Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

DE OORLOG in Kosovo is terechtgekomen in een fase van harde escalatie. Terwijl de Verenigde Staten en de geallieerde Europese landen extra vliegtuigen, zwaar materieel en manschappen inbrengen, nemen de gruwelen op de grond toe. Nieuwe golven van Kosovaarse vluchtelingen stromen in de richting van de buurlanden, opgejaagd door Servische troepen en milities. Het bloedbad van gisteren, waarbij 64 mensen omkwamen toen NAVO- vliegtuigen een Servisch konvooi aanvielen dat Kosovaren verdreef, illustreert de dilemma's van de verscherping van het gewapende conflict.

Op het diplomatieke front wordt de strijd eveneens naar een hoger niveau getild. Met de benoeming van oud-premier Tsjernomyrdin als speciale gezant voor de Kosovo-crisis geeft president Jeltsin aan dat Rusland zich directer met diplomatieke inspanningen wil bemoeien. In Brussel hebben de Europese regeringsleiders zich positief uitgelaten over Duitse voorstellen om de oorlog te beëindigen. De betrokkenheid van de Verenigde Naties en Rusland zijn hierin voorzien. Maar het blijft vooralsnog onduidelijk in hoeverre de Verenigde Staten hiertoe al bereid zijn en of president Milosevic enige krimp geeft. De signalen uit Belgrado zijn wat dit betreft allesbehalve hoopgevend. Milosevic lijkt zich die per en dieper in te graven en appelleert daarbij aan klassieke Servische emoties.

DE NAVO heeft daarom te kampen met een tweeledig probleem. Enerzijds vraagt de patstelling op de grond om het opvoeren van de militaire inspanningen, en dus om aanzienlijk meer militair materieel. Anderzijds nemen met de verheviging van de bombardementen de risico's toe dat er nog meer slachtoffers onder de burgerbevolking vallen. De Servische trein op de brug bij Lescovak en het konvooi Kosovaren bij Djakovica zijn daarvan uitvloeisels. De toedracht bij de fatale beschieting van de verdrevenen is nog niet geheel duidelijk: waren de Kosovaren allemaal slachtoffers van een NAVO- beschieting of van een Servische wraakactie nadat de NAVO- vliegtuigen een colonne Servische tanks had be stookt? Overlevenden van de beschieting zeggen het laatste. Vermoedelijk gebruikten de Serviërs de weerloze Kosovaren als 'menselijk schild' en in ieder geval waren de Servische troepen bezig de Kosovaren af te voeren in een actie van etnische zuivering. De NAVO op haar beurt erkent wel een 'ge mengd konvooi' te hebben aangevallen, maar wil de details nog onderzoeken.

Na drie weken van luchtaanvallen geven woordvoerders in diverse hoofdsteden toe dat lang niet alle gestelde doelen zijn gehaald. Maar terwijl de eensgezindheid van de NAVO- lidstaten om de oorlog voort te zetten ongebroken is, nemen de initiatieven toe om een diplomatieke uitweg te zoeken. Voor het eerst wordt nu gedacht aan een mandaat van de Verenigde Naties als politieke paraplu voor de Kosovo-operatie. Maar daarvoor is de medewerking van Rusland en China - beide landen beschikken over een vetorecht in de Veiligheidsraad - onontbeerlijk. In het Duitse voorstel dat bondskanselier Schröder en minister van Buitenlandse Zaken Fischer gisteren toelichtten, wordt uitdrukkelijk op Russische betrokkenheid aangestuurd.

Het vooruitzicht van Russische deelname aan een toekomstige vredesmacht in Kosovo onder VN- mandaat kan aanknopingspunten bieden. Schröder, halfjaarlijks EU- voorzitter, heeft te kennen gegeven graag een ontmoeting met de speciale Russische gezant Tsjernomyrdin te wensen. Maar hij heeft ook duidelijk gemaakt dat Milosevic eerst aan alle Westerse eisen moet voldoen.

DAARMEE is de strategie terug bij af. De NAVO hoopt nog steeds de Servische militaire machinerie en het bewind van president Milosevic met verhevigde luchtacties op de knieën te dwingen. Maar intussen ronden de Serviërs hun etnische schoonmaak in zuidelijk Kosovo af en moet de NAVO haar troepenmacht in de buurlanden dus verder opbouwen. Met de burgerbevolking als weerloos slachtoffer van een strategie die slechts voortgezet kan worden juist om te kunnen slagen. Het gewapende conflict om Kosovo, dat aanvankelijk een soort politionele actie leek, is een echte oorlog geworden. Het einde is nog niet in zicht.