelen. "Ze kosten een hoop geld, maar daar is het mijn jongen uiteindelijk ook om te doen - geld verdienen", zegt een vader over zijn geïmmigreerde zoon.

De slangenkoppen zijn behoorlijk aan de prijs. Een reis naar de Verenigde Staten kost al gauw een ton. Naar Nederland of de rest van Europa om en nabij de 40.000 gulden. Maar wie rijk wil worden, mag best een poosje bloeden, zeggen de potentiële migranten uit het Changle district in de Chinese kustprovincie Fujian. "Je sluit een lening af bij een slangenkop, hij regelt alles voor je, natuurlijk betaal je hem terug, ook al duurt het een paar jaar voordat je je schulden hebt afbetaald. Daarna staat het je vrij om rijk te worden", zegt een jongen die droomt van rijkdom.

Immigratie kent een lange geschiedenis in Fujian. Mensen worden aangetrokken door verhalen van succes of de tastbare bewijzen daarvan. In de dorpen rond de provinciehoofdstad Fuzhou staan veel migranten- huizen, gebouwd in de onmiskenbare Disney-stijl: compleet met betonnen torentjes en rode tegeldaken. Het zijn dankbetuigingen aan de familieleden van diegenen die de oversteek al hebben gemaakt en ogenschijnlijk resultaat hebben geboekt. "In Fujian is sprake van een migranten-cultuur", zegt Susan Gregson, immigratie-attaché van de Canadese ambassade in Peking. "Iedereen wenst zijn kinderen in het buitenland. Al vele honderden jaren lang. Mensen die familie hebben in het buitenland zijn trots."

Zelden is armoede dan ook een reden om te vertrekken. Arme Chinezen gaan geen lening aan bij een slangenkop omdat er nu eenmaal geen familieleden zijn die voldoende geld bijeen kunnen leggen om garant te staan. De migranten uit Fujian hebben wel degelijk geld, maar willen eenvoudig meer. De mythe van de snel verworven rijkdom geldt als een bijna heilige leidraad op een weg vol risico en tegenslag. "Mijn zoon is vertrokken omdat hij hier geen mogelijkheden had", zegt een vader wiens zoon in Nederland verblijft. Niet dat de jongen geen werk had, "maar het verdient hier niet goed."

Tijdens gesprekken, enkele weken geleden, met teruggestuurde immigranten en familieleden van Chinezen die naar het buitenland zijn gesmokkeld, blijven het illegale karakter en de risico's van een reis naar het buitenland opvallend onbesproken. "Alles was legaal geregeld", zegt een vrouw die in Japan is opgepakt en teruggestuurd naar Fuzhou nadat ze langer was gebleven dan haar touristenvisum toestond. Maar 'legaal' betekent niets meer dan in het bezit zijn van papieren, of die nu echt zijn of vervalst.

"Steeds meer immigranten komen met het vliegtuig", zegt immigratie- attaché Gregson. "De papieren die ze bij zich hebben zijn doorgaans op een oneigenlijke manier bemachtigd." Dat een smokkelreis mis kan gaan is bekend in het Changle district. Maar teruggestuurde Chinezen zijn eensluidend over wat hen te doen staat na terugkomst en na uitzitting van een eventuele straf; ze willen het nog eens proberen. De slangenkoppen, die zeer professioneel zijn in zaken, geven naar verluidt steeds vaker de garantie, dat wanneer de eindbestemming niet wordt bereikt, het geld dat vooraf is ingelegd wordt terugbetaald.

Chin Ko-lin, hoogleraar aan het instituut voor criminologie van de Amerikaanse Rutgers Universiteit, is gespecialiseerd in de Chinese mensensmokkel. In het Hongkongse blad Far Eastern Economic Review, zegt hij dat de criminele organisaties die met de smokkel verbonden zijn met de dag professioneler worden: "De routes en methoden veranderen, maar de handel blijft onverminderd voortbestaan." De reden daarvoor, aldus Chin, is dat de vraag groter is dan ooit tevoren. Volgens hem is de mensensmokkel jaarlijks zo'n zeven miljard gulden waard. Landen met een groot etnisch Chinees bevolkingsdeel worden als tussenbasis gebruikt. "Ieder jaar lukt het tussen de tien- en honderdduizend Chinezen de VS binnen te komen", zegt Chin. De VS zijn nog de belangrijkste smokkelbestemming.

Dat maakt het voor aanhoudende Chinezen aantrekkelijk om opnieuw te gaan. Wat er gebeurt als een reis eindigt met de dood van een immigrant is niet duidelijk. Slechts een van de geïnterviewden in het Changle district weet te vertellen van een dorpsgenoot die tijdens een overtocht in het ruim van een schip is overleden. "Ik ken zijn ouders, maar die willen niet praten", zegt hij vanaf zijn brommer. "Het enige wat ik ervan weet is dat de slangenkop 25.000 gulden compensatie heeft betaald."

Zie ook:

Als iedereen slaapt, klimmen ze in de truck (20 juni 2000)
Transporteur van 58 doden (20 juni 2000)
58 illegalen dood in Nederlandse truck (19 juni 2000)
Chinese illegalen kopen 'totaalpakket' (19 juni 2000)

( a d v e r t e n t i e s )