NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Nieuwe onthullingen over Dutchbat zorgen voor beroering in Den Haag en leiden tot het feitelijke ontslag van de top van de Militaire Inlichtingendienst.

Door onze redacteur EGBERT KALSE

DEN HAAG, 14 JULI. De Wet Openbaarheid van Bestuur, de WOB, is een machtig middel. Vorig jaar september ontving het ministerie van Defensie ruim tweehonderd WOB-verzoeken van de media. Maar liefst 166 daarvan waren afkomstig van de televisierubriek Netwerk. Onderwerp: een bijlage in het rapport 'Omtrent Srebrenica', met de door onderzoeker Van Kemenade geraadpleegde lijst van documenten over Srebrenica. Op 26 oktober vorig jaar gaf Defensie 156 van de 166 beschikbare documenten vrij. De rest maakte deel uit van strafrechtelijk onderzoek en was, zoals dat wordt genoemd, 'niet WOB-able'. Vervolgens bleef het maandenlang stil.

Tot drie weken geleden. Netwerk houdt het kruit nog even droog, maar televisierubriek NOVA had weer iemand gevonden: een dissidente militair die een boekje wilde opendoen over wantoestanden op Defensie. Aarzelend en weloverwogen zijn woorden kiezend, sprak de militair over een verborgen rapport inzake rechts-extremistisch gedrag van Dutchbatters.

Zomertijd, Srebrenica-tijd. De klok valt er bijna op gelijk te zetten.

Een jaar geleden werd de berichtgeving gedomineerd door een nieuw hoofdstuk in de affaire-Srebrenica. De televisierubriek NOVA kwam met het 'nieuwe feit' dat Dutchbatters, bij hun vlucht in juli 1995 uit observatie post 'Mike', over "twintig tot dertig vluchtelingen heen waren gereden" en dat het niet uitgesloten was dat daarbij doden waren gevallen. Minister De Grave, net geïnstalleerd, zegde toe alles tot op de bodem uit te zoeken en beloofde beterschap bij het openbaar maken van nieuwe feiten over de val van de enclave.

Het openbaar ministerie in Arnhem stelde een onderzoek in naar het ongeluk met het YPR-voertuig. Het OM moest een paar maanden geleden tot de conclusie komen dat de vermeende overrijdingen niet te bewijzen waren. Wat restte, was één verklaring van een Dutchbatter die zei dat er doden waren gevallen bij de vlucht, tegen meerdere verklaringen die dat ontkenden of zeiden het niet te weten. De zaak werd geseponeerd wegens gebrek aan bewijs. Inmiddels lopen er nog drie strafrechterlijk onderzoeken: naar andere overrijdingen, naar het verdwenen fotorolletje en naar extreem-rechts uitlatingen.

Het is de vraag of het in de kwestie van dit jaar ook tot seponering of vrijspraak zal komen. Uit een brief aan de Tweede Kamer, die De Grave gisteren als begeleidend schrijven bij de vier vertouwelijke en gedepersonificeerde MID-verhoren heeft gedaan, valt op te maken dat er wel degelijk belastende feiten zouden zijn begaan. "Het in deze verslagen beschreven mogelijk rechts-extremistische gedrag is van een zodanige aard dat de minister van Defensie hierover onverwijld had moeten worden ingelicht", aldus De Grave.

Afgelopen zondag, 11 juli, was het precies vier jaar geleden dat de enclave Srebrenica viel. Nederlandse Dutchbat-militairen van de Bravo- compagnie stonden er bij en keken er naar, zo luidt de algemene opvatting over het optreden van de Dutchbatters aldaar. Iedere zomer weer blijkt het dossier-Srebrenica niet gesloten te zijn. Ondanks of eigenlijk dankzij het onderzoek van Van Kemenade.

De redacties van Netwerk en NOVA laten desgevraagd weten de komende weken weer "veel Srebrenica te zullen brengen". NOVA-verslaggever Twan Huys: "Het onderwerp is zo groot, de uitzending van gisteren is zeker niet de laatste." Huys noemt het 'toeval' dat de berichtgeving over Srebrenica jaarlijks samenvalt met het moment waarop de enclave viel. "Als ons onderzoek rond is, gaan we tot uitzending over", aldus Huys.

Fred Lardenoye, woordvoerder van de Algemene Federatie van Militair Personeel (AFMP), verwijt politiek én journalistiek weinig doortastend te zijn geweest vlak na de publicatie van het debriefing- rapport in september 1995. "Daar staat alles al in. Als je ziet dat er nu ieder jaar weer kleine details uit dat rapport worden opgerakeld, is dat pijnlijk", zegt hij. "Wij worden bij ieder incident weer gebeld door Dutchbatters die het spuugzat zijn voor de zoveelste keer als collectief behandeld te worden. Dan is het weer wangedrag zus, de volgende keer is het weer extreem-rechtse uitlatingen zo. Zij willen het zwaard van Damocles, dat iedere keer weer boven hun hoofd hangt, ook wel eens definitief verwijderd zien."

Onderzoek naar filmpje Dutchbat 2
(10 juli 1999)

Affaire Srebrenica
Artikelen uit NRC Handelsblad over de eerdere mislukte filmpjes uit Srebrenica.

( a d v e r t e n t i e s )