NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De declaraties van oud- burgemeester Peper worden onderzocht op onder meer rechtmatigheid. Critici zeggen dat lokale accountants dit al meermalen deden. Maar gemeentelijke accountants toetsen niet systematisch of regels zijn nageleefd.

Door onze redacteuren GEERT VAN ASBECK
en TOM-JAN MEEUS

ROTTERDAM, 9 FEBR. De verwarring over de boekhouding van Rotterdam bereikte deze week de gemeenteraad. Hoe kan het, werd gesteld, dat Rotterdam een accountantsdienst heeft die aan het eind van een boekjaar nog nooit heeft vastgesteld dat uitgaven reglementair en correct zijn gedaan? Alles draait om het begrip 'rechtmatigheid'. Een gemeentelijke uitgave, ook een declaratie, is pas rechtmatig als de regels zijn toegepast. Zelfs deskundige raadsleden verkeerden jarenlang in de veronderstelling dat een goedkeurende verklaring van de gemeentelijke accountants betekent dat de rechtmatigheid van de uitgaven is vastgesteld. Van belang, omdat Pepers declaraties momenteel onder meer op rechtmatigheid worden onderzocht. De fractievoorzitter van de PvdA, P. van Dijk (zelf oud-medewerker van de Algemene Rekenkamer) was in de vorige raadsperiode (1994-1998) voorzitter van de rekeningencommissie. Deze commissie voert momenteel het onderzoek naar de declaraties van onder meer Peper. Ook in de vorige periode ontstond soms rumoer over die declaraties. Tweemaal deed de accountantsdienst onderzoek waarna werd gemeld dat alles in orde was. Tegenover de Kamer verwees Peper hier vorig jaar naar.

Toch zegt dat niet alles. "Wij", zegt Van Dijk, "hebben als toenmalige rekeningencommissie nooit doorgevraagd op die accountantsrapportages. De accountantsdienst had de zaak gecontroleerd en dus verkeerden wij in de veronderstelling dat de uitgaven in orde waren. Maar de accountantsdienst heeft de rechtmatigheid nooit vastgesteld. Dus óf het in orde was, wisten we niet."

De kwestie is eind vorig jaar, los van de discussie over de declaraties, aangezwengeld door directeur R. Mul van de Rekenkamer Rotterdam. Mul komt ook van de Algemene Rekenkamer. Uit zijn ervaring bij het rijk weet hij dat een verklaring van rechtmatigheid wordt afgegeven. Maar bij zijn onderzoek naar de Rotterdamse accountantsdienst bleek dat in de gemeente niet het geval. Net zomin trouwens als bij andere gemeenten en provincies. Maandag werd Muls rapport in de raad instemmend besproken.

Wat is het probleem?

"Het probleem op dit moment is dat geen enkele gemeente of provincie - het geldt niet alleen voor Rotterdam - aan het eind van het boekjaar een rechtmatigheidsverklaring van een accountant krijgt. Er wordt alleen een verklaring van 'een getrouw beeld' afgegeven. Daarmee zegt men: de uitgaven zijn gedaan zoals ze op papier staan. Maar of de uitgaven ook volgens de regels zijn gedaan, en of daarop controle is uitgeoefend, wordt met zo'n verklaring niet vastgesteld."

Waarom is dat erg?

"Er valt een gat in de controle. In de eerste plaats wordt een gemeentelijke dienst geacht zelf controle op haar uitgaven te doen. Daarna volgt de accountantsdienst. Als iets onrechtmatig is, kunnen accountants daarover een opmerking maken. Maar dat belet de accountantsdienst niet een goedkeurende verklaring te geven. Dat is alleen geen verklaring van rechtmatigheid. Sterker, uit de reactie van de Rotterdamse accountantsdienst op ons rapport blijkt dat men ook niet over de instrumenten beschikt om de rechtmatigheid systematisch vast te stellen. Het gevaar is bij voorbeeld dat daardoor geen reëel beeld ontstaat van de risico's die de gemeente loopt.

Zo had de vuilophaaldienst Roteb in 1997 23 miljoen gulden te veel uitgegeven. De voorgeschreven, tussentijdse aanmelding van deze overschrijding had niet plaatsgevonden. Stelselmatige aandacht door de accountantsdienst verkleint dit type risicico's."

Wat vindt men in Rotterdam van uw bevindingen?

"B en W zeggen dat men dankzij de huidige accountantsverklaring wel degelijk 'een redelijke mate van zekerheid' over de rechtmatigheid heeft. Daaruit blijkt dat B en W het niet hebben begrepen. De rechtmatigheid is niet in de verklaring vastgelegd. Dat is een weeffout in de wetgeving."

Weeffout?

"Het is een fors gebrek. De verklaring van een 'getrouw beeld' stelt minder voor. De vraag kan zijn: is het in theorie mogelijk dat er wordt gesjoemeld bij een gemeente, of dat door onbevoegden grote uitgaven worden gedaan, terwijl aan het eind van het jaar toch een accountansverklaring wordt gegeven? Ik heb geen aanwijzingen van gesjoemel in Rotterdam, want ik heb dat niet onderzocht, maar ik stel wél vast dat vele mensen die afgaan op een goedkeurende verklaring daaraan een verkeerd beeld ontlenen. Dat bleek deze week ook in de raad. Men denkt: dat is in orde. Maar dat wéét de accountantsdienst, en dus de raad, helemaal niet."

Zie ook:

Peper gaat in hoger beroep om declaratie (5 februari 2000)
Peper alsnog naar raadcommissie (26 januari 2000)
De manoeuvres van Bram Peper (25 januari 2000)
Commissie: Peper kon stukken inzien (24 januari 2000)
Peper krijgt van commissie geen inzage stukken (20 januari 2000)
Peper en Rotterdam (3 november 1999)
Peper, Kroes vragen krant opheldering (2 november 1999)
Peper voert overleg met premier Kok (29 oktober 1999)
Na Peper kwam omslag in declaratiecultuur (28 oktober 1999)

( a d v e r t e n t i e s )