Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Na drie weken oorlog zoekt de NAVO naar antwoorden op diverse vragen: Is Rambouillet dood? Wat voor Kosovo wil ze? Welke troepenmacht kan er heen?

Door onze correspondent BIRGIT DONKER

BRUSSEL, 13 APRIL. Eensgezind herhaalden de negentien NAVO-landen gisteren bij monde van hun ministers van Buitenlandse Zaken dat ze nog steeds pal staan achter de luchtaanvallen op Joegoslavië en dat ze doorgaan tot president Milosevic buigt. Maar het doel van hun militaire operatie, die nu bijna drie weken duurt, is inmiddels verschoven. En de plannen voor wat er moet gebeuren met Kosovo n de luchtactie zijn, in de woorden van minister Van Aartsen, nog in ,,het vrij denken'' stadium.

De Turkse minister Cem gaf het gistermiddag onomwonden toe: ,,We weten niet wat er gebeurt de day after de luchtactie.'' Cem bepleitte dat nu een beleid wordt ontwikkeld om duidelijk te maken: welk Kosovo willen we? NAVO-secretaris-generaal Solana erkende dat het akkoord van Rambouillet, dat vorige maand alleen door de Albanese Kosovaren is ondertekend en dat voorziet in een autonoom Kosovo in Joegoslavië, ,,niet meer het finale akkoord kan zijn na de gebeurtenissen van de afgelopen weken''. Maar het belangrijkste op dit moment, aldus de secretaris-generaal, is een ,,garantie voor de terugkeer van de vluchtelingen''.

Daarmee is het doel verschoven van de NAVO-luchtactie. De inzet aan het begin was het voorkomen van een humanitaire ramp, maar nu die catastrofe zich inmiddels heeft voltrokken, is het terugdraaien van die humanitaire ramp de inzet geworden. ,,De kern is nu de terugkeer van de vluchtelingen in een veilige omgeving'', onderstreepte gistermiddag de Duitse minister Fischer. Die terugkeer moet zo snel mogelijk gebeuren, zei even later Solana, onder begeleiding van een internationale troepenmacht. Maar ook wat betreft die troepenmacht lijkt het NAVO- standpunt te veranderen. Werd aanvankelijk verzekerd dat een vredesmacht pas naar Kosovo zou gaan als er een door beide partijen ondertekend vredesakkoord lag, nu wordt gesproken van een troepenmacht in een ,,omgeving die dat toestaat''. Op de vraag wat dat betekent, wilde secretaris-generaal Solana gisteren niet antwoorden. Een NAVO- functionaris zei later: ,,Dat moeten we bekijken op het moment dat we licht aan het eind van de tunnel zien.'' Volgens de Britse minister Cook zullen er geen grondtroepen naar Kosovo gaan die zich ,,een weg naar binnen schieten''. Mogelijk wordt bedoeld dat de troepenmacht naar Kosovo gaat op het moment dat de Servische troepen geen weerstand meer kunnen bieden, hoewel dit nog enige tijd zou kunnen duren. Ook over de structuur van de troepenmacht voor Kosovo wordt nu anders gesproken dan drie weken geleden. In de zoektocht naar een oplossing voor het Kosovo- conflict wordt weer meer gekeken naar een rol voor Rusland, dat weliswaar deel uitmaakt van de Contactgroep voor voormalig Joegoslavië maar dat is afgehaakt sinds de NAVO-luchtaanvallen. Om Moskou nauwer te betrekken bij het vinden van de diplomatieke oplossing, wordt niet langer gesproken van een ,,door de NAVO geleide troepenmacht'' die moet toezien op de veiligheid in Kosovo, maar van een ,,internationale troepenmacht'' waarbij in het midden wordt gelaten wie deze leidt. Mogelijk wordt Rusland betrokken bij een Kosovo- troepenmacht, KFOR, op dezelfde wijze als nu bij de vredesmacht voor Bosnië, SFOR, die onder leiding staat van de NAVO maar een speciale commandostructuur heeft voor Russische soldaten. Op de middellange termijn is het doel van de NAVO, in de woorden van Fischer en zijn Amerikaanse collega Albright, een ,,multi-etnisch Kosovo''. Maar hoe dat Kosovo er bestuurlijk moet uitzien, is een open vraag nu 'Rambouillet' achterhaald is, of lijkt. Een verregaande vorm van autonomie van Kosovo binnen de grenzen van Joegoslavië zou nu voor de Kosovaren onaanvaardbaar zijn. ,, Milosevic heeft de grondslag van Rambouillet veranderd door een etnische oorlog te voeren'', zei Fischer. Albright zei dat de NAVO-ministers gisteren gediscussieerd hebben over ,,een soort internationaal protectoraat''. Onafhankelijkheid en deling van Kosovo zijn opties die volgens haar niet worden overwogen. ,,Deling is in tegenspraak met een multi-etnische maatschappij.'' De Belgische minister Derycke heeft voorgesteld van Kosovo een internationaal mandaatgebied te maken. Zijn Franse collega Védrine sprak van een ,,vorm van voogdij, uitgeoefend door de internationale gemeenschap''. Hebben drie weken luchtacties de kans op een oplossing voor de Kosovo-crisis eigenlijk wel dichterbij gebracht, werd secretaris-generaal Solana gisteravond gevraagd. ,,De kans om een grondige oplossing te vinden wel, ja'', antwoordde hij. Maar het is duidelijk dat die oplossing nog lang niet is gevonden.