Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

De Onzinkbare

Door onze correspondent FRANK WESTERMAN
MOSKOU, 11 MEI. De lange mars van Viktor Tsjernomyrdin, terug naar het Witte Huis in Moskou, loopt over Peking. Een grotere omweg is nauwelijks denkbaar, maar als Joegoslavië-gezant van de Russische president getroost hij zich die moeite maar wat graag.

De 61-jarige, accordeonspelende Tsjernomyrdin werkt aan een comeback in eigen land, daarbij gesteund door impresario Boris Jeltsin. De ex- premier met zijn vierkante postuur en mompelende bas was al afgedankt. Maar ook ditmaal doet hij zijn bijnaam - 'de onzinkbare' - eer aan. Drie weken geleden bracht Jeltsin hem als een deus-ex-machina terug op het politieke toneel.

Tsjernomyrdin had een gebronsd gelaat, het gevolg van een teveel aan vakantie. Ruim een jaar geleden was hij na vijf jaar premierschap abrupt ontslagen, naar later bleek om hem uit de wind te houden. Jeltsin verving Tsjernomyrdin door de volbloed hervormer Kirijenko, die de economie met onpopulaire maatregelen voor een crash moest behoeden. Maar daarvoor was het te laat, de roebel ging onderuit, en juist toen Jeltsin in september zijn trouwe adjudant weer naar voren schoof ("we hebben een zwaargewicht nodig die Rusland ook na 2000 continuïteit kan bieden") begaven zijn eigen krachten het.

De opzet om de loodgieter uit de Oeral, die via het Sovjet-ministerie van Gas en Olie was opgeklommen tot directeur van het mammoetbedrijf Gazprom, terug te krijgen als kabinetschef, faalde. Tot ongenoegen van het duo Jeltsin-Tsjernomyrdin lukte het de nieuwe premier Jevgeni Primakov om - wegens de aftakeling van de president - veel macht naar zich toe te trekken.

Jeltsin, meestentijds geveld door een bloedende maagzweer, zag dit een half jaar aan, totdat Rusland (lees: Primakov) er niet in slaagde de NAVO ervan te weerhouden om Milosevic tot de orde te bombarderen. De oorlog in Kosovo oplossen, waar Moskou graag de credits voor wil hebben, was de ideale klus om de afgeschreven kroonprins alsnog terug te halen in de verkiezingsrace om het Kremlin. Wil dit nieuwe opzetje slagen, dan moet Tsjernomyrdin natuurlijk succes boeken. Een pre is dat hij geliefd en bekend is in het Westen, al was het alleen maar omdat hij zich als premier een behendig dompteur van de communisten heeft getoond.

Tsjernomyrdin mag dan saai zijn, gespeend van charisma, de beelden van een vliegtuigtrap op- en aflopende gezant, die zowel bij Clinton als Milosevic met egards wordt ontvangen, doen de Russen met weemoed terugdenken aan hun voorbije grootmachtstatus. Dat hij dure renpaarden bezit maar tegelijk 's lands bejaarden op hun pensioen liet wachten en het extreem rijke Gazprom van de fiscus wist af te schermen, ja, dat hij vijf jaar presideerde over Ruslands roverskapitalisme, is dan gauw vergeten. Naarmate de ster van Tsjernomyrdin stijgt, verbleekt die van Primakov.

Of dit de opmaat is voor een regeringswisseling, zoals de media vermoeden, is ongewis. Maar duidelijk is dat de buitenlandse reizen van Tsjernomyrdin een omtrekkende beweging zijn voor zijn binnenlandse rentree. Het ministerie van Buitenlandse Zaken voelt zich gepasseerd. "Gaat het over Kosovo? Dan moet u bij de speciale gezant zijn en niet bij ons", zegt een woordvoerder korzelig. "Tsjernomyrdin neemt in zijn eentje de rol Buitenlandse Zaken over", constateert de krant Segodnja.

In een reactie op de verwoesting van de Chinese ambassade in Belgrado moest minister Igor Ivanov van Buitenlandse Zaken een gepland bezoek aan Londen uitstellen. Maar Tsjernomyrdin mocht wel van Bonn naar Peking, om even tijdens een tussenlanding in Moskou, volgens Segodjna, de binnenlandse situatie te bespreken. "Ik ben teruggekomen omdat er nieuwe bijzonderheden zijn", zei hij, als altijd cryptisch. Bijzonderheden over de interne machtsstrijd, aldus Segodnja, want het oplossen van de Balkan-crisis is maar een middel en niet het doel van de missie van Tsjernomyrdin.