Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Terwijl het oorlogsleed steeds dichterbij komt, is de stemming bij de Nederlandse militairen in Petrovac nog tamelijk ontspannen. Macedonisch Madurodam en ‘de kip van De Grave'.

Door onze redacteur CEES BANNING
Kolonel Toon Wolters, commandant van de Nederlandse militairen in Macedonië en gelegerd op het NAVO-hoofdkwartier in Kumanovo nabij de Macedonische hoofdstad Skopje, bezocht eerder deze week een ,,NAVO-eenheid op locatie''. Wolters: ,,We kwamen midden in een anti-NAVO-demonstratie terecht''. Samen met een paar bevelhebbers van andere NAVO-landen werd hij ontzet door de Macedonische politie.

Om de anti-NAVO-gevoelens bij de op Servië georiënteerde bevolking zo min mogelijk te voeden, werd het NAVO-hoofdkwartier verplaatst en is het nu gevestigd naast een Macedonische kazerne. De laatste paar dagen zijn de veiligheidsmaatregelen verscherpt als gevolg van de intensivering van de bombardementen op Joegoslavië. Er werd een extra muur van zandzakken aangelegd en schuttersputjes gegraven.

Het hoofdkwartier bevindt zich op nog geen tien kilometer van de grens met Kosovo en ligt in tegenstelling tot de Nederlandse basis Petrovac binnen het bereik van de Servische artillerie. Eén keer zijn de twintig Nederlandse soldaten op het NAVO-Hoofdkwartier de schuilkelders in geweest. ,,Voor een uurtje. Niet echt spannend. Het was vals alarm,'' bagatelliseert Wolters. Evenmin spannend lijkt de situatie bij de manschappen van het 11de Pantsergeniebataljon op basis Petrovac. Hier is men nog vol van ‘de kip van Frank de Grave'. Bij een recent bezoek van de minister van Defensie aan de troepen in Macedonië kreeg hij een rondleiding door het kamp-in-opbouw. ‘Ziet er mooi uit', oordeelde de minister over de bouwput, waarna een anecdote volgde over zijn bezoek aan de Nederlandse militairen op Cyprus. ‘Op het moment dat ik de kip op de barbecue wilde leggen, begon het te regenen', vertelde De Grave. Leedvermaak en gegrinnik; voor de minister reden om direct weer op te stappen, weet een aanwezige militair. Twintig minuten duurde het bezoek.

Nu, anderhalve maand later, nadert kamp Petrovac zijn voltooiing. Op het terrein werkte een soldaat gisteren aan een houten skelet waar een dak van groene golfplaten op komt te rusten. ,,Wanneer De Grave hier komt barbecuen, staat hij tenminste droog'', schertst hij. Tachtig militairen werken aan het kamp, dat straks onderdak moet bieden aan zo'n 150 Nederlandse militairen. Op het terrein ruikt het naar pas-gezaagd hout en verf. De sfeer verschilt niet van de gemiddelde bouwput in Nederland, hoewel op een afstand van nog geen dertig kilometer een hevige oorlog woedt. Over de berichten van etnische zuiveringen door de Servische eenheden onder de bevolking in Kosovo wordt tijdens een lunch op gedempte toon gesproken. ,,Het is verschrikkelijk'', verwoordt majoor Edwin Leidelmeijer, commandant van het geniedetachement, het algemene gevoelen. ,,Maar ik kan er niks aan doen. Ik ben een militair. Ik heb de opdracht dit kamp te bouwen.''

De contacten met de plaatselijke bevolking zijn volgens Leidelmeijer goed. Dat komt onder meer doordat lokale bouwvakkers meewerken aan het kamp. Verder worden de kleren en gebouwen schoongehouden door de plaatselijke bevolking. Op het hoofdkantoor van de NAVO in Macedonië is kamp Petrovac dan ook een groene punaise op een landkaart van het gebied waarbij met drie kleuren de houding van de bevolking is aangegeven ten opzichte van het militair bondgenootschap. Groen voor een positieve houding, geel voor een negatieve en wit voor een neutrale houding. Op dit moment bevinden zich ruim tweehonderd Nederlandse militairen in Macedonië. Het merendeel maakt deel uit van de Extraction Force. Deze NAVO-macht werd in december vorig jaar geformeerd om in geval van nood OVSE-waarnemers uit Kosovo te evacueren. ,,Nu de waarnemers weg zijn, wachten we op een nieuwe missie'', legt kolonel Wolters uit in een legertent op het NAVO-hoofdkwartier. Momenteel zijn er in Macedonië zo'n 10.000 militairen uit de NAVO-lidstaten Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië, Duitsland en Nederland.

De spanning aan de grens is de afgelopen tijd opgelopen als gevolg van Servische troepenbewegingen aan de grens. Wolters: ,,Maar laat één ding duidelijk zijn: wij zijn hier niet om de Macedonische grens te verdedigen''. Hij wil niet ingaan op de situatie waarbij het Joegoslavische leger de grens zou oversteken. ,,Geen commentaar'', klinkt het stellig. Ongemakkelijk schuift de kolonel heen en weer wanneer het onderwerp van de etnische zuiveringen aan de orde komt. ,,Als persoon doet het je wat, maar als militair is het simpel: ik wacht op een opdracht'', zegt Wolters. ,,Wanneer ik me de onrechtvaardigheid van de hele wereld zou aantrekken, zou ik elke nacht wakker liggen.''

Majoor Peter Hardenbol, commandant van het Chinook-detachement in Petrovac, is directer: ,,Je wilt ingrijpen'', zegt de commandant van de helikoptereenheid, die is gestationeerd op steenworp afstand van de locatie waar het Nederlandse kamp wordt gebouwd. ,,Maar we wachten af. We zijn een kleine eenheid in een heel groot plan'', zegt Hardenbol. Hij voert het bevel over negentig manschappen en drie Chinook-helikopters van de vliegbasis Soesterberg. De zware transporthelikopter kan maximaal honderd personen per vlucht vervoeren.

De helikopterbemanning popelt om aan de slag te gaan. Nu worden een paar keer per week de motoren gestart voor een test. Om de tijd te doden hebben de militairen een tuintje aangelegd, een vijvertje gegraven en een miniatuur-windmolentje geplaatst. Welcome to the Dutch Heli-det Petrovic, staat bij het Macedonische Madurodam. ,,Het wordt tijd dat ook de mensen uit Kosovo ons molentje kunnen zien'', zegt een passerende militair.