Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Terwijl de bombarde- menten op Joegoslavië doorgaan zijn Europese diplomaten volop in debat hoe het verder moet met de Balkan ná de oorlog.

Door onze correspondent BEN VAN DER VELDEN

BRUSSEL, 27 MEI. "Het is onze plicht om over een strategie voor na de oorlog te denken", zei de voorzitter van de toekomstige Europese Commissie, Romano Prodi, vorige week tijdens een discussie in Brussel over de toekomst van de Balkan. De demissionaire Europese Commissie heeft gisteren voorgesteld dat de Europese Unie met Kroatië, Bosnië, Joegoslavië, Macedonië en Albanië stabilisatie- en associatie-overeenkomsten sluit, om deze landen op lange termijn uitzicht te bieden op toetreding tot de EU. Volgens Europees commissaris Hans van den Broek moeten de betrokken landen wel eerst voldoen aan voorwaarden op het gebied van democratie, mensenrechten, economische hervormingen en goede betrekkingen met de buurlanden. Ze zouden ook bereid moeten zijn om vluchtelingen te laten terugkeren. De EU geeft deze landen op het ogenblik jaarlijks voor 1,5 miljard gulden steun.

Vandaag zijn in Bonn hoge ambtenaren bijeen ter voorbereiding van een ministersconferentie over Zuidoost-Europa, volgende maand. Aan de vergadertafel zitten zowel vertegenwoordigers van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken als van hun collega's van Albanië, Bosnië, Kroatië, Bulgarije, Macedonië, Hongarije, Roemenië, Rusland, Slovenië, Turkije, de VS, Canada en Japan. Bovendien zijn er vertegenwoordigers van alle internationale organisaties die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van de Balkan, van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), tot de NAVO en het Internationaal Monetair Fonds.

De Zweed Carl Bildt, VN-gezant in de crisis om Kosovo, vindt dat het Verdrag van Rome voor alle Europese landen geldt en dat de Balkanlanden daarom, als ze aan onder anderen politieke en economische voorwaarden voldoen, het EU-lidmaatschap kunnen aanvragen. Hij zei dit vorige week tijdens een conferentie die in Brussel was georganiseerd door het Centre for European Policy Studies (CEPS). Prodi gaf over een toekomstig EU- lidmaatschap wijselijk geen mening. Daarmee voorkwam hij onenigheid met een land als Frankrijk, dat de Duitse minister Joschka Fischer heeft gedwongen in een concepttekst voor een stabiliteitspact voor Zuidoost- Europa niet naar het Verdrag van de Europese Unie te verwijzen. Frankrijk wil niet te hard lopen.

De gezelschappen waarin over de toekomst van de Balkan wordt overlegd zijn groot omdat er bij het maken van plannen veel specialistische kennis vereist is. Maar tevens is van belang dat de EU er niet voor voelt om alleen voor alle kosten op te draaien. Europees commissaris Yves-Thibault de Silguy (Monetaire Zaken) heeft geschat dat het herstel van de oorlogsschade in Joegoslavië al gauw zo'n zestig miljard gulden kan kosten.

De EU-ministers van Buitenlandse Zaken praten al sinds begin april over een stabiliteitspact voor Zuidoost-Europa. Voorzien zijn onder andere werkgroepen voor democratisering en mensenrechten, voor wederopbouw en economische hervormingen en voor veiligheidsvraagstukken. In een rapport van het CEPS zijn veel gedetailleerder ideeën ontwikkeld voor de toekomst van de Balkan. Daarin stond het voorstel voor associatie- overeenkomsten met de Balkanlanden, dat de Europese Commissie gisteren overnam. Volgens het rapport zouden de betrokken landen op een soortgelijke manier bij de ontwikkeling van hun bestuur en economie geholpen moeten worden als nu met kandidaat-lidstaten van de EU als Polen en Hongarije gebeurt. De kosten daarvan zouden zo'n tien miljard gulden per jaar belopen.

De Europese Investeringsbank zou een aparte bank voor Zuidoost-Europa moeten oprichten die kan deelnemen in infrastructuurprojecten. De landen zouden vrijhandel met de EU moeten krijgen en een begrotingscompensatie moeten ontvangen voor het verlies van douanerechten. Het rapport adviseert ook een nieuw initiatief van de EU ten aanzien van Turkije te bedenken. Dat land voelt zich beledigd omdat de EU weigert het te behandelen als een gelijke van de huidige kandidaat-lidstaten. Turkije kan verder voor het hoofd worden gestoten als het wat EU-aandacht betreft de Balkan-landen voor moet laten gaan.

Prodi zei vorige week dat alle ideeën welkom zijn omdat van zijn Europese Commissie die dit najaar aan de slag gaat initiatieven voor de Balkan verwacht zullen worden. "De Europese Commissie zal moeten bewijzen dat ze de motor van Europa is", zei Prodi. De huidige demissionaire Commissie heeft niet alles aan Prodi willen overlaten en is daarom gisteren vast met het voorstel van de stabilisatie- en associatieverdragen gekomen. Dat kan vandaag al een rol spelen bij het overleg in Bonn.