Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

De NAVO-vredesmacht voor Kosovo is in principe nog steeds bedoeld als vredesmacht ná een akkoord. Toch kan de ver- dubbeling van de troepen- macht ook worden gezien als een poging in drie richtingen druk uit te oefenen.

Door onze redacteuren BIRGIT DONKER
en ROBERT VAN DE ROER

BRUSSEL, 26 MEI. Het NAVO-besluit om de troepensterkte voor een vredesmacht voor Kosovo grofweg te verdubbelen kan naar drie zijden toe uitwerken als een drukmiddel. Het verhoogt allereerst de druk binnen de alliantie op landen zoals Duitsland, Italië en Griekenland, die fel tegen de inzet van grondtroepen in een vijandige omgeving zijn. Het vergroot tevens de militaire en politiek-psychologische pressie op Milosevic nu hij ziet dat een NAVO-vredesmacht op zijn grondgebied toch een stapje dichterbij is gekomen als straks mogelijk 50.000 NAVO- troepen langs zijn grens bivakkeren. En het vergroot tevens de druk op Rusland, dat tijdens het huidige diplomatieke overleg nog steeds tegen een NAVO-vredesmacht is, maar nu moet vaststellen dat de NAVO al extra troepen voor zo'n macht stuurt.

Het NAVO-besluit van gisteren om nieuwe troepen naar de regio te dirigeren, heeft voorlopig een preventief karakter: de alliantie kan bij een eventueel bestand of bij een terugtrekking van Servische troepen onmiddellijk in actie komen bij de begeleide terugkeer van vluchtelingen en hoeft dan niet weken of maanden te wachten, met de Balkan-winter in oktober alweer in aantocht. Op dit moment is een bestand of terugtrekking van troepen, laat staan een vredesakkoord, nog niet in zicht. En ook de feitelijke beslissing over de samenstelling van zo'n internationale vredesmacht in Kosovo moet nog worden genomen, niet alleen binnen de NAVO wat betreft de troepenverdeling. Rusland en het Westen onderhandelen al weken over de aard, commandostructuur en samenstelling van zo'n vredesmacht, ook vandaag weer als in Moskou de Russische gezant Tsjernomyrdin, de Finse EU-bemiddelaar Ahtisaari en de Amerikaanse plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken Strobe Talbott bijeenkomen. Tegelijkertijd werken de zeven rijkste industrielanden en Rusland aan een resolutie van de VN-Veiligheidsraad, waarin de komst van een vredesmacht moet worden vastgelegd.

De uitbreiding van de NAVO-troepen dient in militaire zin een dubbel doel. Formeel zijn de extra troepen nodig om toe te zien op een staakt- het-vuren in Kosovo, maar ze kunnen wel degelijk worden gebruikt als invasiemacht, al zegt niemand dit publiekelijk. "Alle opties blijven open", zei gisteren secretaris-generaal Solana. "We halen niets van tafel." Binnen de NAVO bestaat nog steeds onenigheid over de vraag of grondtroepen kunnen worden ingezet als de luchtaanvallen hun doel niet bereiken en de diplomatieke middelen falen. Veelzeggend is dat voor het besluit de troepensterkte van KFOR te verhogen de zogeheten silence procedure is gebruikt: wie geen bezwaren aantekent, stemt in. Zo konden meningsverschillen worden ingedamd. Het besluit voor KFOR-plus brengt de mogelijkheid van een invasie de facto wel een tikje dichterbij. "Nu is het doel van KFOR-plus nog: we moeten er op tijd zijn om het machtsvacuüm op te vullen bij een staakt-het-vuren", zegt een NAVO-diplomaat. "Maar wie weet hoe er over twee maanden binnen de NAVO over een invasie wordt gedacht."

Gestaag groeit de troepenopbouw van de NAVO langs de grens. De oorspronkelijke vredesmacht voor Kosovo, KFOR, was bedoeld om toe te zien op naleving van het akkoord van Rambouillet. KFOR-plus kan al worden ingezet op het moment dat er nog geen akkoord is bereikt, maar alleen een staakt-het-vuren. Terwijl de Joegoslavische troepen zich terugtrekken en er wordt onderhandeld over een vredesakkoord, zou de NAVO-macht het ontstane machtsvacuüm moeten vullen, UÇK- militanten moeten ontwapenen en toezien op de naleving van het bestand. De verdubbeling van het aantal NAVO-soldaten is vereist omdat bij de vredesmacht die was voorzien in Rambouillet nog werd uitgegaan van veel minder hoge aantallen vluchtelingen en van een infrastructuur die intact was. Nu moeten veel meer vluchtelingen worden begeleid, zijn er veel meer genietroepen nodig voor het repareren van bruggen en wegen en moeten er veel meer mijnen onschadelijk worden gemaakt. De NAVO heeft nu 14.000 soldaten in Macedonië, die bedoeld waren als de kwartiermakers voor KFOR: de vredesmacht die was voorzien in het akkoord van Rambouillet, uit 28.000 man zou bestaan en met toestemming van Belgrado Kosovo mocht binnengaan. Deze soldaten zijn nu ingezet voor de opvang van vluchtelingen. In Albanië zijn nog eens 8.000 NAVO- soldaten gelegerd, voor de humanitaire missie AFOR. Zij hebben geen mandaat voor een invasie in Joegoslavië, zelfs niet voor het deelnemen aan een vredesmacht. "Je zou hen voor een invasie kunnen gebruiken, maar dan moet dat eerst politiek worden geregeld", aldus een NAVO-diplomaat. De NAVO houdt vast aan haar eis dat zijzelf de kern moet vormen van een internationale vredesmacht voor Kosovo. Maar de alliantie zegt ook niet-NAVO-landen te verwelkomen, net zoals in de huidige vredesmacht in Bosnië. Mogelijk dat tijdens het nieuwe diplomatiek overleg van vandaag al blijkt of Rusland het nieuwe drukmiddel van de NAVO apprecieert.