Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Deze oorlog was erg ondoordacht

Na elf weken oorlog ligt er een document dat voorziet in de terugkeer naar de status quo ante. Maar een overwinning is het niet, meent Charles Krauthammer. Eerder is sprake van ontwaarding van het begrip overwinning. En naar Clintons maatstaven is de oorlog zelfs verloren.

De documenten zijn ondertekend. De troepen trekken de grens over. Victorie!

Victorie? Aan de vooravond van de oorlog in Kosovo formuleerde de president van de Vernigde Staten het oorlogsdoel: "De bescherming van duizenden onschuldige mensen in Kosovo tegen een gericht militair offensief." Dit zou op een van de volgende wijzen gebeuren: we zouden Servië afschrikken van een 'etnische zuivering' in Kosovo, dan wel Servië's vermogen om zo'n 'zuivering' uit te voeren fysiek - militair - vernietigen.

Naar Clintons eigen maatstaven is de oorlog verloren - onherstelbaar, catastrofaal verloren - in de eerste week. De NAVO begon een campagne die tegelijk bloedeloos en bleu was met het bombarderen van lege gebouwen. Slobodan Milosevic reageerde met de meest massale etnische zuivering in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog.

Nu, elf weken en een miljoen vluchtelingen later, ligt er een akkoord dat voorziet in de terugkeer naar de status quo ante. Hoewel - niet helemaal. Het wordt een gedeeltelijke, incomplete terugkeer, aangezien veel Kosovaren dood zijn en veel anderen niet terug zullen willen. Bovendien is het gebied waarheen ze terugkeren Kosovo niet meer, maar een woestenij waar vroeger Kosovo lag.

Dit is geen overwinning. Dit is een ontwaarding van het begrip overwinning.Het had niet zo gehoeven. Tenslotte heeft Milosevic uiteindelijk pas ingestemd met het gedeeltelijk ongedaan maken van zijn etnische zuivering toen de NAVO-aanvallen op zijn civiele infrastructuur ondraaglijk werden. Maar waarom hebben we dan niet meteen de eerste dag het licht in Belgrado uitgedraaid? Na twee weken oorlog deed ik de vanzelfsprekende constatering dat "de enig mogelijke uitweg uit deze oorlog, afgezien van een smadelijke nederlaag", een serieuze campagne was - het bombarderen van "energiecentrales, brandstofdepots, bruggen", het soort campagne waarbij ook echt militairen sneuvelen en onvermijdelijk ook burgers, maar die het vijandelijke land dermate ontwricht dat het tot stilstand komt - en naar de onderhandelingstafel.

Historici zullen lang dubben over de vraag waarom Clinton, Blair, Schröder en de rest daar pas toe zijn overgegaan toen vrijwel alle Albanezen uit Kosovo waren verdreven. Maar er valt niets te dubben: Clinton meende dat hij met militair minimalisme - dat de vroegere en huidige pacifisten in zijn coalitie zo aanspreekt - een win-win-situatie creëerde.

Ofwel Milosevic zou bij het eerste wapengekletter het hoofd in de schoot leggen, ofwel hij deed dat niet en dan zou Clinton hetzelfde doen als destijds vóór zijn impeachment, na zijn driedaagse oorlogje tegen Irak: de tv laten komen, een fraaie lijst getroffen doelen opsommen, de overwinning uitroepen en naar huis gaan.

Maar waar hij niet op had gerekend was dat Milosevic zijn bedrog publiekelijk aan de kaak zou stellen. In Irak kon Clinton een speldenprik uitdelen en vervolgens victorie kraaien omdat er geen camera's waren om zijn mislukking te registreren - nucleaire en chemische wapens worden door Saddam ongehinderd ontwikkeld, maar voorlopig zonder dat we het zien. In Kosovo daarentegen paraderen een miljoen vluchtelingen voorbij 's werelds camera's. Zelfs Clinton kon dat niet meer tot een overwinning opkloppen.

Dus ging de luchtoorlog door, werd uiteindelijk serieus, en nu hebben we iets dat een overwinning wordt genoemd. Maar het instrument dat wordt geacht de Servische overgave te bekrachtigen, de resolutie van de VN- Veiligheidsraad waarin de bestandsvoorwaarden zijn uiteengezet, zit vol dubbelzinnigheden.

Centraal in het conflict heeft van meet af aan de vraag gestaan wie het in Kosovo voor het zeggen krijgt als de Servische troepen weg zijn. De resolutie van de Veiligheidsraad spreekt van een internationale veiligheidsmacht waarvan de NAVO een 'substantieel' deel uitmaakt. De commandostructuur is niet duidelijk, en de Russen eisen dat hun troepen niet onder NAVO-commando zullen staan. Als dat inderdaad niet gebeurt, krijgen de Russen dan hun eigen bezettingszone waardoor Kosovo de facto in tweeën wordt gedeeld?

Nog meer onduidelijkheid: Servië mag aanwezig zijn bij de grensovergangen waarlangs de vluchtelingen terugkeren. Zal dat de vluchtelingen afschrikken? We weten het niet. En wie gaat het UÇK 'demilitariseren'? Ik maakt geen bezwaar tegen deze compromissen - het zijn de noodzakelijke tegemoetkomingen die een einde maken aan een buitengewoon ondoordachte oorlog. Waar ik bezwaar tegen maak is dat van een overwinning wordt gesproken. Als het zo'n mooie overwinning is, is er dan iemand die dit avontuur voor herhaling vatbaar acht? En als toppunt van ironie: ook al worden alle dubbelzinnigheden in het voordeel van de NAVO uitgelegd, en al houden de Joegoslaven zich aan alle details van het militaire akkoord met de NAVO dat ze woensdag hebben ondertekend, wat hebben we dan in handen? De prijs voor de overwinnaar: de Verenigde Staten en hun bondgenoten mogen hun soldaten stationeren tussen twee doodsvijanden die elkaar in een Balkan-guerrilla beoorlogen. Nog jarenlang.

Charles Krauthammer is columnist van The Washington Post.

©The Washington Post Writers Group