Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

In Sarajevo wordt morgen en overmorgen op hoog niveau gepraat over de wederopbouw van de Balkan.

Door onze correspondent RENÉE POSTMA

SARAJEVO, 28 JULI. In Sarajevo zijn vanochtend de laatste witte verkeersstrepen getrokken en de laatste plantenbakken gevuld. De stad heeft er in geen jaren zo vrolijk uitgezien. Vanmiddag zijn de eerste straten afgesloten en de komende twee dagen zal de hele stad hermetisch op slot gaan om enkele tientallen staatshoofden, regeringsleiders en afgevaardigden van internationale organisaties de gelegenheid te geven voor nadere reflectie over de toekomst van de Balkan. Hoogtepunt wordt een drie uur durende bijeenkomst vrijdag van alle ondertekenaars van het zogeheten Stabiliteitspact voor Zuidoost-Europa, onder voorzitterschap van de Finse president Ahtisaari. De Amerikaanse president Clinton, zijn Franse ambtgenoot Chirac, de Britse premier Blair, de Duitse bondskanselier Schröder, premier Kok en vele anderen onderbreken hun vakanties om hier in Sarajevo formeel een punt te zetten achter bijna tien jaar oorlog en samen met de regionale leiders verder te kijken naar de toekomst van de Balkan.

Het Stabiliteitspact is op 10 juni in Keulen opgesteld door de Europese Unie, de landen van de G8, de landen van Zuidoost-Europa en de grote internationale humanitaire en financiële organisaties. In het document van 10 juni beloven de landen van Zuidoost-Europa - Albanië, Bosnië, Bulgarije, Kroatië, Hongarije, Roemenië en Macedonië - met elkaar te zullen samenwerken aan vrede en economische groei in de hele regio. De internationale gemeenschap belooft de randvoorwaarden te creëren. Het gaat om hulp aan de betrokken landen voor de economische schade die ze geleden hebben ten gevolge van de oorlogen in ex-Joegoslavië, en bijstand bij hun economische hervormingen. De hoop is dat economische wederopbouw leidt tot meer welvaart, en meer welvaart tot politieke stabiliteit.

Het grondwerk is al gedaan. De belangrijkste vraag is hoeveel geld de internationale gemeenschap overheeft voor die stabiliteit op de Balkan, maar die zal waarschijnlijk voorlopig nog niet aan de orde komen. Diplomaten in Sarajevo verwachten dat de top niet veel meer zal opleveren dan een politiek spektakel van eensgezindheid.

Sarajevo maakt zich op voor top

En dat wordt al moeilijk genoeg want er blijken tussen de verschillende deelnemers grote meningsverschillen of het Stabiliteitspact moet worden opgetuigd als tot een nieuwe grote internationale organisatie zoals de Duitsers willen, of een losse verdragsorganisatie. Bovendien heeft diezelfde internationale gemeenschap eerst de handen vol aan de wederopbouw van Kosovo, waar vandaag in Brussel voor het eerst echt concreet over wordt gesproken.

De top in Sarajevo is dan ook meer bedoeld als een politiek gebaar in de richting van de plaatselijke Balkanleiders dat de internationale gemeenschap hen niet vergeten is. Tijdens de NAVO bombardementen werd niet-lidstaten als Roemenië, Bulgarije, Kroatië, Bosnië, Macedonië en Albanië gevraagd hun luchtruim open te stellen voor de Westerse vliegtuigen. De suggestie werd gewekt dat een pro- Westerse opstelling tijdens de oorlog later beloond zou worden met concrete stappen in de richting van bijvoorbeeld Europese integratie. Een proces waar de betrokken landen om verschillende redenen tot nog toe van uitgesloten waren.

Belangrijker dan de echte top op vrijdag is daarom wellicht de bijeenkomst op morgen, hier in Sarajevo, wanneer de leiders van de Europese Unie een ontmoeting hebben met collega's uit bovengenoemde landen. De regeringen van met name Bulgarije en Roemenië hebben grote verwachtingen. Op dit moment zitten ze nog opgesloten achter een dikke visummuur, zonder enig uitzicht op toetreding tot de Europese Unie. Andere landen, als Kroatië en Bosnië, zitten niet opgesloten maar hadden tot dusver evenmin uitzicht op toetreding. "De wereld heeft eindelijk besloten iets te doen aan de Balkan. Europese integratie is onvolledig zonder het zuidoostelijk deel van het Europa", zei de Bosnische co-premier Haris Silajdzic gisteren optimistisch.

Grote afwezige is in Sarajevo is Joegoslavië. De Amerikanen en de Britten weigeren Joegoslavië bij het Stabiliteitspact te betrekken zolang Slobodan Milosevic aan de macht is en willen ook geen hulp geven zolang hij aan de macht is. Wel zal de Montenegrijnse president Djukanovic, zijn intern-Joegoslavische rivaal, van de partij zijn. De Finnen, die de conferentie in Sarajevo voorzitten, beraden zich nog of ze de Servische oppositie zullen uitnodigen. Verschillende landen binnen de Europese Unie zouden daar voor zijn.

Als alle genodigden inderdaad verschijnen zal de topbijeenkomst in Sarajevo opnieuw een aantal belangrijke spelers uit het voormalige Joegoslavië bij elkaar brengen, zoals de Sloveense president Milan Kucan, de Kroatische president Franjo Tudjman, de Bosnische president Alija Izetbegovic en de Macedonische president Kiro Gligorov. Het is de eerste keer dat ze elkaar weer zien sinds hun wegen begin jaren negentig dramatisch uiteen gingen.