Debat
DE TWEEDE KAMER HEEFT niet de
'schone' oorlog gekregen waaraan zij ruim anderhalve maand geleden in
goed vertrouwen maar toch betrekkelijk naïef haar goedkeuring heeft
gehecht. In de door volksvertegenwoordigers èn verantwoordelijke
minister gebezigde termen tijdens het debat van gisteren over Kosovo
klonk wel bijzonder veel onvrede door over wat minister Van Aartsen
"geen fout maar een stommiteit" noemde, de bommen op de Chinese
ambassade in Belgrado.
Dat incident staat inmiddels voor alles wat er in
zeven weken NAVO-bombardementen is "misgegaan". Toch ziet het er naar
uit dat de bewindsman en de volksvertegenwoordigers vooral het
slachtoffer zijn van hun eigen veronachtzaming van de werkelijkheid.
Zoals in iedere bureaucratie worden ook binnen de NAVO, soms 'stomme',
fouten ge maakt. En in een oorlog kosten fouten mensenlevens en
verpesten zij de vredeskansen.
De strekking van het debat ging ook nog aan iets anders voorbij. Door de
nadruk te leggen op de slachtoffers van afzwaaiers en verouderde kaarten
werd veronachtzaamd wat in het NAVO-jargon collateral damage
heet: niet bedoelde ne venschade van wel bedoelde bominslagen, onder
meer in de vorm van doden en gewonden. De vertrekkende voorzitter van de
militaire commissie van de NAVO, generaal Klaus Naumann, noemde vorige
week het voorkómen van civiele slachtoffers een van de handicaps
waarmee de piloten ten strijde trekken. Onder meer daarom duurt volgens
hem de campagne langer dan noodzakelijk en wenselijk is. Een complicatie
waaraan de Kamerleden verder geen aandacht besteedden.
OM HET DEBAT WAS gevraagd door GroenLinks, dat bovendien een pauze van
48 uur in de bombardementen voorstelde. Uit de nog betrekkelijk jonge
geschiedenis van luchtoorlogen kan worden afgeleid dat dergelijke
onderbrekingen niet bijdragen aan het beoogde doel: het scheppen van een
beter klimaat voor onderhandelingen. In de Vietnamoorlog dienden
dergelijke pauzes dan ook meer om de binnenlandse critici van die oorlog
van de goede wil van de Amerikaanse regering te overtuigen dan dat zij
geacht werden indruk te maken op de tegenpartij of op andere
belanghebbenden.
De oorlog tegen Joegoslavië heeft, ondanks herhaalde voorspellingen
van het tegendeel, tot dusver een oplossing voor Kosovo niet zichtbaar
dichterbij gebracht. Het oorspronkelijke doel, het voorkomen van verdere
verdrijving van huis en haard van Kosovaren, is na de exodus van vele
honderdduizenden vervluchtigd. Het nieuwe doel, de terugkeer van de
Kosovaren naar Kosovo, blijft vooralsnog buiten bereik. Een onderzoek
naar de gemaakte fouten is op zijn plaats. Maar dat zal geen antwoord
opleveren op de vraag die hoognodig moet worden gesteld: is dit de
juiste oorlog op de juiste tijd en plaats?