Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

De gematigde leider Ibrahim Rugova was gisteren voor het eerst sinds maanden even terug in Kosovo. Hij noemde de toestand in zijn land een wonder. En hij wil snel verkiezingen.

Door onze redacteur HARM VAN DEN BERG

PRISTINA, 16 juli. Geen zijden sjaaltje, wel een flinke stropdas onder het bruine pak. Zo arriveerde Ibrahim Rugova gisteren rond een uur 's middags bij het VN-kantoor in Pristina. De belangstelling moet hem enigszins zijn tegengevallen. Rugova werd na ruim twee maanden verblijf in het buitenland door amper vijfhonderd aanhangers verwelkomd: "Onze president." Hier en daar een bescheiden Albanese vlag of een foto. De gematigde leider Rugova, twee keer door de Kosovo-Albanezen gekozen tot hun 'president' maar niet als zodanig erkend door Belgrado, heeft tijdens de oorlog veel steun verloren. Zijn reputatie is aangetast door Servische televisiebeelden, waarop hij een ontmoeting heeft met de Joegoslavische president Milosevic tijdens de NAVO-bommencampagne, en door zijn daaropvolgende beslissing om Kosovo te verlaten. Rugova's verdediging dat hij Milosevic onder Servische dwang ontmoette en voor zijn veiligheid Kosovo verliet, heeft daar weinig aan afgedaan. Tijdens Rugova's afwezigheid deed de leider van het Kosovo Bevrijdingsleger UÇK, Hashim Thaçi, een - voorlopig nog onbesliste - gooi naar de macht. Terwijl Engelse militairen een cordon rond de demonstranten leggen en het verkeer regelen, beweegt Rugova zich bij zijn terugkeer onhandig tussen de vele veiligheidsfunctionarissen, die onverstoorbaar tegenstrijdige adviezen geven. Van de een mag hij handen schudden, de ander raadt dit met klem af. Plotseling maakt hij een onhandig sprongetje in de richting van het publiek, alsof hij de belagers van zich af wil schudden. Maar dan ziet hij er toch maar van af en verdwijnt hij wuivend in het VN-gebouw, waar een kort gesprek wacht met VN-afgezant Vieira de Mello. Een gesprek over het toekomstig bestuur van Kosovo, dat iets meer dan een half uur duurt.

Als hij weer naar buiten komt, zingen de aanhangers "Ik beloof je dat ik mijn leven geef voor Kosovo". Rugova zwaait wat stijfjes met een bos bloemen. Daarna vertrekt de leider van de Democratische Liga van Kosovo, in een donkerblauwe Lancia naar zijn vrijstaande huis in Velania, een van de twee villawijken van Pristina. Hij ontvangt er delegaties van diverse partijen en enkele buitenlandse vertegenwoordigingen, alsmede zijn vrienden. Ze passeren allemaal de forse Albanese vlag die naast de voordeur staat opgesteld. Vervolgens is een selectie van de internationale media welkom. Rugova, ook wel de Ghandi van Kosovo genoemd, geeft slechts een enkel statement. Bijvoorbeeld dat hij niet gaat werken aan de totstandkoming van "de heilige etnische Albanese staat'. Nee, het is juist de bedoeling dat "alle groepen" die in Kosovo hoorden, daar weer terugkeren, vindt Rugova. Ook de Serviërs dus, van wie er volgens een opgaaf van KFOR eerder die morgen al 150.000 (75 procent van het totaal) zijn vertrokken. Uit angst of zonder meer weggejaagd, weet KFOR. Verder hoopt Rugova op snelle verkiezingen. Hij is bereid met het UÇK te praten over de toekomst van Kosovo, waarop UÇK-leider Thaçi later die dag zal reageren met: "Ik zal naar hem luisteren." De huidige toestand in het land, vooral in Pristina, noemt Rugova een wonder en hij rekent op de hulp van God en van de internationale organisaties om het land onafhankelijkheid te geven. Terwijl de leider binnen in het VN-gebouw met de afgezant van VN-chef Kofi Annan de toekomst bespreekt, zegt Gjergj Dedaj, leider van de Liberale Partij, dat er "na de oorlog alle groepen in een andere positie zijn terecht gekomen". Zijn partij is er klaar voor om "met iedereen samen te werken, ook met de Serviërs",aldus Dedaj. Hij vindt dat de NAVO en VN nog lang in Kosovo moeten blijven, "tot Kosovo zelf lid is van de NAVO". Op de vraag wie het nieuwe bestuur van deze kleine staat zou moeten leiden, zegt Dedaj: "Tot de volgende verkiezingen is Rugova onze president."

In het KFOR-hoofdkwartier was het bezoek van de leider 's morgens vroeg met enig gevoel voor drama aangekondigd als "de terugkeer van president Ibrahim Rugova in Kosovo". Het verblijf is echter maar van korte duur. Aan het eind van de middag is Rugova al weer op weg naar Skopje, de hoofdstad van Macedonië, en onderweg passeert hij een lang konvooi van Russische militaire voertuigen. Op weg naar de multinationale eenheid van KFOR in het zuiden. Na Skopje vertrekt Rugova naar Italië en vandaar naar de VS waar hij een dezer dagen een gesprek zal hebben met president Clinton.