Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

De grijns van president Jeltsin, zaterdag, deed vermoeden dat de bezetting van het vliegveld van Pristina bedoeld is als PR-stunt en als plaagstootje naar de NAVO. Maar de actie betekent meer.

Door onze correspondent FRANK WESTERMAN

MOSKOU, 15 JUNI. Het Russische bruggenhoofd van tweehonderd militairen en twaalf tanks op het vliegveld van Pristina is meer dan een horzel in de pels van de NAVO.

Deze daad van vermetelheid, zoals de actie in Moskou wordt ervaren, is een opsteker voor het moreel van alle Russen; volgens de politicoloog Andrej Piontkovski vergelijkbaar met de voetbaloverwinning van Rusland op Frankrijk, vorige week. Er reden nog net geen toeterende auto's door de straten, maar de euforie is voelbaar. "Russen verslaan Amerikanen", kopte de Komsomolskaja Pravda vanmorgen.

Voor de aftakelende president is het een opsteker van jewelste: zelfs zijn aartsvijanden, de communisten, maken een diepe buiging (al is het in de richting van de restanten van het voormalige Rode Leger). De nachtelijke race op Pristina blijkt uit te pakken als een variant op de 'small victorious war', waar in het nauw gedreven heersers vaak van dromen. In Tsjetsjenië is die opzet mislukt; Rusland verloor 13.000 zonen en raakte de Kaukasus-republiek nog kwijt ook.

De bezetting van de luchthaven van Pristina daarentegen is de goedkoopste en slimste triomf van Rusland sinds jaren. "Het is ook bepaald geen ramp voor het Westen", schrijft The Moscow Times. Dat Rusland niet nog dieper vernederd wordt, dat Jeltsin weer wat aan gezag wint dat alles is pure winst. Maar de 64.000-dollarvraag is: hoe verder? En: wat wil Moskou werkelijk bereiken op de Balkan - tegen welke prijs?

Het is uitgesloten dat Rusland zijn Kosovo-eenheid onder NAVO-bevel zal plaatsen. Luitenant-generaal Viktor Zavarzin, de aanvoerder van de tankcolonne, is direct bevorderd tot kolonel-generaal om op gelijkwaardige voet te kunnen onderhandelen met Michael Jackson, de Britse NAVO-commandant van KFOR. Ergo: de Russen zullen naast de NAVO opereren, met andere, meer pro-Servische doelen bovendien.

Door de strategie van het voldongen feit heeft Moskou zich verzekerd van een stem bij de oplossing van de kwestie Kosovo. Meer dan dat: bij de onderhandelingen over de toekomstige status van deze Servische provincie kan het Westerse bondgenootschap de Russen eenvoudig niet langer negeren. Dat alles hoeft niet erg te zijn, ware het niet dat de hardliners binnen het leger de politiek van voldongen feiten willen voortzetten door de creatie van een exclusief Russische sector binnen Kosovo. Bijvoorbeeld door de gereedstaande versterking van zevenduizend luchtlandingstroepen uit de steden Pskov en Rjazan naar de Balkan te sturen. Voorspelbaar gevolg zou zijn dat de Serviers hun toevlucht tot het Russische deel zoeken, en de Albanezen tot het Westerse, de opmaat tot een opdeling van Kosovo langs etnische lijnen. De parallel met de mars op Berlijn en de splitsing van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog is al getrokken. In eigentijdse termen heet het dat de Russen de oostgrens van de Slavisch-orthodoxe wereld (met de Serviers als frontlijnvolk) aan het afbakenen zijn.

De krant Izvestija waarschuwt vandaag tegen dat scenario. "Het vliegveld van Pristina mag onder geen beding de nieuwe scheidslijn worden tussen Rusland en het Westen." Ook het zakenblad Kommersant roept op tot rede: na de geslaagde overval dienen de generaals te beseffen dat er geen geld is voor een bezettingsmacht op de Balkan, dat het bruggenhoofd een eenzaam eiland is in een vijandige omgeving, dat het op vergelding beluste Kosovo Bevrijdingsleger in de bergen op de loer ligt. "Het is niet ondenkbaar dat de Russen voor hun veiligheid de hulp van de NAVO moeten inroepen." De helden van vrijdag zagen zich gisteren al gedwongen water te vragen aan de Britten, terwijl er een klein Russisch konvooi met brandstof en voedsel uit Bosnië is vertrokken om de stunt vol te kunnen houden.

Het echte gevaar schuilt hem volgens de krant in een eventuele escalatie van de interne strijd tussen het leger en de politiek (met name het te slap bevonden ministerie van Buitenlandse Zaken). Hoewel president Jeltsin de operatie wel degelijk vooraf (volgens de Kommersant een half uur van tevoren) zou hebben gesanctioneerd, komt het Kosovo-beleid de laatste dagen duidelijk uit de koker van de legerleiding.

Politicoloog Andrej Piontkovski signaleert "een voortgaande militarisering van de politiek" sinds het aantreden van politiegeneraal Sergej Stepasjin als premier, vorige maand. De komende dagen moet blijken of Jeltsins speciale Balkan-afgezant Viktor Tsjernomyrdin en minister Igor Ivanov van Buitenlandse Zaken weer greep krijgen op het diplomatieke proces dat leidt tot samenwerking met het Westen. Of dat ze andermaal door de generaals van de kernmacht Rusland worden gepasseerd.