Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Vierenvijftig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog ziet Duitsland opgelucht hoe Duitse soldaten als 'bevrijders' worden toegejuicht.

Door onze correspondent MICHÈLE DE WAARD

BERLIJN, 15 JUNI. Duitse soldaten worden bejubeld door Kosovaren. De Britse pers prijst de dappere officieren van de Bundeswehr de hemel in: 'Majoor List, de man zonder angst'. NAVO-secretaris-generaal Javier Solana noemt de Duitse vredesdiplomatie voor de Balkan "indrukwekkend". De oorlog in Kosovo heeft een waterscheiding teweeg gebracht. 54 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog is niemand meer bang van Duitse soldaten op de Balkan, maar worden ze als 'bevrijders' toegejuicht.

Was Duitsland mentaal, maatschappelijk en economisch reeds lang een 'normaal' land geworden, Kosovo heeft de republiek ook militair gezien tot een volwassen en eersteklas partner gemaakt. Juist de rood-groene coalitie van kanselier Gerhard Schröder - bestaande uit sociaal- democraten en voormalige pacifisten - stuurde de eigen soldaten de oorlog in. Als tegenprestatie legde zij - met succes - haar volle diplomatieke gewicht in de schaal om het ultieme doel, vrede, te bereiken.

Maar bij een normale rol in een conventionele oorlog hoort ook de verschrikking van de dood. Keer op keer werden op de tv de beelden herhaald van de beschieting afgelopen weekeinde tussen Duitse soldaten en Servische sluipschutters, die vanuit een auto het vuur hadden geopend. Camera's zoemden lang in op de stervende Serviër in de auto. Naast hem lag zijn dode kameraad. , ,Voor de eerste keer sinds 1945 hebben Duitse soldaten bij gevechten in het buitenland een mens gedood", schreef het liberale dagblad Die Welt in een commentaar.

Groter was de schok toen gisteren bekend werd, dat twee Duitse journalisten van het weekblad Stern, verslaggever Gabriel Grüner (35) en fotograaf Volker Krmer (56), in Kosovo om het leven zijn gekomen. Volgens het ministerie van Defensie in Bonn waren ze in de chaos van de Servische aftocht in een hinderlaag gelokt.

Moed, angst en verdriet horen bij oorlog. Dat weten Amerikanen, Britten en Fransen al veel langer, die sinds de laatste wereldoorlog veelvuldig hun soldaten naar crisisgebieden stuurden. Na 54 jaar wordt dit ook voor de Duitsers 'normaal'. De 8.500 troepen van de Bundeswehr - het grootste contingent na Groot-Brittannië - spelen nu een centrale rol bij het garanderen van de vrede in Kosovo.

"Nu is het pas werkelijk oorlog. En nu pas weten we werkelijk, dat er Duitsers bij zijn", schrijft Harald Martenstein van de Berlijnse Tagesspiegel in een verslag over de televisiebeelden. De wekenlange high-tech-bombardementen van de NAVO op Joegoslavië, waarbij aan westerse zijde geen slachtoffers vielen, maakten de oorlog voor de kijkers haast surrealistisch. Nu op de grond soldaten tegen soldaten vechten, heeft de oorlog een gezicht gekregen.De spoken van de nazi-gruwelen op de Balkan mogen zijn vervaagd en de militaire rol van Duitsland mag zijn veranderd, de Tweede Wereldoorlog blijft het cruciale referentiepunt. Bij de tv-beelden over juichende Albanezen bij de binnenmarcherende Duitse soldaten, moet Martenstein onwillekeurig denken aan "Oostenrijk in 1938" of de "Duitse inval van de Oekraïne". Natuurlijk weet hij dat iedere vergelijking mank gaat, maar zo functioneert nu eenmaal "ons Duitse brein".

Het onheil dat Hitler over Europa verspreidde zit diep in het Duitse bewustzijn. Dat blijkt alleen al uit de grote belangstelling, die de recente tentoonstelling over de misdaden van Hitlers Wehrmacht in Duitsland trok. Opgelucht stellen de Duitsers anno 1999 vast, dat de soldaten van de huidige Bundeswehr nu als bevrijders worden bejubeld. Tijdens de Bosnië-crisis waren zij nog humanitaire hulpverleners, in eigen land waren ze geprezen door hun strijd tegen het hoge water in de Oder-rivier. Nu spelen zij in Kosovo dezelfde volwaardige rol als hun bondgenoten en mogen ze de vrede desnoods met wapens verdedigen. Duitse soldaten stuiten op massagraven, net als destijds Amerikanen en Britten in Duitsland ontdekten. En de Duitsers krijgen een eigen sector in Kosovo, die ze moeten beschermen, net zoals de geallieerden in Berlijn. Duitsland is in militair opzicht een normaal land geworden en dat is een cruciale verandering voor Europa, stelt de Britse defensie- expert Jonathan Eyal vast. De Duitsers zelf zijn bescheiden over hun nieuwe rol. "Treurig is het land, dat helden nodig heeft", schreef Brecht en dat staat bij de naoorlogse generatie in het geheugen gegrifd. Zelfs het populaire Bild constateert: "54 jaar na Hitler begint het buitenland, het nieuwe Duitsland zo te zien als het is: als een deel van een vrij Europa. En meer willen we ook niet zijn."