Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Oorlog in Kosovo shockeert de Duitsers

De oorlog in Kosovo houdt de Duitsers van hoog tot laag in de ban. Zelfs 's lands schrijvers reageren radeloos.

Door onze correspondent MICHELE DE WAARD

BERLIJN, 16 APRIL. De bakker op de Alexanderplatz, de postbode van de Weinbergsweg, de schrijver in Prenzlauer Berg, talkmaster Max op de televisie: het eerste wat hen op de lippen ligt is 'oorlog'. Sinds drie weken doet het Duitse leger actief mee aan de oorlog om Kosovo.

De Duitse ziel staat in brand.

Over niets anders wordt meer gediscussieerd. De hoge werkloosheid, de belastingstrijd, het einde van atoomenergie - Het zijn geen thema's meer. Duitsland is volledig in de ban van de Balkan. Hartstochtelijk verdedigen Groene politici de NAVO-bombardementen op Belgrado. Uitgesproken conservatieven als diehard Alfred Dregger (CDU) roepen op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren (,,Moet de NAVO werkelijk verder bombarderen, totdat de laatste Kosovo-Albanees uit het Merelveld is gevlucht?''). Oud-communist Gregor Gysi, fractieleider van de PDS, schudt president Milosevic de hand en werpt zich op als vredesengel. ,,Dat grenst aan landverraad'', schreef Bild. Een bezorgde moeder van een Duitse soldaat in Macedonië wierf op de televisie voor een campagne ,,alle moeders tegen de oorlog''. Maar haar zoon, een beroepsmilitair, liet verstoord weten dat hij niet bang is (,,Ik blijf hier'') en de actie liep spaak.

De oorlog in Kosovo heeft tot een Umwertung aller Werte geleid. Het is alsof de binnenlands-politieke kaarten opnieuw zijn geschud. Vroegere linkse vredesactivisten willen oorlog voeren, rechtse hardliners roepen op tot de terugtocht. Aanvankelijk waren de Duitsers verrast en geschokt over het ingrijpen van de NAVO. Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog vechten weer Duitse soldaten mee in een oorlog buiten de eigen grenzen. Stiekem hoopte iedereen op een kort ingrijpen, zoals dat ook bij het voorspel tot de Eerste Wereldoorlog werd verwacht.

Nu nog kan de 'oorlogstrojka' van kanselier Gerhard Schröder, zijn groene minister Joschka Fischer (Buitenlandse Zaken) en Rudolf Scharping (Defensie) volgens opiniepeilingen met hun vastberaden, geëngageerde politiek rekenen op steun van 63 procent van de Duitsers. Schröders ster is ook bij de Duitse pers snel gestegen. Als sneeuw voor de zon is de kritiek over de chaos bij rood-groen verdwenen, net als de geamuseerde strijd over de 'kasjmier- kanselier', die tijd had voor modesessies in glossy bladen en quizprogramma's op televisie.

,,De oppositie staat uitdrukkelijk achter de regering, net als een grote meerderheid van de bevolking'', zei de Beierse CSU-premier Edmund Stoiber gisteren tijdens een speciaal debat in de Bondsdag. Maar tegelijkertijd wees hij erop dat velen ,,diep bezorgd'' zijn over het mogelijk inzetten van grondtroepen, nu 22 dagen van NAVO- aanvallen Milosevic niet op de knieën hebben gekregen.

,,Hoe lang houden ze het nog vol?'', vraagt Stern zich af over de trojka. De oorlog verdeelt het land, er is onenigheid in de SPD en de Groene Partij dreigt te splijten als hun voorman Fischer ook nog met grondtroepen zou instemmen. ,,Wat hebben wij eigenlijk op de Balkan te zoeken?'', vraagt een gepensioneerde vrouw in een winkel op de Friedrichstrasse als in de lange rij wachtenden voor de kassa een discussie ontstaat.

Na drie weken van NAVO-acties laten ook intellectuelen zich niet meer onbetuigd. Aanvankelijk sprak Günter Grass zich als enige uit. Hij vond de Duitse betrokkenheid bij de oorlog ,,een schok''. Toch steunt hij de NAVO-aanvallen, waarmee veel te laat is begonnen. Uit protest tegen zijn ,,schandelijke verklaring'' kreeg hij een stapel Blechtrommels van jongeren uit Belgrado teruggestuurd. De publicist Hans Magnus Enzensberger ziet niets in het sturen van grondtroepen. Hij pleit voor bewapening van de Kosovaren. Zij weten tenminste wat een partizanenoorlog is. Voor de pacifisten heeft hij weinig goede woorden. ,,Mijn eigen bestaan heb ik te danken aan de overwinnaars van de Tweede Wereldoorlog'', liet hij Der Spiegel weten. Martin Walser meent dat een politiek die tot oorlog voert, een verkeerde politiek is. En een oorlog als deze, kan men al helemaal niet winnen, net zo min als men de Vietnamoorlog kon winnen. De pro-Servische Peter Handke schokte door zich in Servië tot ridder te laten slaan. Uit protest tegen de Duitse deelname aan de NAVO-actie gaf hij demonstratief de Duitse Georg Büchnerprijs terug. Hij is zelfs uit de kerk getreden vanwege de kritische opstelling van de paus in het Kosovo-conflict. De tijd is voorbij dat schrijvers en kunstenaars als 'hogepriesters van de mensheid' golden, stelt Der Spiegel vast aan de hand van deze radeloze reacties. De idee dat politiek geëngageerde intellectuelen zelfverzekerd de schending van mensenrechten aanklagen, lijkt stukgelopen op de werkelijkheid. Terwijl de intellectuelen wanhopen en de burgers steeds bezorgder worden, werft Joschka Fischer voor het Duitse vredesplan. Nie wieder Krieg, nie wieder Auschwitz, heeft de rood-groene regering gezworen. Als de 'barbaarse fascist' in Belgrado het vredesvoorstel van tafel veegt, dreigt de oorlog te escaleren. Maar dan kan Fischers achterban de regering nauwelijks verwijten, niet alles geprobeerd te hebben een politieke oplossing te bereiken.