NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De vlucht van een 'levende Boeddha' van Tibet naar Dharamsala heeft de betrekkingen tussen China en India onder druk gezet. Politiek asiel zal de Karmapa Lama niet krijgen, maar hij zal ook niet worden teruggestuurd.

Door onze correspondent ROB SCHOOF

NEW DELHI, 13 JAN. Enkele honderden Tibetaanse vluchtelingen arriveren elke maand in Dharamsala, het hoofdkwartier van de Dalai Lama in de Noord-Indiase deelstaat Himachal Pradesh. Het zijn monniken, boeren, of studenten - anonieme mannen, vrouwen en kinderen, die na een lange voettocht over de Himalaya doorgaans geruisloos worden opgenomen in de immigrantengemeenschap in India, traditioneel de spirituele wijkplaats voor opgejaagde Tibetanen.

Maar de laatste groep migranten die een week geleden afdaalde van het Tibetaanse plateau, heeft India voor een groot probleem gesteld. De Chinese regering dreigt, de Tibetaanse regering-in-ballingschap hoopt, de Indiase regering twijfelt sinds de zeventiende reïncarnatie van de Karmapa Lama zijn succesvolle vlucht naar de vrijheid bekendmaakte. De vlucht van de 14-jarige Urgyen Trinley Dorji, de hoogste boeddhistische geestelijke die over de bergen trok sinds de Dalai Lama in 1959, heeft de toch al moeizame betrekkingen tussen India en China zwaar onder druk gezet. Terwijl de vermoedelijke verblijfplaats van de Karmapa Lama, het Gyuto-klooster in Sidvari even ten zuiden van Dharamsala, wordt omringd door tientallen Tibetaanse bewakers en Indiase politiemensen met machinegeweren, houdt de Indiase regering zich al ruim een week muisstil over de te nemen stappen. Politiek asiel voor de 'levende Boeddha' zou de relaties met China ernstig verstoren, menen analisten. Peking doet weinig moeite om zijn zorg over die betrekkingen te verbloemen - de Chinese autoriteiten wezen New Delhi de afgelopen dagen al eens op de voorwaarden voor vreedzame coëxistentie tussen de twee landen. "India heeft in expliciete bewoordingen gezegd dat Tibet een onvervreemdbaar deel van China is", zei de woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, Zhu Bangzao, gisteren. "India heeft ook gezegd dat de Dalai-kliek zich moet onthouden van politieke activiteiten in India", voegde hij eraan toe. Officieel weet de Indiase regering in New Delhi van niets. "Wij hebben nog geen formeel asielverzoek ontvangen", zei minister van Buitenlandse Zaken Jaswant Singh gisteren in Rome. India manoeuvreert van oudsher uiterst voorzichtig tussen de betrekkingen met China en de steun aan de Tibetaanse ballingengemeenschap - het gevoeligste onderwerp op de Chinees-Indiase agenda. Na jaren van spanningen zijn de betrekkingen tussen de twee landen het afgelopen jaar enigszins ontdooid. Dat werd vooral duidelijk toen Peking afgelopen zomer weigerde zijn bondgenoot Pakistan te steunen toen het Pakistaanse leger verwikkeld was in zware gevechten met Indiase troepen in Kashmir. India en China zoeken daarnaast steeds meer toenadering voor de bestrijding van terroristische activiteiten van moslimfundamentalisten in Centraal-Azië, met name in het door India gecontroleerde deel van Kashmir en de roerige West- Chinese provincie Xinjiang.

Regeringsfunctionarissen in New Delhi hopen vurig dat de Karmapa Lama geen officieel verzoek om politiek asiel zal indienen bij de Indiase autoriteiten. Om Peking niet tegen de schenen te schoppen zou de Indiase regering de jonge lama - die nu de status van illegale immigrant heeft - geen asiel willen verlenen. Hoogst onwaarschijnlijk is dat de jonge monnik zal worden uitgezet; hij is minderjarig en volgens de internationale vluchtelingenverdragen kan hij alleen worden teruggestuurd als zijn ouders of voogden daar formeel om vragen. Gezien zijn spirituele status - hij wordt sinds zijn vlucht door veel Tibetanen gezien als de opvolger van de Dalai Lama - lijkt dat zo goed als uitgesloten. Wat overblijft is een tijdelijke vluchtelingenstatus, waarmee hij zich zou scharen onder de meeste van de ongeveer 130.000 Tibetaanse vluchtelingen in India. De facto is de tijdelijkheid van die status in India onbeperkt.

Hoewel het niet ondenkbaar is dat een ander land de lama wel asiel zal willen verlenen, bijvoorbeeld de Verenigde Staten, meldde een Indiase krant vanochtend dat de Karmapa Lama in India wil blijven, het land waar het boeddhisme ontstond. Tegen een delegatie van de Indo-Tibetaanse Vriendschapsvereniging zei de jonge monnik gisteren dat hij in een klooster in de omgeving van Dharamsala zou willen blijven om te studeren.

Waarnemers gaan er vanuit dat de Indiase regering de Karmapa Lama zal vragen zich te onthouden van politieke uitspraken of propaganda tegen de Chinese staat zolang hij zich op Indiaas grondgebied bevindt. Dezelfde voorwaarde stelde minister-president Jawaharlal Nehru in 1959 toen hij de jonge Dalai Lama welkom heette na diens dramatische vlucht uit Lhasa.

India en China zullen elkaar mogelijk vinden door het verblijf van de Karmapa Lama in India te beschouwen als een pelgrimstocht. Als leider van de Kagyu- of Zwarte Hoeden-secte van het Tibetaans-boeddhisme is de Karmapa Lama op weg naar zijn heiligdom, het eeuwenoude Rumtek-klooster in de Indiase deelstaat Sikkim, waar de zetel van de Karmapa Lama sinds 1959 is gevestigd. China, zo stellen Indiase functionarissen anoniem, stelt zijn grenzen al jaren open voor Indiase hindoepelgrims die de heilige plek Mansarovar in Tibet willen bezoeken. "Waarom zou India niet eenzelfde ruimhartig gebaar mogen maken voor Tibetaanse boeddhisten die een pelgrimstocht naar India ondernemen", zegt een ambtenaar in New Delhi die betrokken is bij de discussies binnen de Indiase regering.

India zal de vlucht van de jonge lama zoveel mogelijk behandelen als een jongen die wegloopt bij zijn ouders. "Als een jongen van huis wegloopt, moeten zijn ouders bij zichzelf te rade gaan waarom hij is weggelopen, niet de buurman die hem opneemt uit medeleven", aldus de Times of India vanochtend in een hoofdartikel.

Zie ook:

900 mijl in 8 dagen (10 januari 2000)
Karmapa belichaamde Chinese eenheid (10 januari 2000)

( a d v e r t e n t i e s )