NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondenten
LONDEN/NEW DELHI, 10 FEBR. De kaping van een Afghaans verkeersvliegtuig op het Londense vliegveld Stansted is na drie dagen vanochtend zonder geweld geëindigd. Volgens de Britse politie zijn in totaal 19 personen gearresteerd. Volgens de BBC hebben ongeveer 60 inzittenden politiek asiel aangevraagd in Groot-Brittannië. Een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken wilde dat bericht bevestigen noch ontkennen. Hij zei dat minister Straw vanmiddag een verklaring in het parlement zou afleggen.

Vannacht, even na drie uur plaatselijke tijd, verlieten de eerste 85 passagiers het vliegtuig, dat zondag tijdens een interne vlucht in Afghanistan was gekaapt. Kort voor zes uur vanochtend kwamen de laatste 65 tevoorschijn en gaven de kapers zich over. De leider van het Afghaanse Talibaan-bewind, Mullah Mohamed Omar, heeft de Britse autoriteiten bedankt dat de kaping zonder bloedvergieten is geëindigd. Omar eist dat de kapers worden berecht.

Vanochtend was nog steeds onduidelijk wat de kapers vroegen en of ze met hun gijzeling wel iets wilden afdwingen. De kapers, die een kalme indruk maakten en goed Engels spraken, hebben volgens de politie lange tijd "geen specifieke eisen" gesteld, maar alleen om voedsel en medicijnen gevraagd. Pas tegen het einde van de onderhandelingen hebben ze uitdrukking gegeven aan hun "zorg over de politieke situatie in Afghanistan", zei hoofdcommissaris David Stevens van de politie na afloop van de kaping.

Sinds dinsdag werd steeds nadrukkelijker gespeculeerd dat de kaping een poging was asiel in het Verenigd Koninkrijk te krijgen. Dat gerucht was gevoed door een lid van het cabinepersoneel dat zondag tijdens een tussenlanding in Centraal-Azië was vrijgelaten. Hij zei dat in het vliegtuig 40 leden van dezelfde familie zaten die mogelijk niet samen op weg waren naar een bruiloft maar wilden uitwijken. Ook de Talibaan lieten blijken te geloven dat politiek asiel het motief was.

DILEMMA: pagina 5 Asielaanvragen plaatsen Londen voor dilemma

De kaping op Stansted is vreedzaam beëindigd. Maar het asielverzoek van veel inzittenden confronteert de Britse regering met nieuwe problemen.

Door onze correspondenten ROB SCHOOF en HANS STEKETEE

NEW DELHI/LONDEN, 10 FEBR. Het (rond het middaguur nog niet officieel bevestigde) bericht dat ongeveer 60 inzittenden van het gekaapte Afghaanse vliegtuig op Stansted politiek asiel hebben aangevraagd in Groot-Brittannië, betekent slecht nieuws voor de Britse autoriteiten - ondanks de goede afloop van de kaping. Het plaatst hen - niet voor de eerste keer - voor een dilemma. Enerzijds verplicht het internationale recht de Britse overheid om asielverzoeken in behandeling te nemen. Anderzijds kan een succesvol asielverzoek in deze kapingszaak leiden tot een wereldwijde golf kapingen met hetzelfde motief en hetzelfde reisdoel. Het Verenigd Koninkrijk staat bekend als relatief soepel met asielverzoeken en het heeft de reputatie kapingen vreedzaam te beëindigen. Onder Afghaanse asielzoekers is het bovendien al jaren uiterst populair; per maand worden gemiddeld 360 asielverzoeken van uitgeweken Afghanen in behandeling genomen, 4. 350 per jaar. Daarvan resulteert er één op de drie in een officiële vluchtelingenstatus. Het merendeel van de afgewezenen kan vaak jarenlang blijven tot hun beroep heeft gediend. De grootste groep asielzoekers in het Verenigd Koninkrijk was in 1998 afkomstig uit het Indiase subcontinent: 16.000 van de in totaal 70.000 asielzoekers.

De Britse overheid, die geen diplomatieke banden onderhoudt met de moslim-fundamentalistische Talibaan, maakt er geen geheim van hen als onderdrukkers te beschouwen. Een asielverzoek door passagiers uit de gekaapte Boeing 727 is daarom "kansrijk", zeggen Britse asielspecialisten. Volgens een woordvoerder van de VN- vluchtelingencommissie UNHCR in Londen, die de Britse immigratiedienst adviseert bij asielverzoeken, is de situatie in Afganistan " zeer, zeer slecht en al jaren uitzichtloos, zodat mensen vaak tot extreme daden worden gedreven". De kapers en hun medeplichtigen die vanochtend vroeg op de luchthaven Stansted zijn gearresteerd, wacht zo goed als zeker een jaar of wat Britse cel, want het kapen van een vliegtuig is een misdrijf. Maar het is denkbaar dat ze bereid zijn die prijs te betalen, temeer omdat er voor hen gunstige precedenten zijn. Zo werden zes Irakezen die in 1996 een Soedanese Airbus met 197 passagiers kaapten en naar Stansted dirigeerden, veroordeeld tot gevangenisstraffen, variërend van vijf tot negen jaar. Maar in hoger beroep werden ze door een Britse rechter in december 1998 vrijgelaten, onder meer omdat ze zeiden het regime van de Iraakse president Saddam Hussein te zijn ontvlucht. De zes verblijven nog steeds op Britse bodem in afwachting van een definitieve beslissing over hun vluchtelingenstatus. En een man die in 1982 betrokken was bij de kaping van een toestel van Air Tanzania kreeg asiel nadat hij twee van zijn drie jaar gevangenisstraf had uitgezeten. Aanvankelijk leek het de kapers van het Afghaanse toestel te doen te zijn om de vrijlating van de prominente Afghaanse oppositieleider Ismail Khan, die sinds 1997 in een gevangenis van de Talibaan zit. De afgelopen dagen werd echter steeds nadrukkelijker gespeculeerd dat de kaping een poging was asiel in het Verenigd Koninkrijk te krijgen. Dat gerucht werd vooral gevoed door uitlatingen van een lid van het cabinepersoneel, dat afgelopen zondag tijdens een tussenlanding in Tasjkent was vrijgelaten. Hij zei dat in het vliegtuig ongeveer veertig leden van dezelfde familie zaten die mogelijk niet samen op weg waren naar een bruiloft in Mazar-e-Sharif, in het noorden van Afghanistan - zoals ze hadden doen voorkomen toen ze hun tickets in Kabul kochten - maar groepsgewijs wilden uitwijken. Volgens deze functionaris was één van de kapers vlak na vertrek uit Kabul opgestaan en naar de cockpit gelopen. Voor de andere kapers was dat het sein om de passagiers hun wapens te tonen en hen kalm te vragen om hun handen op het hoofd te leggen en te blijven zitten.

Er is de afgelopen dagen steeds gezegd dat er vermoedelijk 9 kapers aan boord van het Afghaanse vliegtuig waren. Dat de politie na afloop van de kaping in totaal 19 personenen heeft gearresteerd, zoals vanochtend officieel werd meegedeeld, verstrekt de theorie dat kapers en ten minste enkele passagiers - mogelijk behorend tot de bruiloftsgasten - hebben samengespannen. Het dagblad The Times suggereerde vanochtend zelfs dat eenderde van de 151 passagiers familie van de kapers is. Dat er mogelijk sprake is van een breed complot is ook de visie van de Afghaanse autoriteiten. De Talibaan lieten gisteren weten dat in Kabul 10 personenen zijn gearresteerd, van wie wordt vermoed dat ze hebben geholpen bij het aan boord smokkelen van wapens. Veel gewone Afghanen hebben de afgelopen dagen de ontwikkelingen op Stanted met jaloezie gevolgd. " De gijzelaars hebben geluk gehad omdat ze nu in Groot-Brittannië zijn", zei een inwoner van Kabul tegen Reuters. "Ze hebben ongetwijfeld een vervelende ervaring gehad, maar dat is niet te vergelijken met de tragiek van de afgelopen 22 jaar in Afghanistan."

Zie ook:

Afghaanse Boeing gekaapt, nu in Londen (7 februari 2000)

( a d v e r t e n t i e s )