Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

'Oude' Stealth zichtbaar

De Stealth heette onzichtbaar te zijn. Tot er kort na het begin van de NAVOluchtacties een werd neergeschoten.

Door MENNO STEKETEE

ROTTERDAM, 24 APRIL. Het Amerikaanse ministerie van Defensie komt er inmiddels wel voor uit: de F-117 stealth-jager werd op de vierde dag van operatie Allied Force neergeschoten door een raket. Officieel heet het dat het onderzoek nog niet is afgerond. ,,We sluiten op dit moment alleen de hand van God en het flauwvallen van de piloot uit'', aldus luchtmachtgeneraal Bruce Carlson bij een briefing in het Pentagon.

Maar tussen de regels valt al genoeg te lezen: ,,We zijn op de hoogte van radarsystemen die onze stealth-toestellen kunnen volgen'', aldus Carlson, die de ontmythologisering van deze technologie stevig inzette. ,,De F-117 is nooit 'onzichtbaar' geweest. Ze kunnen ons vinden.'' Volgens Carlson, die jarenlang in het toestel heeft gevlogen, gaat het hier echter slechts om techniek uit de jaren zeventig. De huidige stealth-technologie, ingebouwd in de B-2 stealth-bommenwerper en de gloednieuwe F-22 Raptor, zijn pas echt top of the bill. De Joegoslavische luchtverdedigers mogen dan geluk hebben gehad, zo lijkt de boodschap van Carlson te luiden, de Amerikaanse belastingbetaler hoeft zich allesbehalve ongerust te maken.

Anonieme, en ongeruster zegslieden zijn tegen het doorgaans goed geïnformeerde blad Aviation Week wat breedsprakiger geweest. ,,De F-117's vlogen voortdurend dezelfde heen- en terugweg,'' zegt een defensie-functionaris die bij het onderzoek naar de crash betrokken was. De Serviërs waren daardoor in staat om met behulp van radarapparatuur die onderdeel uitmaakt van het SAM-3 luchtafweersysteem globaal de positie van de stealth-jagers te bepalen. ,,Ze stelden gewoon de radar op onder het vluchttraject,'' aldus de functionaris, die daarbij opmerkt dat de stealth- technologie van de F-117 nauwelijks werkt wanneer deze recht van onderen met een radar wordt 'bekeken'. Doordat de radar echter op een frequentie opereert waarmee het onmogelijk is een raket naar het doel te begeleiden, haalden de Serviërs een truc uit. Volgens de functionaris gebruikten ze 'non-radar-technologie' - lees: nachtzichtapparatuur - om het doel te vinden en neer te halen. Een exemplaar uit een heel salvo SAM-3 raketten zou de stealth hebben geraakt. Of hier nu sprake is geweest van geluk of niet, het voorval toont in ieder geval aan dat de raketbatterijen, hoewel die dateren uit de jaren zeventig, nog steeds gevaarlijk kunnen zijn. Bovendien wijst het neerschieten uit dat elektronische storingstechnieken radarapparatuur allesbehalve te allen tijde 'plat' kunnen leggen.

Anderen hielden volgens Aviation Week de mogelijkheid open dat de F-117 helemaal zichtbaar is wanneer de bomluiken open gaan. Carlson leek dit bij de briefing te bevestigen: ,,Zodra je twee verticale platen, tweemaal groter dan een gewone deur, laat uitsteken, heb je een radarreflector.'' Om dit euvel tegen te gaan zou de sequentie van het openen van de deuren, het afgooien van de bommen en het sluiten van de bomluiken veel sneller gaan dan bij 'normale' vliegtuigen.

Hoewel Carlson het verlies van de F-117 zoveel mogelijk bagatelliseert, kan hij de indruk niet wegnemen dat de Serviërs, en daarmee waarschijnlijk Rusland, een goudmijn op het gebied van technische informatie in handen is gevallen. Zo geeft hij toe dat het wrak zeker was gebombardeerd indien men het had kunnen vinden. ,,Het toestel stortte neer in een afgelegen gebied. Het kost tijd het te vinden.'' Carlson wilde, om voor de hand liggende redenen, niet zeggen of de operationele procedures zijn aangepast. Maar nadat de ene F-117 was neergehaald, zijn nog eens een dozijn van de stealth-jagers van de VS naar Europa overgevlogen. Ze zijn iedere nacht actief geweest.