Het was december 1996 toen organisatieadviseur en slaviste Bessie Schadee met onder meer de psychologen Erik van Praag, Henk Kooij en Charlotte Korbee het netwerk voor Effectief/Affectief Leren oprichtte. Geïnspireerd door een bijeenkomst van de Engelse Society for Effective and Affective Learning kwamen zij in contact met steeds meer mensen uit bedrijfsleven en onderwijs die de behoefte voelden met al hun zintuigen te leren. Dat waren begenadigde leraren die in de traditie van schoolmeester Theo Thijssen ,,met hun hart leren'' zegt Schadee. En er waren lieden bij, vooral uit het bedrijfsleven, die nieuwe kennis over het menselijk brein wilden toepassen.

'Spiegelloop' tijdens de onderwijsworkshop in Rolduc. (Foto Chris Keulen)

Zo vroegen ze zich bijvoorbeeld af hoe ze onderwijs beter konden afstemmen op de multiple intelligence theorie van Howard Gardner (elk mens heeft zeven intelligenties) en de driedeling van het reptielen/zoogdierenbrein. En waarom nog langer afzijdig staan ten opzichte van associatief, affectief leren? Het is immers ,,een hard feit'', aldus Schadee, ,,dat kennis wordt opgeslagen in de buurt van de emoties.''

Maar er is meer dat de behoefte aan Nieuw Leren kan verklaren. Ook onvrede over het huidige onderwijs is er debet aan. Scholen, luidt de kritiek van de symposiongangers, zitten op een dood spoor. Ze zijn onttoverd door commercie, de gesel van cao's en de macht der gewoonte. In de klas staat niet de leerling, maar de leraar centraal. Van leerplezier is onder leerlingen steeds minder sprake, terwijl in de lerarenkamer mentale vervetting toeslaat. Wee de collega die daar nieuwe, interessante leermethoden te berde brengt. Negen van de tien keer luidt de reactie: niet nog meer vernieuwing, want de fusies en andere vormkwesties vragen al energie genoeg. Om nog maar niet te spreken over de eenvormigheid van leren op scholen: kinderen die in beelden denken of op klanken reageren komen maar zelden aan hun trekken.

De enige vorm van individualisme die mondjesmaat het klaslokaal binnensijpelt is de jaren-negentig-opvatting: 'Onderwijs op maat'. Maar meer dan een holle slogan is het op de meeste scholen nog niet. Leraren hebben geen idee hoe ze individueel onderwijs kunnen geven. Neem een van de basisschooljuffen op het congres. Ze heeft 32 kinderen in de klas, van wie er vier leerstoornissen hebben en twee gedragsproblemen. Omdat het project Weer Samen Naar School verhindert de kinderen door te verwijzen naar een speciale school, houdt ze hen in de klas. Dan werken klassikale lessen niet meer. Dan werken mooie verhalen niet meer. Nee, dan laat je de klas in groepen werken en moet je probleemleerlingen een voor een op hun eigen golflengte aanspreken om ze naar de eindstreep te brengen.

Lees verder