Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Serviërs ook op Internet geïsoleerd

Internet is voor veel Joegoslaven het belangrijkste informatie- en communicatiemedium geworden. Door bombardementen en boycotacties wordt e-mailen en surfen steeds moeilijker.

Door onze redacteur MARIE-JOSÉ KLAVER
AMSTERDAM, 14 MEI. Het Amerikaanse satellietbedrijf Loral Orion, dat wereldwijd satellietverbindingen verzorgt, zal een dezer dagen de connecties met Joegoslavische Internetaanbieders stopzetten.

Dit zeggen woordvoerders van Loral Orion in Joegoslavië, de Belgradose providers EUnet, Beonet en InfoSky en de Montenegrijnse provider Crna Gora. Volgens een bevel van president Clinton mogen Amerikaanse bedrijven geen goederen en diensten meer leveren aan Joegoslavische ondernemingen. Het bevel verbiedt expliciet het exporteren, importeren en verkopen van "software en technologie (inclusief technische data) en diensten". De Joegoslavische vertegenwoordiger van Loral Orion, Laban Communications, verwacht dat de connecties elk moment verbroken kunnen worden. Volgens Alex Krstanovic van Beonet zal het stopzetten van de satellietverbindingen ernstige storingen tot gevolg hebben voor de rond 130. 000 Internetgebruikers in Joegoslavië. Loral Orion verzorgt een belangrijk deel van de Internetverbindingen in Joegoslavië. De resterende verbindingen zijn niet krachtig genoeg om al het Joegoslavische Internetverkeer op te vangen.

Beonet reageert verontwaardigd op de actie van Loral Orion. "Dit is een ernstige schending van de commerciële overeenkomsten met Joegoslavische providers en ook een aanval op de vrijheid van het Internet", schrijft Krstanovic in een protestbrief. Ook tegenstanders van het Joegoslavische regime zijn tegen het Amerikaanse verbod op communicatiediensten. Help B92, een supportgroep voor de onafhankelijke media op de Balkan, vindt dat de door de oorlog geïsoleerde Joegoslaven recht hebben op vrije toegang tot informatie.

Joegoslavië telt zes Internetaanbieders die een externe verbinding (noodzakelijk voor communicatie met het buitenland) hebben. Uit angst voor doelgerichte bombardementen op providers werken alle grote Internetaanbieders in Joegoslavië samen, vertelt Vladan Aleksic, marketing manager van EUnet Yugoslavia, de grootste Internetaanbieder in Joegoslavië, per e-mail. "Daarnaast hebben veel providers, wij ook, hun apparatuur naar veilige plaatsen gebracht met een onafhankelijke stroomvoorziening."

Sinds het begin van de NAVO-bombardementen maken Joegoslaven en masse van het Internet gebruik om onder meer buitenlandse nieuwssites te raadplegen en met familieleden te communiceren. "Het leeuwendeel van het Internetverkeer gaat naar sites van media als de BBC en CNN", zegt Aleksic. "Joegoslaven willen graag beide kanten van het verhaal horen om te beslissen wie ze geloven." Verder gebruiken Joegoslaven het nieuwe medium om te vertellen over de verschrikkingen van de bombardementen. Zo stuurt de assistent-hoogleraar Engelse literatuur Vladislava Gordic uit Novi-Sad onder de naam 'Insomnia' (Slapeloosheid) vrijwel dagelijks een e-mail over hoe ze de nacht is doorgekomen naar vrienden en kennissen in het buitenland. Ook via de website van de juridische faculteit van de Universiteit van Pittsburgh berichten Joegoslaven over de oorlog (http://jurist.law.pitt.edu/email.htm).

Het is over het algemeen slecht gesteld met de Internetverbindingen in Joegoslavië. Door electriciteitsuitval - energievoorzieningen horen tot de NAVO-doelen - zijn Internetgebruikers regelmatig een paar dagen van de buitenwereld afgesloten. Tijdens stroomstoringen komt e-mail niet aan en zijn websites onbereikbaar. Ook individuele computergebruikers hebben te lijden onder de stroomstoringen. In een van haar laatste e-mails vertelt Gordic over een vriend die net een gloednieuwe multimedia PC heeft gekocht. De computer blijkt zo gevoelig voor de onstabiele stroomvoorziening in Joegoslavië dat hij telkens crasht. ,,Iedereen zegt tegen me dat ik veel beter af zou zijn met een oude computer'', klaagt Gordics vriend. ,,Die kunnen veel beter tegen deze electriciteitssituatie.''

Woordvoerder Mac Jeffery van Loral Orion in de VS zegt dat het nog niet zeker is dat de Joegoslavische Internetaanbieders worden afgesloten. Momenteel is Loral Orion in gesprek met de Amerikaanse overheid over de interpretatie van het presidentiële bevel. "Zolang er nog geen beslissing bekend is, zullen wij onze diensten aan Joegoslavische providers niet stopzetten", aldus Jeffery. Loral Orion zal niet aarzelen alle dataverkeer tussen Joegoslavië en de Verenigde Staten te blokkeren als de regering dat verlangt, aldus Jeffery. ,,Ik moet benadrukken dat wij ons vanzelfsprekend aan de wet moeten houden, inclusief dit presidentieel bevel.''

Kosovo
Kosovo is al sinds het begin van de NAVO-bombardementen vrijwel geheel afgesloten van het Internet. Er werkt geen enkel inbelpunt in Kosovo meer. Volgens Driton Hapciu, voormalig distributeur van EUnet in Kosovo en ex-systeembeheerder van de Albanese krant Koha Ditore, heeft EUnet in Belgrado half april alle accounts van Kosovaren gewist. Wie nu nog vanuit Kosovo het Internet op wil, moet gebruik maken van een account van een bevriende Internetgebruiker uit Servië of een satelliettelefoon, mailt Hapciu vanuit Skopje in Macedonië. "Dit is etnische zuivering op Internet. Ze proberen ons niet alleen fysiek te verwijderen, maar ook van het Net te laten verdwijnen."

Update
'VS wil Internet niet afsluiten voor Joegoslavië' WASHINGTON, 15 MEI. De Amerikaanse regering is niet van plan om het Internet af te sluiten voor gebruikers in Joegoslavië. Het Amerikaanse satellietbedrijf Loral Orion zei donderdag dat de connecties met Joegslavische Internetaanbieders mogelijk verbroken dienden te worden, omdat, op bevel van president Clinton, Amerikaanse bedrijven geen goederen en diensten mogen leveren aan Joegoslavische ondernemingen. Gisteren zei de woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, James Rubin, dat de VS het Servische volk juist aanmoedigt om het Internet te gebruiken. Het Internet stelt het Servische volk in staat om achter de "lelijke waarheid" te komen over de "misdaden tegen de menselijkheid die door het regime van Milosevic worden begaan in Kosovo", aldus Rubin. (AP)