Gesprek met 'souffleur' van staatsmedia
'Albright? Ze is een medisch geval'
Rusland heeft de Kosovo-crisis
met ingehouden woede uitgezeten. Die woede is nog lang niet bekoeld nu
de wapens zwijgen. Madeleine Albright? Zij is een geval voor de medische
wetenschap. Een gesprek met de man die in Moskou bepaalt hoe de
Russische staatsmedia berichten.
Door onze correspondent FRANK WESTERMAN
MOSKOU, 25 JUNI. Igor Serebriakov (46) vindt zijn baan met de dag
zwaarder. "Ik ben diegene die moet uitleggen waarom we nog steeds met de
NAVO samenwerken", zegt deze topadviseur van de Russische minister van
Defensie, maarschalk Igor Sergejev. "Maar als het Westen doorgaat met
het vernederen van Rusland komt hier onherroepelijk een andere minister
van Defensie, eentje die de confrontatie zoekt. Nu al heeft de NAVO zich
een erelid van de Communistische Partij betoond. Zien jullie dan niet
dat de revanchisten er garen bij spinnen?"
Als 'hoofd relaties met de massamedia' houdt Serebriakov kantoor op het
ministerie van Defensie in Moskou. Achter rijen tv-schermen zitten
mannen en vrouwen naar CNN, BBC en de Russische kanalen te kijken: de
analytische afdeling. Ex-kolonel Serebriakov - gepromoveerd op de
filosofie van de massapsychologie - bepaalt hoe de (staats-)media over
militaire zaken berichten. "Elke oorlog wordt tegelijk uitgevochten in
de media", zegt hij met een verwijzing naar zijn eigen rol. Terwijl hij
praat - over manipulatie, machteloosheid en kleine triomfen - toont hij
af en toe zijn peilloze, onderhuidse woede.
De Russen kwamen in Kosovo pas goed in beeld toen tweehonderd
paratroopers als eersten binnentrokken en het vliegveld van Pristina
bezetten, nu twee weken geleden. Hoe was die kleine Russische
"Blitzkrieg" voorbereid?
"De legerstaf had enkele varianten uitgewerkt. Een ervan was: helemaal
niet gaan. Een ander: gelijktijdig en in overleg met de NAVO. Maar
niemand die ons iets vroeg. We werden botweg genegeerd. Toen heeft
minister Sergejev de opties aan Jeltsin voorgelegd, en die gaf het
groene licht."
Was dit een militaire solo-actie? Minister Igor Ivanov van Buitenlandse
Zaken beloofde die bewuste vrijdagavond op CNN dat de troepen Kosovo
niet op eigen houtje zouden binnentrekken?
"Ivanov wist nergens van. Daar was geen tijd voor. Het hoefde ook niet:
we waren gedekt door een oekaze van de president."
En u keek hier naar de intocht van de Russen op CNN en BBC? Dat gaf een
gevoel van triomf?
"Ik moet zeggen: het was een aangenaam gevoel. Het is de minachting van
de NAVO jegens onze strijdkrachten die ervoor zorgt dat wij het vuur
soms terugkrijgen. Het feit dat de Russische vlag in Pristina wapperde
betekende dat de Amerikanen niet langer om ons heen konden, dat ze wel
moesten onderhandelen."
Dat gebeurde, in Helsinki, in overleg tussen de ministers Sergejev en
Cohen. Maar de Russen kregen niet wat zij wilden: een eigen sector in
Kosovo. Waarom bond Jeltsin in?
"De president wilde die sector. Ik ook. Iedereen. Maar als we onze poot
stijf hadden gehouden, zaten we daar nu nog, terwijl het moorden in
Kosovo doorgaat. Dat was onverantwoord, en daarom kozen we ervoor de
spanning niet verder op te voeren."
Speelde daarbij niet tevens mee dat Rusland afhankelijk is van IMF-
kredieten, en dat een meegaande houding dus geboden was?
"Wij militairen proberen die zaken te scheiden. Ik constateer echter
dat het IMF stukken toegeeflijker werd zodra wij het vliegveld van
Pristina in handen kregen. Bij diplomaten spelen dat soort zaken een
rol. Uiteindelijk kozen we voor samenwerking omdat Rusland al genoeg
problemen aan zijn hoofd heeft. We hebben onze handen vol aan onszelf."
Madeleine Albright, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken,
heeft dus met haar categorische weigering om de Russen een eigen sector
te geven Jeltsin haar wil opgelegd?
"Hou op over Madeleine Albright. Die vrouw moet haar psychosen
kennelijk compenseren door overal oorlog te voeren, in Irak, op de
Balkan. Zij is een geval voor de medische wetenschap. En ik ben bepaald
niet de enige hier die er zo over denkt."
Wat voor gevoelens en gedachten leven er onder de Russische officieren?
"Een deel is sterk pro-Milosevic, een ander deel neigt voorlopig nog
naar samenwerking met het Westen. In mijn tv-uitzendingen bewandel ik de
gouden middenweg. Wij zijn verontwaardigd, maar we houden ons in. Dat is
ook de lijn die minister Sergejev volgt. Ik heb mij verbaasd over de
eenzijdige berichtgeving bij jullie. Heel Europa heeft zich gek laten
maken door de NAVO-propaganda. Soms had ik het idee dat de totalitaire
geest van de Sovjet-Unie zich van jullie meester had gemaakt."
In Europa zijn velen ervan overtuigd dat de troepen van Milosevic in
Kosovo alle grenzen van het toelaatbare hebben overschreden en dat de
NAVO daar een einde aan heeft gemaakt.
"En ik ben ervan overtuigd dat de NAVO alle bestaande regels van
humanitair gedrag heeft overtreden. Haar optreden, zonder goedkeuring
van de VN, staat gelijk aan agressie, aan de bezetting van een soeverein
land. Ik laat mij niet hersenpoelen: een NAVO-piloot die een bus met
burgers onder vuur neemt is niet bezig met vredestichten. Voor elke
gedode Servische soldaat zijn twaalf burgers omgekomen. Dus vraag ik mij
af: wie heeft er nou eigenlijk genocide gepleegd?"