Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

'Wellicht twee konvooien geraakt'

Door onze correspondent BIRGIT DONKER
BRUSSEL, 20 APRIL. De NAVO heeft wellicht op twee plaatsen vluchtelingen gedood tijdens luchtaanvallen afgelopen woensdag in het zuidwesten van Kosovo.

Dat blijkt uit het relaas van de Amerikaanse generaal Daniel Leaf, die gisteren op het NAVO-hoofdkwartier uitleg gaf. Nog altijd blijven er echter vragen over wat er precies is gebeurd.

De NAVO is gehekeld wegens de gebrekkige informatie over het incident, waarbij volgens de Serviërs meer dan tachtig burgers omkwamen. Om een einde te maken aan de vaagheid deed Leaf, een ervaren piloot die zelf boven Kosovo vliegt, aan de hand van cockpitvideo's minutieus verslag van de aanvallen op twee konvooien, waarbij negen lasergestuurde bommen zijn gebruikt.

De eerste actie begon rond 12.30 uur, nadat een piloot ten noordwesten van Djakovica zag dat dorpen in brand stonden. De piloot zag een ,,militair-achtig'' voertuig wegrijden van een brandend huis en concludeerde dat de inzittenden de brand hadden gesticht. Twee F16- gevechtsvliegtuigen voerden van grote hoogte een aanval uit. Volgens Leaf is de NAVO overtuigd dat de voertuigen die geraakt werden door twee bommen ,,gerechtvaardigde militaire doelen'' waren. Toch is het mogelijk dat burgervoertuigen en burgers zijn geraakt. De tweede aanval, waarbij F16's en Jaguar-vliegtuigen betrokken waren, had plaats ten zuidoosten van Djakovica op een konvooi van meer dan honderd voertuigen. ,,Dat was nieuw, zo'n groot konvooi'', aldus Leaf. uit ,,een verscheidenheid aan inlichtingen en operationele bronnen die ik uit veiligheidsredenen niet zal bespreken'' was geconcludeerd dat het een militair konvooi was. Na enkele aanvallen, die niet alle hun doel raakten, kwam echter de waarschuwing van het commandocentrum in Italië om het doel opnieuw te checken. Leaf zei dat de aanvallen om 13.20 uur werd afgeblazen nadat er nieuwe informatie was gekomen van langzamer vliegende A-10 Warthogs, dat zich burgervoertuigen in het konvooi bevonden. Volgens Leaf zijn bij de aanval militaire voertuigen geraakt, maar lijken andere op tractors. ,,Als we nu, comfortabel in deze zaal, de video's bekijken lijkt het mogelijk dat de voertuigen tractors zijn of tractorachtig'', zei Leaf. ,,Maar van boven leken het militaire voertuigen.'' Hij herhaalde dat de uiterlijke kenmerken van de voertuigen slechts één element zijn bij de bepaling van het doel.

Volgens Leaf is het onmogelijk te bepalen hoeveel burgers zijn gedood door NAVO-bommen. Journalisten die een dag later ter plekke kwamen, hebben volgens hem vastgesteld dat sommige mensen gedood waren door machinegeweren. Volgens Leaf kan uit getuigenissen worden afgeleid dat Servische militairen wraak hebben genomen op vluchtelingen in het achterste deel van het konvooi nadat NAVO-vliegtuigen de voorste voertuigen raakten.

Een onzer medewerkers voegt hieraan toe: De Schotse Glasgow Herald had gisteren een andere verklaring. De NAVO-vliegtuigen zouden naar het doel zijn geleid door de Servische strijdkrachten. Ze zouden hiervoor een radio hebben gebruikt die ze hadden buitgemaakt op een strijder van het Kosovo Bevrijdingsleger UÇK. Van hem zouden ze door marteling de codewoorden hebben verkregen waarmee de Forward Air Controller zichzelf tegenover de piloten kon identificeren en de vliegtuigen naar het doel kon leiden. De krant - die geen bronnen aanhaalt - schreef dat elite-eenheden van de NAVO, zoals de Britse Special Air Service, SAS, en de Amerikaanse Delta Force UÇK- guerrilla's voor deze taak in een kamp bij het Bosnische Tuzla opleiden. De codewoorden waren nog steeds geldig nadat de UÇK- man gevangen was genomen - volgens de Glasgow Herald een stupiditeit op inlichtingengebied. Het is een publiek geheim dat de NAVO gebruik maakt van het UÇK voor het verkrijgen van inlichtingen. Het is daarentegen niet erg waarschijnlijk dat Britten en Amerikanen de Kosovaren met moderne telecommunicatie inclusief de hele veiligheidsprocedure op pad sturen. Sommige vragen blijven open

Vragen die beantwoord zijn:

De NAVO heeft op 14 april twee luchtaanvallen uitgevoerd: ten noorden en ten zuidoosten van Djakovica waarbij in totaal zeven bommen zijn gebruikt die voor het merendeel hun doel raakten.

Bij beide aanvallen zijn mogelijk burgers omgekomen. Mogelijk zijn tractors of andere burgervoertuigen vanuit de lucht abusievelijk voor militaire voertuigen gehouden.

Aan de actie ten zuidoosten van Djakovica kwam een einde nadat duidelijk werd dat zich in het konvooi burgers bevonden.

Vragen die nog niet beantwoord zijn:

Hoeveel burgerslachtoffers zijn gevallen? Volgens de Serviërs meer dan tachtig. De NAVO zegt dat het onmogelijk is een aantal te bepalen omdat niet onmiddellijk controle op de grond mogelijk was. De NAVO haalt journalisten aan die een dag later ter plekke kwamen en die beweren dat een deel van de slachtoffers door machinegeweren en niet door bommen om het leven zijn gekomen.

Waren er Servische militaire voertuigen in het konvooi ten zuidoosten van Djakovica? Volgens de televisiebeelden niet, maar de NAVO zegt dat de militaire voertuigen zijn verwijderd voordat journalisten ter plekke kwamen. Op welke gegevens baseerde de NAVO de conclusie dat het ging om een militair konvooi: waarom werd het konvooi van meer dan honderd voertuigen aangevallen, hoewel het uitzonderlijk is dat een Servisch militair konvooi zo groot is?

Waarom kwam er plotseling van het commandocentrum uit Italië het bericht toch nog eens te checken of het wel degelijk ging om een militair konvooi?