Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Door onze correspondent FRANK KUIN
MONTREAL, 11 JUNI. Louise Arbour, hoofdaanklager van het tribunaal voor oorlogsmisdaden in voormalig Joegoslavië, legt haar functie vroegtijdig neer om een positie te aanvaarden aan het Hooggerechtshof van Canada. De juriste, die nog ruim een jaar te gaan heeft van een vierjarige termijn bij het VN-tribunaal in Den Haag, begint op 15 september aan haar nieuwe baan. De overplaatsing werd gisteren bekendgemaakt door de Canadese minister van Justitie, Anne McLellan.

Arbour, die twee weken geleden geschiedenis schreef door de Joegoslavische president Slobodan Milosevic aan te klagen wegens oorlogsmisdaden, gold al enige tijd als de belangrijkste kandidaat voor een plaats aan het Hooggerechtshof. Minister McLellan prees Arbour gisteren voor haar "brede kennis, achtergrond en ervaring". Voordat Arbour naar Den Haag ging, was ze rechter aan het Hof van Beroep in Ontario.

Mensenrechtenactivisten in Noord-Amerika noemen het vroegtijdig vertrek van Arbour "een enorme tegenslag" voor het Joegoslavië-tribunaal. Volgens Kenneth Roth, directeur van Human Rights Watch in New York, loopt het tribunaal het risico aan kracht te verliezen. Bovendien is volgens hem onzeker of de VN-veiligheidsraad het makkelijk eens wordt over de benoeming van een opvolger. Roth drong er persoonlijk bij Arbour op aan haar termijn in Den Haag vol te maken.

Arbour heeft echter een positie aan het Canadese Hooggerechtshof altijd geambieerd, en de huidige vacature aan het Hof was waarschijnlijk voor jaren de laatste waarvoor ze in aanmerking kwam. Drie van de negen rechters aan het Hof komen van oudsher uit de deelstaat Ontario. De andere twee zijn onlangs benoemd en de kans is groot dat zij nog wel een jaar of vijftien blijven zitten. Tegen die tijd heeft de 52-jarige Arbour de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Bovendien is haasr functie bij het Tribunaal bijzonder zwaar. Arbour is voortdurend onderweg en komt in aanraking met gruwelijke taferelen, niet alleen in ex-Joegoslavië maar ook in Rwanda. Ook haar voorganger, de Zuid- Afrikaan Robert Goldstone, maakte zijn termijn niet vol.

Voordat Arbour naar Den Haag kwam maakte ze in Canada naam met een onderzoek naar seksueel misbruik door bewakers van gedetineerden in een vrouwengevangenis. Haar bevindingen kostten het hoofd van de Canadese gevangeniscommissie zijn baan. Op aanbeveling van Arbour kregen Canadese gevangenen in 1992 stemrecht.

Mensenrechtenactivisten hadden aanvankelijk hun bedenkingen bij de benoeming van de onbekende en als aanklager onervaren Arbour. Maar ze ontpopte zich als een felle aanklager, die gedurfde stappen zette en er uiteindelijk niet voor terugdeinsde Milosevic aan te pakken - de eerste dagvaarding van een zittend staatshoofd.

Arbour wordt nu geprezen om haar professionaliteit, onafhankelijkheid en vasthoudendheid. Volgens Errol Mendes, jurist op het gebied van mensenrechten aan de Universiteit van Ottawa, is het voornaamste wat Arbour bereikt heeft dat "de mannen die de bloedbaden hebben aangericht, weten dat ze niet veilig zijn. Ze kunnen zich schuilhouden, maar ze kunnen niet vluchten van de internationale wet."

De oppositie in het Canadese Lagerhuis uitte gisteren kritiek op de benoeming. "Het is jammer dat ze haar uit haar huidige functie halen," zei John Reynolds, justitie-woordvoerder van de Reform partij. "Ze doet haar werk goed. Zij is degene die Milosevic heeft aangeklaagd, en het zou goed zijn als ze die zaak door kon zetten." Maar volgens McLellan is "een van de redenen dat haar benoeming pas op 15 september ingaat, ervoor te zorgen dat er continuïteit is het werk van het tribunaal".

Arbours plaatsvervanger, de Australiër Graham Blewitt, wees zorgen over de continuïteit van het tribunaal onlangs van de hand. "Ze zal beslist gemist worden," zei Blewitt, die haar functie tijdelijk zal overnemen. "Maar het werk van het tribunaal gaat door. We zijn een volwassen organisatie."