Clochards naast punkers

Caroline de Gruyter
In café Beveren in Antwerpen, bekend tot in Australië, telt je geld of wie je bent niet meer mee. Maar de eigenaar timmert aan de weg.

Café Beveren Foto Lex van Rossen

EEN ANTWERPSE havendirecteur kwam eens café Beveren binnen met een krant die hij in Sydney had gekocht. Moet je kijken wat ze in Australië over je schrijven Michel, zei hij tegen de eigenaar: ,,Café Beveren is the best café in Antwerp''.

Van een buurtcafé kun je dus niet echt spreken, al ziet het 150 jaar oude Beveren er wel zo uit: een beetje troosteloze pijpenla aan de Schelde, op de plek waar eens de haven van Antwerpen lag, met witte gehaakte gordijntjes, een gaskachel en een wagenwiel aan het plafond. Aan de wand hangen lichtgevende bierglazen van plastic en handgeschreven spreuken op kartonnetjes, zoals ,,Op verzoek wordt hier ook getoverd''. Bij binnenkomst schalt Oeleboele, Malle Babbe of Wat zien ik uit de jukebox. En daarop kun je, vooral op vrijdag- of zaterdagavond, rechters en clochards en alcoholische buurvrouwen en punkers zien dansen. Als een patjepeeër met een geblondeerde lok of een middelbare man-met-kabeltrui een Antwerps modepopje met retro puntkraagjes ten dans vraagt, zegt ze geen nee. En dronken Yvonneke, al op jaren, haakt in met een student. Er groeien vriendschappen voor een paar uur, 's nachts gaat iedereen weer zijns weegs. Het is zoals Vader Abraham al zong: ,,Hier telt je geld of wie je bent niet meer mee.'' Als het vol is, dansen ze gewoon op straat verder. Een keer, zegt Michel van Damme, een bolle vijftiger met een grijze kuif die in een vroeger leven vrachtwagenchauffeur was, ,,tuimelde er een koppel door de ruit en gingen ze gewoon op het voetpad verder''.

Pièce de résistance van café Beveren is niet de bar, maar een loeder van een Decap-orgel uit 1937 dat een hele muur in beslag neemt. Vroeger, toen de haven nog in het centrum lag en de hele straat nog bestond uit 'cafeekes' voor dokwerkers en matrozen, hadden alle cafés er zo één. Volgens de gebroeders Decap, die elders in de stad nog hun atelier hebben, is het orgel in Beveren het enige dat nog gebruikt wordt. De rest staat in musea. Het orgel draait op boeken; er zitten veertig smartlappen in. Op aanvraag je doet veertig frank in een groen kastje en schreeuwt je keuze boven het lawaai uit - zwengelt Van Damme het orgel aan. Meestal staat hij op een kruk, zodat hij het slagveld kan overzien; Beveren is zo klein dat je met twintig man al over de hoofden kunt lopen. Het orgel heeft de kracht van oorverdovend hoempa-orkest. Horen en zien vergaat je. Het enige wat je kunt doen, is Zo is het leven uit volle borst meezingen, desnoods op een tafel of stoel. En dat is precies waar iedereen voor komt. Bussen vol toeristen leggen hier aan, onder wie ook Nederlanders, wier zaterdagse dronkemansuitjes niet overal in de stad evenzeer gewaardeerd worden. ,,Maar'', zegt Van Damme, ,,ik heb nog nooit de politie hoeven bellen. Ik krijg zeker alleen de goeie Hollanders.'' Voor hen draait hij ,,Hup Holland Hup''. Hij en zijn vriendin Rachel, die boven de zaak wonen, sluiten pas als de laatste klant vertrekt. In het weekeinde betekent dit meestal dat Beveren open blijft van vrijdagmiddag tot zondagavond. Het loopt er zo storm dat Antwerpse taxibedrijven vechten wie er voor Beveren mag rijden.

Vorige week won een vrouw een Belgische radioquiz omdat ze de vraag ,,Waar ligt café Beveren?'' goed beantwoordde. Van Damme zelf is een beroemdheid aan het worden. Niet alleen worden er soms tv-programma's in Beveren opgenomen, hij wordt steeds vaker gevraagd voor rolletjes in soaps en reclamespotjes. ,,Mijnen kop is gekend'', zegt hij. ,,Daarbij, da wordt goed betaald.'' Van Damme is niet alleen een biechtvader voor buurtbewoners-met-miserie, ook onbekende droogstoppels die aanvankelijk verschrikt door de aluminium deur binnenkomen, zullen hem niet licht vergeten. ,,Ik probeer alles. Rap, Fats Domino, Strauss, de Smurfen. Maar ik kríjg ze zover''. De enige keer dat hij ieders vertrouwen zwaar op de proef stelde, was na de aankoop van een nieuwe jukebox, een jaar of wat geleden. De oude, een waar meubel, werkte op vinyl platen. Maar om de hits te volgen, moest hij cd's kopen. Op de dag dat hij een moderne cd-jukebox naast de tap zette, was Beveren te klein: ,,Michel, wat doede gij nou?'' De mensen willen geen luxe hier, zegt Van Damme, ze willen het bruin. Om het misnoegen te compenseren maakt hij nu in eigen beheer verzamel-cd's. Na een nacht stappen kun je zo thuis nog eens Zijn het je ogen horen. Maar zo'n cd blijft surrogaat. Wat je mist, is het café zelf om met een klant te spreken: ,,Ambiance tot en met.''

Café Beveren, Vlasmarkt 2, 2000 Antwerpen, 03-2312225. Open van 12.00 totdat de laatste klant vertrekt. Op dinsdag gesloten.