'Rond honderd doden'
NAVO-bommen op gevangenis
BELGRADO, BRUSSEL, 25 MEI. Bij
herhaalde NAVO-bombardementen op een gevangenis in Istok in Kosovo zijn
volgens de Servische media bijna honderd doden gevallen. De NAVO zegt
dat de gevangenis een steunpunt van het leger en de politie is.
De gevangenis van Istok werd vrijdag en zaterdag gebombardeerd. Een
verslaggever telde zondag 46 lijken, maar volgens het Joegoslavische
persbureau Tanjug vielen er rond honderd doden en tweehonderd gewonden
onder de gevangenen. Tanjug meldde ook dat een aantal gevangenen van het
bombardement had geprofiteerd door te vluchten.
De NAVO bombardeerde dit weekeinde wel een kazerne van het
Joegoslavische leger in Kosovo, die sinds ongeveer een maand in handen
was van het Kosovo Bevrijdingsleger UÇK is. Dat was de NAVO niet
bekend. Volgens het UÇK kwamen bij het bombardement zeven
strijders om het leven.
Belgrado en grote delen van Servië zitten al sinds zondagochtend
zonder elektriciteit en vaak ook zonder water na NAVO-bombardementen op
energiecentrales. Anders dan bij voorgaande gelegenheden bombardeerde de
NAVO de centrales niet met grafietbommen die kortsluiting veroorzaken -
een euvel dat snel kan worden verholpen - maar met raketten die
verwoestingen aanrichtten. Volgens de NAVO vormen de centrales een
legitiem militair doel, maar de burgers in Joegoslavië wijzen op
het feit dat leger en politie hun eigen generatoren hebben en dat alleen
de burgers last hebben van de stroomuitval. Bij een van de NAVO-
bombardementen kwam dit weekeinde in Kosovo een lid van het Servische
parlement om. Het slachtoffer was lid van de ultra-nationalistische
Servische Radicale Partij.
De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Robin Cook, zei zondag dat de
NAVO het aantal grondtroepen in Albanië en Macedonië zal
opvoeren tot 40.000 50.000 man, hetgeen neerkomt op een verdubbeling.
Volgens Cook moeten ze Kosovo binnentrekken zodra ze daar vereist zijn,
zelfs als ze daar nog zouden stuiten op Joegoslavisch verzet. "We moeten
klaar staan om Kosovo binnen te gaan om de vluchtelingen terug te
brengen zodra de militairen ons vertellen dat dat veilig is", aldus
Cook. Hij zei dat Londen en Washington het erover eens zijn dat
grondtroepen Kosovo ook zonder instemming van het bewind in Belgrado
moeten kunnen binnengaan.
Nederland, Griekenland, Italië en Tsjechië spraken zich dit
weekeinde uit voor een pauze in de bombardementen. De Duitse minister
van Defensie, Rudolf Scharping, verklaarde - opnieuw - dat Bonn niets
ziet in de inzet van grondtroepen. President Clinton zei dat de
bommencampagne succes heeft en dat "de huidige strategie" van de NAVO
wordt voortgezet, maar dat "andere militaire opties niet worden
uitgesloten". Morgen praten de Russische Kosovo-gezant Viktor
Tsjernomyrdin, de Finse bemiddelaar Martti Ahtisaari en de Amerikaanse
plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken, Strobe Talbott, over
een missie van de eerste twee naar Belgrado, later deze week.
Tsjernomyrdin zei gisteren dat hij de Westerse gesprekspartners er nu
van heeft overtuigd dat het bewind in Belgrado niet moet worden
gedwongen al zijn leger- en politietroepen uit Kosovo terug te trekken.
"Het heeft twee of drie weken geduurd de VS en andere NAVO-landen
duidelijk te maken dat het nodig is sommige [Joegoslavische] troepen in
Kosovo te laten", aldus Tsjernomyrdin. De Amerikaanse minister Madeleine
Albright zei zondag dat Belgrado "een symbolische strijdmacht" zal mogen
handhaven. Die strijdmacht mag echter niet in staat zijn vluchtelingen
te hinderen bij hun terugkeer naar Kosovo.
In diverse Zuid-Servische steden is het verzet tegen de legering van
lokale soldaten in Kosovo voortgezet, ondanks ingrijpen van de politie
tegen critici van het bewind. In Cacak zijn drie leden van een
plaatselijk 'parlement'. dat tegen de oorlog in Kosovo had
geprotesteerd, opgepakt voor verhoor. Ondanks een politie-verbod werd
zondag in de stad betoogd. In Krusevac is twee dagen lang tegen de
oorlog in Kosovo betoogd. Tweeduizend uit Krusevac afkomstige soldaten
die uit Kosovo zijn gedeserteerd, weigerden naar hun eenheden terug te
keren. Ook in de steden Aleksandrovac, Raska en Baljevac werd betoogd.
(Reuters, AP, AFP)