Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

De NAVO vierde zijn vijftigjarig bestaan gisteren soberder dan was gepland. Milosevic mocht het feestje in Washington niet bederven, maar heeft wel bereikt dat de echtgenotes gisteravond in het Witte Huis niet in het lang gingen.

Door onze correspondenten
BIRGIT DONKER en JUURD EIJSVOOGEL

WASHINGTON, 24 APRIL. Het leek in het statige Andrew Mellon Auditorium in Washington gisteren wel alsof de NAVO de oorlog al had gewonnen. Met trompetgeschal, vlaggen, toespraken en tientallen politieke zwaargewichten vierde het Atlantisch bondgenootschap zijn vijftigjarige bestaan.

De stemming was tegelijk feestelijk en grimmig. Onder luid applaus en muzikale begeleiding betraden de negentien leiders van de lidstaten één voor één het podium. Van Bill Clinton tot Vaclav Havel tot Wim Kok waren ze vastberaden om geen twijfel te laten bestaan over de eenheid van het bondgenootschap, noch over de rechtvaardigheid van de strijd die de NAVO nu al een maand voert tegen Joegoslavië.

De NAVO is trots op wat ze de afgelopen halve eeuw heeft bereikt, was de boodschap, en ze zal zich blijven opwerpen als beschermer van de vrede in Europa. De oorlog over Kosovo illustreert alleen maar dat het de alliantie ernst is. ,,Milosevic moet weten dat er voor zijn politiek geen plaats is in het Europa van de 21ste eeuw'', zei secretaris- generaal Solana ferm.

Generaal Wesley Clark, die de NAVO-operatie tegen Joegoslavië leidt, verzekerde de staats- en regeringsleiders, doelend op Milosevic: ,,Wij winnen. Hij verliest. En hij weet het.'' Het bondgenootschap mag er dan niet in geslaagd zijn om de verdrijving van ruim 600.000 Kosovaren te voorkomen. Maar, zei premier Kok, ,,we zullen niet rusten voor alle vluchtelingen in vrede naar hun huizen kunnen terugkeren.''

De betekenis van de top is het grootst voor de drie nieuwe lidstaten van het bondgenootschap: Polen, Tsjechië en Hongarije. ,,De dromen van onze vaders en grootvaders zijn nu vervuld'', zei de Poolse president Aleksander Kwasniewski. ,,Door onze aansluiting bij de NAVO'', zei de Hongaarse president Arpad Goncz zelfs, ,,is deze eeuw van lijden en onzekerheid eindelijk voorbij.'' En de Tsjechische president Havel bekende dat hij zijn eerste NAVO-top een ontroerende ervaring vond.

De Russische premier Primakov, die uitgenodigd was om de top bij te wonen, liet verstek gaan wegens de Russische bezwaren tegen de luchtaanvallen van de NAVO tegen Joegoslavië. Tot het laatst hoopte het bondgenootschap dat hij, of een lagere Russische functionaris toch nog zou komen. In hun formele verklaring over Kosovo stelden de NAVO-leiders ook dat Rusland een speciale verantwoordelijkheid heeft en een belangrijke rol kan spelen bij de oplossing van het conflict. Maar er kwam in Washington geen Russische delegatie opdagen, de Russische vlaggen in de Washingtonse straten ten spijt.

Washington legt het hele weekeinde de rode loper uit voor de negentien staats- en regeringsleiders van de NAVO-landen, de negentien meegekomen ministers van Buitenlandse Zaken, hun negentien collega's van Defensie en al hun gevolgen, 1.700 man in totaal. En daarbij komen dan nog de leiders van 23 partner-landen van de NAVO en een stoet van voormalige kopstukken als Lech Walesa en Colin Powell. De Amerikaanse autoriteiten hebben intensieve veiligheidsmaatregelen genomen om alle gasten tegen eventuele aanslagen te beschermen. Een groot deel van het centrum van de Amerikaanse hoofdstad is drie dagen lang afgezet om ruim baan te bieden aan de tientallen limousines, die met hun politie-escortes met zwaailichten door de uitgestorven straten razen. Op veilige afstand van de politici mochten tegenstanders van de NAVO een demonstratie houden, maar die kon wegens totaal gebrek aan publiek niet op het aangekondigde uur beginnen. Een in tweeën gebroken kernraket van karton, en spandoeken met leuzen als 'Vijftig Jaar is Genoeg', vormden het magere tegenwicht van het grote ceremonieel een paar honderd meter verderop. Voor het Witte Huis gaven Albanese Kosovaren met Amerikaanse vlaggen uiting aan hun enthousiasme over het optreden van de NAVO.

Het ceremoniële hoogtepunt van de top was dat de leiders van alle lidstaten nog eens de Verklaring van Washington ondertekenden, het verdrag waarmee het bondgenootschap vijftig jaar geleden werd opgericht. Secretaris-generaal Solana vergat in zijn vertrooidheid bijna om als eerste zijn handtekening te zetten, wat voor een schaars moment van hilariteit zorgde.

De Amerikaanse gastheren waren vastbesloten om de top niet te laten bederven door de Joegoslavische leider en de oorlog over Kosovo. Maar toch is een aantal feestelijkheden van het programma geschrapt of voorzien van een soberder karakter. Zo werd besloten dat het diner in het Witte Huis gisteravond niet in avondkleding zou plaats vinden, maar in tenue de ville. De echtgenotes mochten er eerst wel, toen niet, en ten slot weer wel bij zijn - maar niet in het lang. En op aandringen van vooral de Fransen was voor de plechtigheden een zitting van drie uur ingelast over de situatie in Kosovo.

Maar een krijgsberaad kon die bijeenkomst nauwelijks genoemd worden. De vraag of de NAVO geen grondtroepen moet inzetten om de strijd te beslechten, kwam er zelfs niet aan de orde. De bijeenkomst bestond vooral uit het voorlezen van vooraf opgestelde verklaringen. De meningsverschillen over de effectiviteit van de luchtcampagne en de wenselijkheid van grondtroepen werden zorgvuldig buiten de vergadering gehouden. Wel vroegen nieuwkomers of bij de luchtaanvallen niet meer risico's moesten worden genomen.