Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

De Russische spoedmissie naar Belgrado is zoals verwacht volledig mislukt. De NAVO kan voorlopig evenmin de afbraak van Kosovo tegenhouden. ‘Srebrenica' lijkt inmiddels niet meer dan een Servische vingeroefening te zijn geweest.

Door onze redacteur ROBERT VAN DE ROER
BRUSSEL, 31 MAART. Een van genocide beschuldigde agressor die het Westen eisen stelt, en een leider van een voormalige supermacht die dit eisenpakket bloedserieus presenteert aan de Europese Unie. Wie had gisteren het contact met de politieke realiteit in Europa en de transatlantische gemeenschap meer verloren: de Joegoslavische president Milosevíc of de Russische premier Primakov?

De Russische spoedmissie naar Belgrado is gisteren na zes uur uitgelopen op een voorspelbare mislukking. Milosevíc, kennelijk overmoedig of opgezweept door zijn eigen tot nu toe succesvolle zuiveringscampagne tegen de Kosovaren, eiste een einde aan de NAVO-bombardementen en aan economische sancties. Daarna zou hij bereid zijn tot beperking van zijn troepen in Kosovo en terugkeer van de vluchtelingen. De Duitse bondskanselier Schröder, de Amerikaanse president Clinton, de Britse premier Blair en andere NAVO-leiders verwierpen de uitkomst van Primakovs missie onmiddellijk als ‘jammerlijk tekortschietend'. De Rus heeft zichzelf en zijn land geen dienst bewezen: militair stond Rusland al buitenspel, nu dreigt ook nog een diplomatiek isolement.

Een belangrijkere vraag is nu of het Westen, verenigd in de NAVO en EU, zelf nog voldoende greep heeft op de realiteit in Europa: na een week van NAVO-bombardementen verloopt Milosevíc' afbraak van Kosovo en zijn bevolking voorlopig aanzienlijk sneller dan de NAVO's afbraak van het Joegoslavische leger. De NAVO heeft zich niet alleen misrekend bij de omvang van Milosevíc' offensief en zijn etnische zuivering van de Kosovaren, zij blijkt tot nu toe ook niet bij machte haar strategie snel te kunnen aanpassen aan de situatie. ,,De NAVO dacht: binnen een paar dagen bindt Milosevíc wel in. Het tegendeel is waar'', zegt een Europese diplomatieke veteraan. Alleen al de totale overrompeling aan Westerse kant door de extreme vluchtelingenstromen is hiervan een bewijs.

Het sturen van NAVO-grondtroepen, een veel besproken aanvulling op de luchtcampagne, blijft - voorlopig nog - niet aan de orde, wegens gebrek aan politieke bereidheid. Daarmee blijft het wachten tot de NAVO vanuit de lucht Milosevíc en zijn troepen in de hoek heeft gedreven en heeft uitgeput. Niemand op het NAVO-hoofdkwartier kan daarover een zinnige voorspelling doen. De NAVO is tot op heden niet in staat gebleken het Servische offensief tegen de Kosovaren op enigerlij wijze een halt toe te roepen. Het Pentagon erkende gisteren dat de allantie wist dat de ,,knock-out-stoot'' niet snel zou komen. ,,Ik denk dat het veel langer zal duren om de troepen af te breken zo veel als wij nodig achten'', zei een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Defensie. Maar hij voegde eraan toe dat ,,wij erop voorbereid zijn net zo lang door te gaan als vereist is''.

De alliantie werkt gestaag een lijst met militaire doelen af, en richt daarbij naar eigen zeggen grote schade aan. Die lijst is volgens ingewijden vandaag uitgebreid tot doelen waaronder ook regeringsgebouwen in het centrum van Belgrado kunnen vallen, zoals de ministeries van Defensie en Binnenlandse Zaken. Die stap is op zichzelf een erkenning dat de NAVO nu alle zeilen moet bijzetten, wil zij niet te laat het Joegoslavische leger lamleggen en een ‘holle overwinning' behalen, zoals de toonaangevende Amerikaanse kranten deze week waarschuwden.

,,Wij hebben onze lessen van Srebrenica geleerd'', antwoordden de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Madeleine Albright, en haar Westerse collega's een jaar geleden steeds op de vraag of zij actief genoeg reageerden in deze crisis. Vergeleken bij de huidige afbraak van Kosovo, en het einde is nog niet in zicht, lijkt ‘Srebrenica' inmiddels niet meer dan een Servische vingeroefening te zijn geweest. De NAVO noemde gisteren bij monde van woordvoerder Jamie Shea de zuiveringen ‘een hedendaagse Grote Terreur', klaarblijkelijk een verwijzing naar de terreur onder Stalin in de Sovjet-Unie.

Westerse leiders als Clinton, Blair en Chirac bestijgen de toonladder steeds hoger bij hun beschrijving van de persoon Milosevíc en zijn daden. Zij doen dit in een dusdanig hoog tempo dat achter de horizon van de huidige militaire campagne langzaam twee politieke hamvragen opdoemen: valt er überhaupt nog met Milosevíc te onderhandelen? En kan het nu ter tafel liggende Rambouillet-akkoord, eenzijdig ondertekend door de Kosovaren, inmiddels naar de prullenmand? ,,Milosevíc komt bovenaan de lijst van het Haagse oorlogstribunaal te staan. Daar is geen twijfel over mogelijk'', zei vanochtend een hoge Westerse diplomaat. ,,Milosevíc verwijderen, dat wordt steeds meer het doel. De bombardementen versterken zijn positie, en vervreemden Servië van Europa. En dat komt alleen maar door hem.''

Wat betreft de toekomst van Kosovo opperde president Clinton gisteren dat het Servische beleid van verschroeide aarde en de ,,genocide'' in Kosovo de Amerikanen ertoe kunnen brengen de Servische aanspraken op Kosovo niet langer te erkennen. Dat zou ertoe kunnen leiden dat de VS zich in de toekomst gaan uitspreken voor afscheiding of onafhankelijkheid van Kosovo. Dat betekent het einde van het huidige Rambouillet-akkoord. Die vredesregeling lijkt inmiddels toch al zo goed als achterhaald. De huidige ramp maakt het moeilijk voorstelbaar dat beide partijen nog samen aan één onderhandelingstafel verschijnen. Daarvoor gaat de afbraak van Kosovo te snel.