NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Ruim een jaar geleden raakte een grote groep Marokkaanse jongeren in Amsterdam Overtoomse Veld slaags met de politie. Nu surveilleren Marokkaanse 'buurtvaders' door de wijk om "de sociale controle aan te wakkeren".

Door onze redacteur MONIQUE SNOEIJEN

AMSTERDAM, 14 MEI. Over het trottoir lopen vier mannen. De jongens die zich die avond op het speelplein hebben verzameld, vallen stil als ze voorbijlopen en grijnzen vanonder hun petten. Dit zijn de zelfbenoemde 'buurtvaders' uit Amsterdam Overtoomse Veld. De handen losjes in de zakken. Hier een hoofdknik, daar een handdruk. Sinds een maand lopen ongeveer twintig mannen van acht uur 's avonds tot één uur 's nachts in kleine groepjes een ronde door de buurt. "Wij willen de positieve kanten van de sociale controle aanwakkeren."

Het is nu ruim een jaar geleden dat in Amsterdam Overtoomse Veld een jongen een afvalbak in brand stak. De wijkagent sommeerde de jongeren weg te gaan. Ze weigerden, de agent maakte een proces-verbaal op, er werd wat geduwd en getrokken en binnen een mum van tijd vond de politie de hele buurt tegenover zich. Hoe kon het zo uit de hand lopen? De commissie-Lankhorst die de situatie in Amsterdam Overtoomse Veld na de rellen had geanalyseerd, schreef onder meer dat ouders uit "sociaal- economisch kwetsbare categorieën" zich machteloos voelen, omdat ze hun greep op hun opgroeiende kinderen verliezen, zeker als hun kinderen het verkeerde pad opgaan. "Een deel van de Marokkaanse vaders bijvoorbeeld weet in zo'n geval niet hoe hun jongens dan weer in het gareel te krijgen, nu hun duidelijk is dat een al te harde hand in de Nederlandse maatschappij niet op prijs wordt gesteld." De 'moderne' opvoedingsstijl met "veel persoonlijke aandacht en onderhandelingsruimte" zou voor de Marokkaanse vaders "nog moeilijk hanteerbaar" zijn. En, zo schreef de commissie-Lankhorst: "Daarnaast is er in Marokkaanse gezinnen van oudsher een scheiding tussen thuis en straat; thuis zijn de ouders de baas en op straat de politie."

Het kan zo niet langer, vond een groep vaders die al actief was in het buurtwerk. Ze moesten 's avonds de straat op, net zoals dat in Marokko de gewoonte is. Het stadsdeel, de politie en de moskee werden ingelicht en de roosters opgesteld. Het eerste grote succes is inmiddels al geboekt, op de avond van de voetbalwedstrijd Nederland-Marokko. Een wedstrijd die - of Marokko nu wint of verliest - altijd goed is voor een paar ingegooide ruiten bij het Mondriaan-college. Na een alarmerend telefoontje van een buurtbewoner had een ME-busje zich al in de buurt opgesteld. Maar de buurtvaders gingen gezamenlijk naar de groep jon geren toe: Alles goed? Mooie wedstrijd, hè? Dat moet gevierd, maar zeg, morgen is er weer school, dus wat dachten jullie ervan? Zonder veel ophef waaierde de groep uit. "Het werkt", zegt wijkagent T. Smakman. "Zij spelen absoluut geen politieagentje, maar hun aanwezigheid alleen al zorgt ervoor dat die kinderen het uit hun hoofd laten om rottigheid uit te halen."

Maar het gaat niet alleen om toezicht houden op de jongeren op straat, zegt M.Mallaouch, een van de initiatiefnemers. De buurtvaders spreken ook buurtbewoners aan die op de verkeerde dagen grof huisvuil buiten zetten. En als een kind van zeven raar in de bomen hangt, dan moet met zijn vader worden gepraat over het belang van groen in de buurt. En, zeggen de Marokkaanse vaders, wat zou het prachtig zijn als zij de autochtone bejaarden uit de buurt uit hun sociaal isolement kunnen halen. De buurtvaders rapporteren hun bevindingen aan de imam van de El Umma-moskee. Die kan dan in de moskee vaders aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor het gedrag van hun zonen. "Hoofddoelstelling is het laten zien dat de mensen uit deze buurt elkaar niet langer moeten negeren", zegt Mallaouch.

In de vier weken dat ze hun rondes doen hebben de vaders pas vier keer "echt in actie moeten komen". Ingegooide ruiten van een school, gesneuvelde ruiten van een leegstaand winkelpand, een auto met kapotte ramen en een garage vol spullen die 's nachts open stond. In actie komen betekent in zo'n geval: de politie bellen. Stadsdeelvoorzitter H. Goettsch en wijkagent T. Smakman zijn erg ingenomen met het initiatief van de Marokkaanse vaders. "Na de rellen in Overtoomse Veld is de overheid steeds aangesproken op zijn plichten", zegt de stadsdeelvoorzitter",Maar ik zet daar mijn vraagtekens bij. Dit werkt toch het beste en het kost bijna niets." De grote kracht van dit project is volgens hem dat de buurtvaders hun eigen lot bepalen en dat de overheid op afstand blijft. Dat neemt niet weg dat Goettsch het project zo snel mogelijk wil "inbedden in bestaande structuren". Het stadsdeel heeft "middelen ter beschikking gesteld" voor de aanschaf van mobiele telefoons en jasjes. "Geen militaire jasjes, hoor. De vaders mogen zelf aangeven welke kleur ze leuk vinden en wat voor tekst ze erop willen."

Wijkagent Smakman heeft nu nog "bewust los/vast contact" met de vaders. Hij "coacht" ze een beetje, maar wil ze niet "voor de voeten lopen". Toch, zo snel als zijn agenda het toelaat gaat hij thema-avonden organiseren, bijvoorbeeld over conflicthantering. Het zou mooi zijn als er een "wisselwerking" tussen politie en buurtvaders ontstaat. "Zo van: 'kunnen jullie op dat en dat uur even daar en daar langslopen'." En: "Ik wil een grotere pool mensen hebben, anders blaast het zichzelf op."

Collega's van hem hebben de buurtvaders ook wel om twee uur 's nachts gesignaleerd. "Dat trekt een te zware wissel op hun privé-leven en hun werk. Je moet ze tegen hun eigen enthousiasme beschermen."

Zie ook: De keiharde werkelijkheid
Keerpunt wijkagent

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.