Orahovac tegen Russen en voor de Gele
Rijders
Nederlandse Gele Rijders gaan
samen met Russen patrouilleren in Kosovo, aldus Defensie. Ter plekke
blijft de situatie gespannen.
Door onze redacteur HARM VAN DEN BERG
ORAHOVAC, 15 JULI. Het lijkt de commandant van Task Force Orahovac in
het zuiden van Kosovo voorlopig het verstandigst de zaak 'low key' te
houden. "Het verhaal gaat", zegt overste A. van Loon, "dat een aantal
Russen heeft meegevochten met Servische paramilitaire eenheden en in een
huis hier in het centrum van Orahovac kinderen hebben vermoord. Het
bloed zat op de muren, zeggen de mensen die er gekeken hebben."
Van Loon is in het dagelijks leven commandant van de 41ste afdeling
rijdende artillerie 'De Gele Rijders' uit 't Harde die nu met kanonnen
en pantserwagens dit stadje tussen Pristina en Prizren bewaakt. Hij
noemt het verhaal een van de verklaringen voor het steeds feller
wordende protest van de Albanese bevolking in Orahovac. Of een
dergelijk misdrijf ook werkelijk heeft plaatsgehad, wordt volgens Van
Loon officieel onderzocht. De demonstranten krijgen, zo wordt gezegd,
volledige steun van het UÇK, het Kosovo Bevrijdingsleger, dat
zich meer en meer op politieke kwesties richt. De komst van Russische
soldaten naar Orahovac is er een van, en daartegen wordt de bevolking
nu al dagenlang gemobiliseerd.
Ook gistermiddag weer. Rond vier uur verzamelen zich iets meer dan
duizend mensen op het kleine marktplein van de stad waar twee
pantservoertuigen en een kanon allesoverheersend staan opgesteld. Ook
deze keer worden de Nederlandse militairen met hun opvallende
hoofddeksels in de benauwende hitte luidkeels toegejuicht. Op
meegebrachte spandoeken staat: 'We like Netherland' en 'No Russian
peacemakers in Rahovac'.
De balkons staan eveneens vol, ook de omloop van de minaret bij de
moskee is geheel bezet. Enkele plaatselijke leiders leggen nog eens uit
waarom de Russen niet gewenst zijn. Dan klinken populaire Albanese
liederen die het werk van het UÇK verheerlijken. Het verhaal
over de moordpartij op de kinderen blijft achterwege.
Orahovac loopt uit
Desgevraagd willen de soldaten op het plein 'best
toegeven' dat ze ingenomen zijn met dit enthousiasme, "maar we zullen
onze opdracht net zo goed op een andere plek uitvoeren". Of de
Nederlanders uit Orahovac zullen vertrekken, is nog altijd niet zeker.
Daarover wordt nu op het hoogste niveau in Moskou met de Russen
onderhandeld.
Terwijl de demonstratie met applaus ten einde loopt, nemen overste Van
Loon en NAVO-generaal W. Clark, die voor een dagje bij de troepen in het
veld is overgekomen uit Brussel, op een terrein tien kilometer buiten de
stad een petitie in ontvangst. Twintigduizend handtekeningen tegen de
komst van de Russen. Clark benadrukt dat de Russische eenheid volledig
geïntegreerd zal worden in KFOR en dat er dus niks te vrezen valt.
Dat is echter onvoldoende om het protest te doen stoppen. Maar de
generaal heeft geen tijd voor meer tekst en uitleg en beent naar de
gereedstaande Chinook-helikopter.
De Task Force onder bevel van overste Van Loon maakt deel uit van de
multinationale eenheid Zuid van KFOR en die staat in zijn geheel onder
bevel van een Duitse brigadegeneraal. Volgens Van Loon, die juist
gisteren ook nog een Turkse eenheid binnen zijn Task Force kreeg, wordt
er met de Russen volop gesproken over alternatieven. Als de gesprekken
daar niet over gaan, biedt Van Loon met zijn manschappen assistentie bij
de onderzoeken naar de massagraven, die juist in dit gebied worden
aangetroffen. Sinds enkele dagen staat voor het gebouwtje dat als
mortuarium dienst doet, een splinternieuwe witte Thermo King-
koelcontainer om de stoffelijke resten te bewaren. "En natuurlijk
proberen we de vrede te bewaren tussen de verschillende groepen hier",
aldus Van Loon. Daartoe zijn De Gele Rijders op strategische punten zeer
zichtbaar gemaakt. Niet alleen in het centrum van Orahovac, ook in
enkele omliggende plaatsen.
De soldaten tonen zich over de dagelijkse gang van zaken niet erg
spraakzaam. "Het gaat goed hier", luidt de korte mededeling.