Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

De crisis in Kosovo kan alleen worden beëindigd als Rusland en het Westen constructief aan een blijvende oplossing werken. Dat schrijft Hans van den Broek in een open brief aan minister-president Jevgeni Primakov en minister van Buitenlandse zaken Igor Ivanov van de Russische Federatie. Samen met het Westen moet Rusland het absolute nee tegen de mensonwaardige onderdrukkingspolitiek van de Joegoslavische president Milosevic zowel uitspreken als afdwingen.

Beste Jevgeni, beste Igor,Sta me toe langs deze wat ongebruikelijke weg te reageren op de opvattingen die jullie recentelijk hebben weergegeven in publicaties in de Westerse pers, onder meer in NRC Handelsblad van 22 april, met betrekking tot het Kosovo-conflict. Daarin verwoorden jullie je verontwaardiging over de NAVO-actie tegen de Federale Republiek Joegoslavië, waarvan ook onschuldige burgers het slachtoffer worden. Ik hoop dat het persagentschap Novosti zorg zal dragen voor publicatie in de Russische pers van het volgende.

Ik denk met oprechte voldoening aan onze veelvuldige contacten bij gelegenheid van bilaterale bezoeken, topontmoetingen, bijeenkomsten van de Contactgroep en internationale conferenties. Daaraan heb ik de overtuiging overgehouden dat het respect voor fundamentele gemeenschappelijke waarden van democratie, mensenrechten en vrijheden, inclusief de rechten van minderheden, ons samenbindt.

We zijn ook van weerskanten bereid ons daarop te laten aanspreken. Vrede en stabiliteit hangen - en daarover verschillen wij beiden denk ik evenmin van mening - in hoge mate af van de eerbiediging van deze rechten. De Balkan is daarvan het schokkende voorbeeld. Daarom is het zo belangrijk dat wij samen met Rusland het absolute nee niet alleen uitspreken maar ook afdwingen als het gaat om de nationalistisch geïnspireerde gruweldaden van Milosevic. Het feit dat er ook Servische burgerslachtoffers vallen, bezwaart ook oprecht ons gemoed en is diep te betreuren. Daarbij mag nationaliteit, geloof of etnische afkomst geen rol spelen.

Maar is het dan wel juist om de gevolgen van doelbewuste en systematische etnische zuiveringen van Milosevic in Kosovo op één lijn te willen stellen met de betreurenswaardige, maar onbedoelde slachtoffers van de NAVO-luchtacties?

Hebben we hier dan werkelijk moeite met het onderscheid tussen agressor en slachtoffer of tussen de agressor en de bestrijder van die agressie? Heeft het Kosovo-beleid van Milosevic van de afgelopen 10 jaar ons hierover in het ongewisse gelaten? Als de NAVO de werkelijke aanstichter is van de massale exodus uit Kosovo (wat gebeurt er intussen in Kosovo en waarom zien we zo weinig jonge mannen tussen de vluchtelingen?) en als de NAVO de veroorzaker is van de gevreesde dood en het verderf binnen Kosovo, waarom horen we dan geen felle protesten van die honderdduizenden van huis en haard verdreven Albanezen? Waren er al niet ca. 370.000 Kosovaren gevlucht en meer dan 2000 gedood voordat de NAVO in actie kwam? En waarom krijgen de burgers in Servië dan nauwelijks of geen beelden te zien van het hartverscheurende lot, dat de met plundering, brandstichting, verkrachting of moord bedreigde Kosovaren treft?

De steun van de meerderheid van de burgerbevolking in de NAVO-landen voor de luchtacties is niet toe te schrijven aan gebrek aan informatie over wat de bombardementen ook aan ellende en angst voor de burgerbevolking van Servië betekenen. De beelden daarvan worden ook onze kijkers niet bespaard. Maar ik denk dat het medeleven met het Servische volk bij de meesten van ons wordt overvleugeld door het fundamentele verzet tegen alles wat de gedachte oproept aan etnische zuivering en daaraan verwante praktijken, en dat in zo'n onvoorstelbare omvang. En daarom accepteren zij, dat, als politiek, diplomatie en economische sancties alleen niets meer uithalen, - en dat was na Rambouillet en alles wat daaraan voorafging toch niet twijfelachtig - desnoods militaire middelen worden ingezet.

In mijn land leeft heel sterk het gevoel van "nooit meer een tweede Bosnië', waar meer dan 240.000 doden en ontelbare vluchtelingen en ontheemden voorafgingen aan het militaire ingrijpen en het daarop gevolgde vredesakkoord. En dat brengt mij bij de kern van wat ik jullie graag wil voorleggen. Bij het zoeken naar vrede voor Kosovo doet zich de paradox voor dat de EU, VS en Rusland het wel eens worden over de gewenste einduitkomst (Rambouillet), maar dat verdeeldheid bestaat over het (desnoods militaire) middel om die vrede af te dwingen, waardoor de weigerachtigheid van Milosevic wordt versterkt. Bovendien weet Milosevic hiermee ook nog Rusland van zijn Westerse partners te vervreemden. Dat is zeer te betreuren. Niet eerder sinds de val van de muur hebben we elkaar politiek, economisch en omwille van de stabiliteit op ons gezamenlijk continent, zo hard nodig gehad als nu. Het was en is niet de NAVO, de EU of de VS die een militaire oplossing zoekt. Was en is het niet Milosevic die, ondanks het akkoord met Holbrooke (oktober 1998) voorbereidingen trof voor het "zuiveren' van Kosovo? Wat wilde de NAVO anders dan dat verhinderen.? Het is waar, dat is voorshands niet gelukt, maar evenzeer lijkt mij vast te staan dat de NAVO borg zal blijven staan voor de ongehinderde terugkeer van alle gedeporteerden. En daarbij zal Milosevic zonder twijfel in een slechtere positie verkeren dan in het Rambouillet-akkoord was voorzien.

Na Slovenië, Kroatië, Bosnië-Herzegovina, komt de status van Kosovo opnieuw ter discussie en is ook de toekomst van Montenegro onzekerder geworden. En dan spreken we nog niet over het effect op de buurlanden die nu al zo zwaar getroffen zijn.

Wellicht hebben jullie gelijk met de stelling dat dit Verelendungsprozess zich als gevolg van de NAVO-acties heeft versneld. Daarmee veranderen de oorzaak en aanleiding van die acties niet. Die liggen onloochenbaar bij Milosevic. Rusland heeft bij alle constructieve bijdragen aan het werk van de Contactgroep, evenals destijds met Bosnië, nimmer aanvaarding van militaire vredesafdwinging in het vooruitzicht gesteld. Ook niet nadat herhaalde en langdurige politieke en diplomatieke inspanningen vergeefs bleken. Hoeveel langer mocht het geduld van de geterroriseerde Kosovaren op de proef worden gesteld alvorens ze het recht volledig in eigen hand zouden nemen? Hoe had uitstel van NAVO-acties die Verelendung en dat onrecht kunnen voorkomen?

Beste Jevgeni, beste Igor, het "hoogste recht' kan in het "hoogste onrecht' verkeren als het beëindigen of voorkomen van massale barbarij, door een mogelijke blokkade in de Veiligheidsraad, wordt verhinderd. Dat lijkt mij op zijn minst ook op gespannen voet te staan met de humanitaire basisbeginselen van het VN-handvest en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Niettemin moeten we ons met jullie blijven inspannen om het spoor van de Veiligheidsraad terug te vinden. Ik heb veel respect voor oud-premier Tsjernomyrdin en zijn inspanningen om Milosevic tot geloofwaardige medewerking te bewegen. Maar zou de kans daarop niet groter zijn als er eerst een krachtige resolutie van de Veiligheidsraad op tafel lag, waarin een zodanige internationale efficiënte militaire presentie in Kosovo wordt voorzien, dat de garantie voor een veilige terugkeer van alle Kosovaren geen holle leuze wordt?

Tot slot: ik schreef nooit eerder een ingezonden "open brief', laat staan aan twee prominente en door mij bewonderde en gewaardeerde wereldleiders. Moge ook de lezers in Rusland kennis kunnen nemen van de hoofdlijnen van ons denken over oplossingen voor deze ernstige crisis die we alleen samen kunnen oplossen.

Ik ook begrijp de historische, culturele, religieuze banden die bestaan tussen Rusland en de Federale Republiek Joegoslavië. De EU wil goede en duurzame banden met het Servische volk onderhouden. Het is het huidige leiderschap in Joegoslavië met zijn mensonwaardige onderdrukkingspolitiek, waar wij ons tegen keren. We nemen binnenkort afscheid van de 20ste eeuw, die ons in Europa, evenals in de Russische Federatie, veel leed maar ook nieuwe hoop en nieuwe kansen heeft gebracht.

Laten we gezamenlijk ervoor zorgen dat de overgang naar het nieuwe millennium ook de deur opent naar duurzame vrede op de Balkan.

Graag tot spoedig ziens.

Hans van den Broek is lid van de Europese Commissie.