Overzicht eerdere
afleveringen
AZIË
EXPLOSIEVE MOMENTEN
TIJDSCHEMA
NOODZAKELIJK KWAAD
SINGAPORE
TAIWAN
HONGKONG
CHINA
JAPAN
THAILAND
INDONESIË
ZUID-KOREA
MALEISIË
FILIPPIJNEN
NEDERLAND IN AZIË
NEDERLANDSE BEDRIJVEN
IMF
INTERVIEW
LINKS
GRAFIEKEN
 |
Nederlandse bedrijven
Geert van Asbeck
Een rondgang langs hoofdkantoren van een
aantal Nederlandse bedrijven, plus een blik in kranten en vakbladen van
de afgelopen weken, leert dat veel ondernemers de effecten van de
Azië-crisis op hun eigen activiteiten niet al te somber inzien. Dit
houdt ongetwijfeld verband met de relatieve beperktheid van de
Nederlandse belangen in de opkomende Aziatische markten.
Maar het valt gedeeltelijk ook te verklaren uit de natuurlijke neiging
van ondernemingen om de eigen problemen zo lang mogelijk binnenskamers
te houden. De correspondent van NRC Handelsblad in Singapore bezocht
vorige week de nieuwjaarsreceptie van de Association of Dutch
Businessmen, waar hij kon noteren dat het Nederlands bedrijfsleven wel
degelijk stevig lijdt onder de crisis in Azië - alle officiële
mededelingen ten spijt. ,,Ik probeer te redden wat er te redden valt in
mijn business'', zei een Nederlandse zakenman, directeur van een concern
dat handelt in ruwe materialen voor de bouw. Getroffen
Het aantal
Nederlandse ondernemingen dat er publiekelijk voor uitkomt te zijn
getroffen door de crisis lijkt vooralsnog op de vingers van een paar
handen te tellen. Kabelproducent NKF stelde zijn winstverwachting
afgelopen maand naar beneden bij, mede onder druk van een scherpe daling
van de vraag in Azië. In Maleisië kan één van de
belangrijkste afnemers van glasvezelkabels waarschijnlijk niet op tijd
aan zijn betalingsverplichtingen en inkoopafspraken voldoen. Ook is de
vraag naar kabels in de regio de laatste maanden scherp gedaald. De
winst van NKF verschrompelt van 44 miljoen in 1996 tot 5 miljoen
afgelopen jaar. Thomassen International (energiecentrales en
gasturbines) kondigde eerder deze maand aan dat een deel van de 850
arbeidsplaatsen op de tocht komt te staan door het uitblijven van orders
uit Azië. De KLM maakte onlangs bekend dat de bezetting van
lijndiensten naar het Verre Oosten in december met zo'n 4 procent was
gedaald. Vooral de animo van Aziatische zakenreizigers zou teruglopen.
Heineken
Er zijn bedrijven die erkennen dat ze in Azië in moeilijk vaarwater
zitten, maar dat ze de effecten van de crisis op de eigen resultaten nog
niet kennen. Zoals bierbrouwer Heineken, waarvoor de gevolgen per saldo
negatief lijken, zo constateert woordvoerder K. Woltjes. Heineken bezit
een meerderheidsbelang in de grootste nationale brouwer van
Indonesië, Multi Bintang Indonesia, produceert met de Singaporese
brouwer Fraser & Neave in een aantal andere landen in de regio, en
exporteert vanuit Nederland het Heineken-pils naar Azië. De daling
van de koopkracht in Azië, forse accijnsverhogingen in met name
Indonesië en prijsstijging van het Heineken-importbier uit het
Westen (resultante van de devaluaties van de lokale munteenheden)
,,zullen een uitwerking op het bedrijfsresultaat van Heineken hebben'',
erkent de woordvoerder. De precieze effecten worden in maart
bekendgemaakt bij de presentatie van de jaarcijfers.
Positieve effecten
Andere Nederlandse bedrijven met belangrijke activiteiten in Azië
doen lang niet zo somber. Machinebouwer Stork bijvoorbeeld zegt dat de 9
procent omzet in Azië voorlopig niet in gevaar komt. ,,De meeste
machines worden gebruikt voor de productie van primaire levensbehoeften.
Die zijn niet echt vatbaar voor een conjuncturele dip'', zo liet het
bedrijf onlangs in de pers weten. Ook het handelshuis Hagemeyer
verklaarde vorige maand ervan uit te gaan dat de schade beperkt blijft.
Hagemeyer haalt vier miljard gulden omzet in Azië, 25 procent van
de totaal. Topman A. Land bestempelde de invloed van de Azië-crisis
op de winst van Hagemeyer in december als 'peanuts'. (Wel verkoopt het
Hongkongse First Pacific onder druk van de financiële crisis in
Azië haar 40 procents belang in het Naardense handelshuis.)
Ahold
Voor kruideniersconcern Ahold, relatieve nieuwkomer op de
Aziatische markt, heeft de crisis op korte termijn louter positieve
effecten, meent woordvoerder H. Gobes. ,,Ahold investeert in de regio
en is nog in een opbouwfase. We ervaren vooral opportunities omdat wij
nu tegen lagere kosten de expansie in hoog tempo kunnen voorzetten.''
Ahold haalde vorig jaar in China, Singapore, Thailand, Malesië en
Indonesië met haar winkelformule Tops een gezamenlijke omzet van
0,9 miljard gulden. De kruidenier verwacht in het jaar 2000 het break
even point te bereiken. De devaluatie van de locale munten in Azië
bieden kansen op goedkopere overnames en maken locaal produceren
aantrekkelijker wegens goedkopere grondstoffen en arbeidskrachten.
Nutricia President-directeur Van der Wiel van Nutricia, producent van
babyvoeding met onder meer belangen in Indonesië, houdt elk bedrijf
voor 'dom' dat nu niet zijn kans grijpt en op zoek gaat naar
potentiële overnamekandidaten. Nutricia
had zèlf afgelopen
najaar juist overeenstemming bereikt over een bod op de aandelen van
zijn Indonessiche branchegenoot Sari Husada toen de financiële
crisis in Indonesië zich aandiende waardoor Nutricia het bedrijf
voor aanmerkelijk minder geld in handen krijgt dan wanneer de crisis in
het Verre Oosten de rupiah ongemoeid had gelaten. Van der Wielen spreekt
van ,,een prettige bijkomstigheid''.
Multinationals
De grote multinationals als Shell, Unilever en Philips - verreweg de
belangrijkste Nederlandse investeerders in het Verre Oosten - houden
zich tot nog toe op de vlakte als het gaat om de effecten van de crisis.
Voor Philips was Azië de laatste jaren de belangrijkste groeimarkt,
bevestigt woordvoerder B. Geerts. De omzet in dit werelddeel (inclusief
de Pacific) groeide de afgelopen jaren gestaag tot 13,5 miljard gulden
in 1996, bijna 20 procent van de totale concernomzet. Philips is actief
met productie èn verkoop in vrijwel elk land in de regio, met
name in China, Taiwan, Singapore en Hongkong. Over de effecten van de
crisis laat de woordvoerder zich niet uit vóór publikatie
van de jaarcijfers, volgende maand. Ook voor Unilever was de regio
Azië en de Pacific de afgelopen jaren de snelste groeier. De omzet
in dit gebied (Azië en de Pacific) steeg tussen 1992 en 1996 van
7,3 miljard naar 12,6 miljard gulden, circa 15 procent van het totaal.
De bedrijfswinst in de regio verdubbelde in dezelfde periode naar een
miljard. Overzichtscijfers over Shells activiteiten in Azië zijn
niet te krijgen. De vorige week in het nieuws gekomen plannen voor de
bouw en exploitatie van een olieraffinaderij met een petrochemische
fabriek en bijbehorende haven- en opslagfaciliteiten in Zuid-China
illustreren evenwel in welke omvangrijke bedragen Shell kan denken.
Samen met haar Chinese partners wil de Brits/Nederlandse
oliemaatschappij 12 miljard gulden in het project gaan investeren.
Aannemers
Azië is voor de Nederlandse aannemers de grootste markt voor
directe export, zegt H. Hangelbroek, directeur van de Vereniging van
Aannemers met Belangen in het Buitenland (NABU). Afgelopen jaar
verzetten de grote bij NABU aangesloten aannemers gezamenlijk voor 900
miljoen gulden aan directe export op het Verre Oosten. In Europa was dat
840 miljoen, en in het Midden Oosten 805 miljoen. De crisis in Azië
bij de Nederlandse aannemerij dan ook hard aankomen. De Aziatische
Tijgers hebben nu al verschillende ambitieuze infrastructurele projecten
in de ijskast gezet. Hangelbroek verwacht echter op korte termijn weinig
negatieve effecten voor de Nederlandse aannemerij. ,,Mocht de crisis in
Azië langer aanhouden, dan zullen de gevolgen pas op zijn vroegst
volgend jaar merkbaar zijn. Want lopende projecten worden veelal gewoon
afgerond. Een brug bouw je niet van de ene op de andere dag.''
Banken
Het Nederlandse bankwezen had eind juni 1997 totaal zo'n 86 miljard
gulden aan private kredieten uitstaan in Azië, zo blijkt uit
gegevens van De Nederlandsche Bank. De banken doen niet dramatisch over
de gevolgen van de crisis voor hun eigen activiteiten. ,,We hebben niet
meer dan zo'n 7 procent van onze totale private kredietverlening
uitstaan in de regio die nu is getroffen door de financiële
crisis'', zegt H. Blocks, directeur van de Nederlandse Vereniging van
Banken. ,,Dat zijn lang niet allemaal risico-leningen, want een deel is
verzekerd, een deel is geleend aan locale dochters van gezonde
multinationale ondernemingen als Shell en Unilever, een deel is
co-financiering met organisaties als de Wereldbank en daarom minder
risicovol, en een deel staat uit tegen onderpand', aldus Blocks. Daarbij
komt dat bijna de helft van de kredieten uitstaat in landen die niet
direct door de crisis zijn geraakt. Achttien miljard op Singapore, 15
miljard op Hongkong en 3 miljard op Taiwan. ,,Daarnaast staat op Japan
nog eens 25 miljard uit, waarvan wij niet ongerust zijn over
terugbetaling'', zegt Blocks. ,,Alles bij elkaar valt het risico voor
het Nederlandse bankwezen buitengewoon mee.'' De ABN Amro, de bank die
haar wortels heeft in de Verenigde Oost-Indische Compagnie, ziet zelfs
een lichtpuntje in de crisis, zo blijkt uit een interview met banktopman
Kalff in het blad Beleggers Belangen. De vestigingen van ABN Amro in
Azië hebben de laatste maanden namelijk een grote toestroom te
verwerken gekregen van locale spaarders op zoek naar een veilige haven.
Blocks noemt dit effect ,,een doekje voor het bloeden''.
|
NRC
Webpagina's
22 januari 1998
|
