Cruciaal overleg
Montenegro presenteert zijn eisen
BELGRADO, 15 JULI. In Belgrado
praten Servische en Mon tenegrijnse leiders na twintig maanden ruzie
over de toekomst van de Joegoslavische federatie. Montenegro dreigt uit
de federatie te stappen als die niet "democratisch en open naar de
wereld" wordt.
Voorafgaand aan het overleg zei de Montenegrijnse president Milo
Djukanovic dat Montenegro "een democratisch, economisch ontwikkeld en in
Europa geïntegreerd land wil zijn". "Als het dat met zijn huidige
status als lid van de federatie kan bereiken, is dat goed. Als dat
echter onmogelijk is, zal het thema van de onafhankelijkheid zich als
onvermijdelijk alternatief aandienen", aldus Djukanovic.
De leider van de Montenegrijnse delegatie, Zeljko Sturanovic, zei
gisteren dat de federatie zich in een diepe crisis bevindt door het
gebrek aan respect, van de kant van Servië, voor "de wil van de
Montenegrijnse kiezers". Alleen als de relaties tussen Montenegro en
Servië volstrekt gelijkwaardig zijn, kan de federatie functioneren,
aldus Sturanovic. Dat betekent dat het centrale gezag meer bevoegdheden
moet afstaan aan de republieken, Servië en Montenegro. Sturanovic,
fractieleider van Djukanovic' socialistische partij in het Montegrijnse
parlement, sprak gisteren met delegaties van de Servische socialistische
partij (de partij van Djukanovic' tegenstander Milosevic), de partij
Joegoslavisch Links (van Milosevic' vrouw) en de Servische Radicale
Partij. Later willen de Montenegrijnen ook met de Servische oppositie
spreken. Na de eerste dag van het overleg domineerde optimisme. Volgens
Sturanovic bestaat bij de Servische partijen begrip voor de
Montenegrijnse argumenten. "We hebben de indruk dat ze geen serieuze
bezwaren hebben tegen de principes die we voorstellen", aldus
Sturanovic. (Reuters, AFP, AP)Een onzer redacteuren voegt hieraan toe:
De Servische partijen spraken gisteren met nóg een Montenegrijnse
afvaardiging: die van de oppositie in Montenegro. Die wordt geleid door
Djukanovic' aartsrivaal, Momir Bulatovic, de federale premier van
Joegoslavië, een man die wordt gezien als een stroman van
Milosevic. Welke status die besprekingen hebben is niet duidelijk, maar
algemeen wordt aangenomen dat Bulatovic als stoorzender wil optreden en
afspraken in het overleg van Sturanovic met de Serviërs wil
voorkomen. Hij moet bovendien vrezen voor zijn eigen baan: volgens de
grondwet mogen de Montenegrijnen de federale premier aanwijzen als -
zoals nu het geval is - de federale president een Serviër is. In
het overleg zullen de Montenegrijnen dat recht opeisen. Als het tot een
akkoord komt, wordt een aanhanger van Djukanovic premier en moet
Bulatovic verdwijnen.
De betrekkingen tussen Servië en Montenegro zijn de afgelopen twee
jaar dermate verslechterd dat de Montenegrijnen de federale regering van
Joegoslavië - de regering van Bulatovic - niet eens erkennen. In
mei 1998 hebben de Montenegrijnse regeringspartijen zelfs hun
parlementariërs uit het federale parlement teruggetrokken. Binnen
de Montenegrijnse regeringscoalitie zijn de besprekingen in Belgrado
overigens omstreden. Een van de partijen in Djukanovic' coalitie, de
sociaal-democratische partij, vindt het onzinnig met de Serviërs te
praten zolang Milosevic op totalitaire wijze in Belgrado regeert, en
vindt het bovendien onzinnig te verwachten dat Montenegro kan of moet
worden gebruikt als instrument om Servië te democratiseren en te
hervormen. De Volkspartij, eveneens lid van de coalitie, verzet zich
tegen "politieke spelletjes" met de Serviërs en eist te worden
geraadpleegd over elke afspraak.