Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

'Desillusie brengt in Servië de omslag'

Als het aan de verenigde oppositie in Servië ligt moet Dragoslav Avramovic president Slobodan Milosevic opvolgen, of een overgangsregering leiden. 'Vadertje Avram': "Je hoeft niet erg kritisch te zijn om te willen dat ge regering verdwijnt."

Door onze correspondent RENÉE POSTMA

BELGRADO, 24 JULI. "Geef me een miljard dollar om te beginnen en dan zien we later wel hoeveel er echt nodig is." Als een toekomstige regering Dragoslav Avramovic zou vragen hoeveel buitenlands kapitaal er nodig is om de diep weggezakte Joegoslavische economie weer op te starten, zou dat zijn antwoord zijn. "Een miljard is genoeg om energie en grondstoffen te kopen om de industrie weer aan te jagen."

De 79-jarige Dragoslav Avramovic weet dat het kan en waar hij moet beginnen. De legendarische oud-gouverneur van de Joegoslavische Centrale Bank wist in 1994 de hyperinflatie in Joegoslavië (van 330 miljoen procent in één maand) te bedwingen door de invoering van een nieuwe dinar en de beperking van de geldhoeveelheid. Hij was de redder van de economie - tot hij in mei 1996 door Milosevic werd ontslagen omdat hij Joegoslavië terug wilde brengen in de internationale financiële wereld van de Wereldbank en het IMF. In korte broek, in een snikhete flat in het centrum van Belgrado, maakt 'vadertje Avram' zich op voor de volgende ronde. Tweeeneenhalf jaar geleden was hij ook al nauw betrokken bij de anti-Milosevic-beweging, verzameld in de Zajedno coalitie. Toen trok hij zich terug. Waarom gaat hij nu wel in op de uitnodiging van de democratische beweging, verzameld in de Alliantie voor Verandering?

..Het klinkt misschien een beetje verwaand, maar het is nu zover gekomen dat iedereen die iets kan doen dat ook moet doen. Op dit moment is er feitelijk geen keuze en aangezien de mensen denken dat ik iets kan bijdragen, kan ik moeilijk zeggen dat ik daar geen zin in heb." Het feit dat Avramovic nierpatiënt is en regelmatig een dialyse moet ondergaan is daarom even van ondergeschikt belang.

Daarbij komt ook dat de Alliantie voor Verandering van nu niet hetzelfde als de Zajedno coalitie van toen. Het verschil heet Vuk Draskovic, de leider van de Servische Vernieuwingsbeweging die zijn eigen gang is gegaan. Een hele opluchting voor de oud-gouverneur. "In deze coalitie zijn veel minder conflicten tussen partijen en personen. Ik wilde indertijd een zo breed mogelijke coalitie, maar er waren constant meningsverschillen en ik moest de hele tijd brandjes blussen. Ik heb daar geen talent voor en de kloof tussen rechts en de rest was echt hopeloos. Deze coalitie is veel minder rechts, eerder centrum-links, er is een beter evenwicht."

Avramovic is econoom en geen politicus. Milosevic moet vooral weg om economische redenen, vindt hij. "Er is geen ander gezichtspunt dan het economische." Hij kent Milosevic uit de tijd dat hij de Centrale Bank leidde. "Wij hebben nooit ruzie gehad, behalve toen hij mij ontsloeg", zo ontwijkt hij vragen over een eventuele strafvervolging van Milosevic, die een deel van de Alliantie wel en een ander deel nadrukkelijk niet wenst. Het is een heet hangijzer in kringen van de oppositie.

Avramovic probeert nuchter te blijven. "Je hoeft niet eens zo heel erg kritisch te zijn om een einde te willen aan deze regering. Deze mensen zijn al tien jaar aan de macht. Iedere regering die tien jaar zit raakt uitgeput, heeft geen inspiratie meer en geen energie. Ik ben blij dat ik niet in hun schoenen sta. Ze kunnen alleen nog maar repareren. Voor iets nieuws hebben ze geen geld. Met de grootste propaganda komen ze niet verder dan herstellen wat er was, en eerlijk gezegd, dat was al niet veel meer."

Het scenario dat Avramovic voor ogen staat voorziet een totaal andere economie. Geen politieke restricties meer op het economische leven. Geen vakbonden meer die in naam van de overheid opereren. Hij wil een herstel van de vrije markt, met vrije ondernemers en vrije vakbonden, terugkeer in de internationale financiële wereld en vooral heel veel buitenlandse kapitaal. " Zo veel als we kunnen aantrekken. En die investeerders komen wel als we behoorlijk winsten kunnen garanderen. We moeten ervoor zorgen dat hun investeringen hier veilig zijn, dat ze hun investeringen en winsten weer het land uit kunnen brengen als ze dat willen. En de winstmarges zullen hier groot zijn, want we hebben waanzinnig goedkope en goed opgeleide arbeidskrachten." Zodra Milosevic weg is ligt de Joegoslavische markt voor het grijpen en dat weten potentiële buitenlandse investeerders volgens Avramovic heel goed. Maar Milosevic is nog niet weg. De onvrede over zijn regime is groot, maar de economische motor achter zijn bewind is nog niet echt vastgelopen. Avramovic weet niet hoeveel reserves het bewind nog achter de hand heeft. Logisch gesproken zou de bodem allang in zicht moeten zijn. Vooral de energievoorziening zal de komende winter een groot probleem worden als er niets verandert. De prijzen op de wereldmarkt zijn gestegen, de eigen raffinage-capaciteit is vrijwel geheel weggebombardeerd en reparaties blijven uit. Avramovic voorziet een winter waarin de Serviërs hout zullen gaan stoken in hun flatjes omdat de electriciteit waarmee de meesten zich verwarmen niet voorradig of te duur zal zijn.

Werkloosheid is een ander probleem waar de krasse oud-gouverneur zich grote zorgen om maakt. "De lonen worden minder, de belastinginkomsten worden minder en de regering heeft minder geld beschikbaar om haar mensen uit te betalen. Minder consumptie en minder werk volgen dan automatisch."

De sociale problematiek zal uiteindelijk de omslag brengen. "Het Joegoslavië van Tito was gebouwd op de gedachte dat kinderen het beter zouden krijgen dan hun ouders. Er werd geïnvesteerd in opleidingen en industrie. Tien jaar geleden was het jaarinkomen per capita 3000 dollar en dat was heel redelijk. Tito had de grenzen geopend, arbeiders konden in het buitenland werken en Joegoslavië was het Amerika van het Oosten. Van dat Joegoslavië is nu niets meer over," zegt Avramovic. "Het vertrouwen dat de volgende generatie het beter zal krijgen is totaal verdwenen. Dat is de werkelijke achtergrond van de huidige protesten: armoede, afnemende inkomsten en de grote desillusie van een hele generatie die is opgegroeid in de overtuiging dat hun kinderen het beter zouden krijgen."