Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Na een 35 uur durend bezoek aan Macedonië en Albanië ziet premier Kok een oplossing voor de Kosovo-crisis. "Nederland heeft hoop en vertrouwen in een goede afloop."

Door onze redacteur WILLEBRORD NIEUWENHUIS

SHAMOGJIN, 27 MEI. Burgemeester Kanan staat met een rode sjerp om al vroeg te wachten in een paars distelveld vol doornen. Hij buigt even voor het stof dat wordt opgeworpen door de Chinook-helikopter. Dan begroet hij stram premier Kok en heet hem welkom. De vluchtelingen in dit nieuwe kamp in het zuiden van Albanië bij de stad Vlorë spreken tegenover de Hollandse bezoeker hun dank uit voor de NAVO- bombardementen. "Ik ben elf dagen door de Serviërs vastgehouden, weggehaald van mijn familie en met andere mannen geïnterneerd en geslagen, gemarteld en vernederd in een school opgesloten, voordat ik weer werd losgelaten. In drie dagen over de bergen kwamen we in Kukës", zegt Skënder Kajtazi tegen Kok.

Anders dan in Macedonië en anders dan in het Noord-Albanese Kukës waar 135.000 vluchtelingen om opvang vragen, is het kamp Shamogjin bijna leeg. Niet meer dan 400 van de 3700 bedden zijn bezet. Vluchtelingen uit Kosovo in het noorden van Albanië worden met mooie foto's van dit kamp gepaaid om de trein naar het zuiden te nemen, maar de meeste Kosovaren willen het liefst zo dicht mogelijk bij huis blijven. Ze komen dan ook niet, ook al dreigt bij de overvolle kampen in het noorden een watertekort en kunnen ze daar heel gemakkelijk blootstaan aan inslagen van de Servische artillerie, zoals gisteren gebeurde.

Er zijn hier voldoende voorzieningen en het Rode Kruis heeft een schooltje opgezet voor kinderen van zes tot tien jaar. Kok vraagt de vluchtelingen even later of zij hier langer willen blijven als er vrede in Kosovo zou komen. "Terug naar huis, geen dag langer", is het antwoord. En de vraag meteen daarna is of die lange man uit Holland daar ook snel voor kan zorgen.

Later bezoeken de Nederlanders twee sportzalen in de hoofdstad Tirana. Ze lopen in draf langs vijfhonderd families die hier op matrasjes liggen. De burgemeester van Tirana legt uit dat er al veel verbeterd is in de sporthallen, maar Kok zegt dat hij zich "lam schrikt van al deze ellende en dat het des te klemmender wordt dat er snel een politieke oplossing komt. Zonder de NAVO lukt dat nooit en voor die inzet zijn de mensen hier dankbaar. Dat kan je horen van ze".

In Durrës aan de haven staan vijf Nederlandse vrachtwagenchauffeurs al dagen vast met chocolade, speelgoed en medicijnen. Ze komen na de overtocht uit het Italiaanse Bari niet door de douane. De Albanese autoriteiten willen dat bij de Nederlandse medicijnen bijsluiters komen in het Albanees. De douane vraagt de Nederlanders steekpenningen. Na hun beklag belooft premier Kok de zaak te onderzoeken. Ook wijst hij vertegenwoordigers van de Albanese regering erop dat Albanië weliswaar niet voorkomt op het lijstje van landen waaraan Nederland structurele hulp wil geven, maar dat het land een beroep kan doen op noodhulp waarvoor honderd miljoen gulden extra beschikbaar is. Hij wil in de Europese Unie en bij de Europese Ontwikkelingsbank en de Wereldbank onderzoeken of er geld kan worden vrijgemaakt voor Albanië en Macedonië. Immers, zo redeneert hij, de stabiliteit in de regio wordt ernstig ondermijnd door de grote stroom vluchtelingen en door de teruggang in de economie als gevolg van de Kosovo-crisis. Nederlandse mariniers in de havenstad Durrës bewaken de konvooien met hulpgoederen naar de kampen en de transporten met vluchtelingen. "Zolang ze maar zien dat je goed bewapend bent en die wapens als het moet ook zal gebruiken, heb je geen centje pijn in de bergen", zegt overste Bergsma. "Maar zodra je dat niet doet, worden de konvooien geplunderd. Ons overkomt het niet, maar het gebeurt bijna dagelijks en pardon kennen die bendes niet. De vluchtelingen daarentegen hangen om onze nek van dankbaarheid."

Op weg naar het vliegveld voor een kort bezoek aan de Nederlandse F-16- vliegers en het ondersteunend personeel op de Zuid-Italiaanse basis Amendola spreekt premier Kok nog met Krasniqi, een vertegenwoordiger van het UÇK, het Kosovo Bevrijdingsleger. Nederland, zegt hij, wil de Kosovaren zoveel mogelijk bijstaan, maar als Milosevic zou besluiten tot een akkoord te komen en de Serviche militairen vertrekken uit Kosovo, moet ook het Kosovaarse bevrijdingsleger de wapens neerleggen. Kok: "Een krachtige NAVO-presentie in Kosovo laat toe dat ook het Kosovo Bevrijdingsleger meewerkt aan normalisatie. Ook zij moeten vertrouwen herwinnen. Zolang de Rus, de Fin en de Amerikaan nog praten geef ik de moed niet op. Nederland heeft hoop en vertrouwen in een goede afloop. We bereiden ons nu al voor op de wederopbouw van Kosovo."