NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

EDO DIJKSTERHUIS
Een man, type grijze 'salaryman', krijgt op kantoor een brief. De schrijfster ervan informeert hem dat zijn vrouw hem tijdens zijn nachtelijke vistochtjes bedriegt met een ander. Op een nacht komt de kantoorklerk vroeger thuis dan normaal, treft eega en minnaar in bed, en steekt in op zijn echtgenote tot de cameralens er rood van ziet. Daarna fietst hij half neuriënd naar het dichtstbijzijnde politiebureau en geeft zichzelf aan. Acht jaar later verlaat hij de gevangenis weer.

Pas dan verschijnt de titel van de film, Unagi of The Eel, op het scherm.

Daar waar de meeste filmmakers in het bovenstaande verhaal genoeg stof voor wel twee films zouden vinden, gebruikt Shohei Imamura het slechts als een tien minuten durende proloog. Met niet meer beelden en woorden dan absoluut noodzakelijk, schetst de Japanse regisseur de hoofdpersoon aan de hand van de meest ingrijpende gebeurtenis in zijn leven. De rest van dat leven en dus ook van de film zijn een onderzoek naar de betekenis van die alles bepalende crisis.

De honderd minuten die volgen op de korte, bloederige openingsscène zijn allerminst spectaculair wat betreft drama en actie. In afstandelijke shots en bedaard tempo wordt het verhaal verteld van moordenaar Yamashita die na zijn vrijlating een kapperszaakje opent in een geïsoleerd dorp. Tegen wil en dank verwerft de zwijgzame hoofdpersoon, die alleen kan communiceren met de aal die hij in de gevangenis als huisdier hield en die in alle opzichten zijn alter ego vormt, zich een plaats in de kleine gemeenschap.

De rest van de personages dient als een soort spiegel voor Yamashita's rehabilitatieproces. Net als hij zijn ze allemaal in meer of mindere mate contactgestoord en hebben ze moeite met de realiteit. Yamashita's buurman leidt na de dood van zijn vrouw een in zichzelf gekeerd bestaan. De minder begaafde buurjongen probeert contact te leggen met buitenaardse wezens maar kan niet overweg met de menselijke buurtbewoners. En Keiko, de jonge vrouw die door Yamashito wordt gered van zelfmoord en bij hem intrekt, heeft zich haar leven lang weggecijferd ten behoeve van een tiranniek vriendje en een moeder die denkt dat ze een Andalusische flamenco-ster is.

In het door Imamura geschetste wereldje overheersen pijnlijke stiltes, verkeerd begrepen gebaren, goede bedoelingen en voortdurende excuses. Maar Unagi is geen loodzware film over uitzichtloosheid en menselijke onmacht. Imamura's milde humor die af en toe doet denken aan het bijna slapstick-achtige absurdisme van landgenoot Kitano Takeshi wiens meesterwerk Sonatine aansluitend wordt vertoond - houdt de film licht. Zijn gedoseerde stilistiek staat garant voor een bijna onzichtbare maar zeker niet onmerkbare dynamiek. Naarmate de film vordert en de karakters langzaam uit hun schulp kruipen, verschuift de stijl van sober realisme naar licht hallucinerend surrealisme.

Vooral door die perfecte afstemming tussen vorm en inhoud toont Imamura, die al films maakt sinds 1958, zich een ware meester. Voor Unagi kreeg hij in 1997 de Gouden Palm in Cannes.

Unagi (The Eel) (Imamura Shohei, 1997, Japan), vrijdag, Ned.3, 23.17-1.14u.