Protest in Peking is alleen voor
vergunninghouder
De Chinese regering heeft een
eind gemaakt aan de spontane protesten bij de Amerikaanse ambassade in
Peking. Alleen demonstranten met een vergunning mogen doorlopen.
Door onze correspondent FLORIS-JAN VAN LUYN
PEKING, 11 MEI. Afgelopen nacht, aan het einde van de derde dag van
felle protesten in Peking tegen de NAVO-aanval op de Chinese ambassade
in Belgrado, liepen de gemoederen opnieuw hoog op. Maar dit keer
gebeurde dit niet vlak voor het gebouw van de Amerikaanse ambassade,
maar op een kruispunt in de buurt van die ambassade. Groepjes
demonstranten van gemiddeld zo'n honderd man die richting de
Amerikaanse ambassade liepen, mochten niet langer met stenen gooien.
Dozen vol kapotgehakte stoeptegels moesten worden omgekeerd en alle
meegevoerde projectielen werden afgenomen. "Aan wiens kant sta je
eigenlijk?", vroeg een boze demonstrant aan een van de vele politie-
agenten op het kruispunt, "de Chinese of de Amerikaanse?".
De politie gaf met de maatregel gevolg aan een oproep van de regering om
de anti-Amerikaanse demonstraties in de hand te houden. In het
weekeinde en ook nog gisteren overdag werd de demonstranten geen
strobreed in de weg gelegd bij hun agressieve acties voor en rond het
gebouw, waar de Amerikaanse ambassadeur al vier dagen lang zit
opgesloten. Maar de spontane toestroom van mensen, vooral in de
avonduren, heeft ook de autoriteiten kennelijk verrast. Zondagavond
onderstreepte vice-president Hu Jintao daarom in een televisietoespraak
dat het belang van de nationale stabiliteit niet uit het oog mag worden
verloren - hoe groot de volkswoede ook is. Om die reden zijn de Chinezen
die de Westerse wereld nu laten zien hoe boos China is, grotendeels
geselecteerd. Ongeorganiseerde demonstrerende burgers werden na de
ongeregeldheden die gedurende de afgelopen drie nachten voor de
ambassade hebben plaatsgehad, niet meer toegelaten. Alleen de groepen
met een vergunning mochten gisteravond het uitgezette parcours door de
groene ambassadewijk aflopen. Langs de grenzen van het protestgebied
zorgde dat voor zichtbare beroering.
De verontwaardiging van deze aangevoerde demonstranten was dan ook heel
wat minder oprecht, dan gedurende de voorafgaande dagen te zien was. De
groepjes Chinezen, onder wie boeddhistische monniken, taoisten en
moslims - allen afgevaardigden van de officieel toegestane kerken -
fabrieksarbeiders en zelfs een jazzband die zich presenteerde als
'Musici tegen Clinton' riepen hun anti-Amerikaanse leuzen zonder de
felheid die eerdere betogers ten toon hadden gespreid.
Maar ondanks de georkestreerde protesten is onder het grote publiek de
verontwaardiging over de NAVO-aanval gemeend. Slecht geïnformeerd
en gevoed door het selectieve Chinese nieuwsapparaat als de burgers
zijn, wordt overal in China geloofd dat het bombardement een
opzettelijke daad van de NAVO is geweest. De gruwelijke foto's van de
toegetakelde lichamen van de drie Chinese journalisten die bij de
aanval zijn omgekomen en die breeduit in de Chinese media zijn
gepresenteerd, voeden de volkswoede. Die volkswoede is ook gericht tegen
buitenlanders die geen diplomaat zijn. Vooral Amerikaanse bedrijven,
waaronder enkele vestigingen van de fast-food keten Kentucky
Fried Chicken, hebben hun deuren gesloten omdat zij door boze burgers
zijn belaagd. Sommige NAVO-lidstaten hebben hun inwoners afgeraden naar
China te reizen en Amerikanen die in China wonen, is aangeraden
binnenshuis te blijven. Maar anders dan deze adviezen suggereren, is van
vreemdelingenhaat tegen individuele buitenlanders zo goed als niets te
merken.