NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Karmapa Lama werd als enige boeddhistische leider van Tibet door Peking in staat geacht een brug te slaan tussen de Tibetaanse gemeenschap in ballingschap en de Peking- getrouwe Tibetanen. Zijn vlucht is bijzonder pijnlijk voor Peking.

De uit Tibet gevluchte 17de Karmapa Lama verlaat zijn gasthuis in het Indiase Dharamsala. (Foto AP)

Door onze correspondent FLORIS-JAN VAN LUYN

PEKING, 10 JAN. Met de vlucht van de 17de Karmapa Lama, Tibets op twee- na-hoogste geestelijk leider, heeft China een belangrijke schakel van nationale eenheid verloren. De 14-jarige leider van de Karma Kagyu of Zwarte Hoed Orde wordt door zowel Peking als de Tibetaanse regering in ballingschap erkend en staat in China bekend als de 'patriottische lama'.

Maar sinds het nieuws van het plotselinge vertrek van de Karmapa Lama vorige week bekend werd, zwijgen de Chinese media.

Alleen de China Daily, een Engelstalige krant bestemd voor buitenlandse lezers, heeft kort melding gemaakt van het voorval. Het vertrek van de hoge, aan Peking getrouwe Lama is bijzonder pijnlijk voor China omdat daarmee opnieuw is bewezen dat 's lands politiek van onderwerping en interne hervorming faalt. De wens van de Tibetanen voor zelfstandigheid of autonomie leeft na vijftig jaar repressie onverminderd voort.

Hoewel de Karmapa Lama geen officiële verklaring heeft gegeven voor zijn vertrek, heeft de Kagyu Orde op haar eigen internetsite gezegd dat de jongen China heeft verlaten omdat hij in zijn religieuze vrijheid werd beperkt. Voorts zou hem diverse keren zijn verboden China te verlaten voor studie buiten Tibet. De Karmapa Lama verliet eind december in het diepste geheim zijn onderkomen even ten noorden van de Tibetaanse hoofdstad Lhasa. Hij arriveerde vorige week in het Indiase Dharamsala, de zetel van de Tibetaanse regering-in-ballingschap.

De 17de Karmapa, die in 1985 werd geboren als Ugyen Trinley Dorje, gold als het morele bewijs voor China's nationale eenheid. Dorje werd in 1992 door Peking-getrouwe monniken aangewezen als de reïncarnatie van de 16de Karmapa Lama, die samen met de Dalai Lama, de hoogste leider van de Tibetaanse boeddhisten, in 1959 uit Tibet was gevlucht. Dharamsala ging echter met de keuze van Peking akkoord, waarmee de Karmapa Lama de enige boeddhistische leider van Tibet werd die door Peking in staat werd geacht een brug te slaan tussen de Tibetaanse gemeenschap in ballingschap en de Peking-getrouwe Tibetanen. De Chinese regering voelde zich dermate zeker van haar zaak dat de jongen in 1994 op negenjarige leeftijd werd uitgenodigd als eregast van China's president Jiang Zemin voor de 45ste verjaardag van de oprichting van de Chinese Volksrepubliek.

Een jaar later lukte het beide partijen echter niet om tot een overeenkomst te komen over de identiteit van de nieuwe Panchen Lama, de op een-na-hoogste geestelijk leider van Tibet. Een gezamelijke zoektocht naar de reïncarnatie van de in 1989 overleden 10de Panchen Lama mislukte en zowel Peking als Dharamsala wezen hun eigen man aan. Van de Tibetaanse Panchen is sindsdien niets meer vernomen. Gyaincain Norbu, de Chinese Panchen zoals de inmiddels negenjarige jongen door Dharamsala-getrouwen wordt genoemd, is opgeleid in Peking en staat evenals de 17de Karmapa in de propaganda bekend als "een boeddhist met hart voor het moederland en de partij".

De behoefte van de atheïstische communisten om controle te krijgen op het Tibetaanse boeddhisme groeit met het ouder worden van de 14de Dalai Lama, de winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede die sinds zijn vlucht uit Tibet in 1959 ijvert voor een hoge mate van autonomie in Tibet. China heeft bezworen de kwestie-Tibet voor eens en altijd op te lossen na de dood van de Dalai Lama, die in Peking wordt veracht wegens zijn vermeende pogingen om "het moederland te verdelen". Peking eigent zich het recht toe om na zijn overlijden de nieuwe Dalai Lama aan te wijzen.

Volgens het Tibetaanse boeddhisme wordt ieder individu na zijn dood opnieuw geboren. De methode waarop een Levende Boeddha, zoals onder anderen de Karmapa, de Panchen en de Dalai Lama, wordt gevonden, is complex. In totaal leven er op dit moment meer dan 150 Levende Boeddha's, van wie nu dus de drie belangrijksten zijn verwikkeld in een politiek conflict met China. De Dalai Lama is de Levende Boeddha van de Gele Hoed Orde, de belangrijkste orde van Tibet. De Karma Kangyu Orde van de Karmapa Lama was tot 350 jaar geleden de invloedrijkste boeddhistische stroming in Tibet. Zijn reïncarnatie voert terug tot de 13de eeuw.

900 mijl in 8 dagen

Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 10 JAN. Omstreeks 28 december verdween hij uit het Tsurphu- klooster in de buurt van de Tibetaanse hoofdstad Lhasa, en vorige week woensdag dook hij als uit het niets op in het Indiase Dharamshala. Uitgeput, zijn voeten overdekt met blaren, zijn handen vol schrammen, maar verder in goede gezondheid. Zoveel is inmiddels bekend van de opzienbarende exodus van de 14-jarige Ugyen Trinley Dorje, de zeventiende reïncarnatie van de Karmapa. Voor het overige blijft de wonderbaarlijke ontsnapping voor gewone stervelingen een mysterie.

Bijzonderheden, voorzover die worden gegeven door de persbureaus, kranten en via websites, spreken elkaar tegen. Wel duidelijk is dat de reis gevaarlijk en vol ontberingen moet zijn geweest: met extreme kou, zware sneeuwgang, passages langs moeilijk begaanbare bergpassen, en met de constante dreiging van ontdekking. Zelfs de informatie over de route (900 mijlen lang volgens de ene bron, duizend kilometer volgens een andere) is tegenstrijdig. Op de meeste kaartjes is een stippellijn getrokken, noordelijk langs de Himalaya en het grensgebied met Nepal. Maar in sommige berichten wordt gesproken over de Nepalees-Indiase grens die zou zijn overgetrokken, en wordt zelfs gesuggereerd dat het gezelschap van vermoedelijk zeven mensen (onder wie een 24-jarige zuster van de geestelijke) met de bus via New Delhi naar Dharamsala is gegaan. In ieder geval moet een groot gedeelte van het traject met gemotoriseerd vervoer zijn afgelegd. Zelfs voor de reïncarnatie van de Karmapa, en in elk geval voor zijn minder goddelijke metgezellen, moet het onmogelijk zijn geweest het traject tussen Lhasa en Dharamsala binnen acht dagen per voet of rijdend op een muilezel af te leggen. Internet-adressen

( a d v e r t e n t i e s )