Misser met gevolgen
DE AMERIKAANSE
inlichtingendiensten wisten niet waar in Belgrado de Chinese ambassade
is gelegen, met als resultaat de ernstigste schok voor de Amerikaans-
Chinese betrekkingen sinds in 1972 jarenlang antagonisme tussen
communistisch China en Amerika werd overwonnen. Ditmaal geen afzwaaier,
maar een vergissing. Leg het maar eens uit aan een regering die van meet
af aan tegen de NAVO-bombar dementen op Joegoslavië heeft
geopponeerd.
In eerste aanleg is de Chinese reactie nog betrekkelijk beheerst. De
samenspraak tussen beide regeringen wordt opgeschort voorzover die ging
over mensenrechten, verspreiding van massavernietigingswapens,
wapenbeheersing en internationale veiligheid, allemaal thema's waar de
Amerikanen verlangens hebben die de Chinezen toch maar mondjesmaat
wensen in te willigen. Een wrange noot is dat bijna tien jaar nadat
Chinese studenten op het Plein van de Hemelse Vrede het Amerikaanse
vrijheidsbeeld kopieerden, de bloem van de natie zich het afgelopen
weekeinde inspande om Amerika's diplomatieke vertegenwoordigingen met de
grond gelijk te maken. Dat het daarvan niet kwam, zegt iets over het
hoge regie-gehalte van de demonstraties. De tijden van weleer leken even
teruggekeerd toen, volgens het officiële verslag, tienduizenden
studenten, gepensioneerden en ambtenaren, gewapend met slogans als
"Bloed voor bloed" en "Pearl Harbor", urenlang in de rij stonden om van
hun geëxalteerde woede blijk te kunnen geven.
DE TREFFER DIE EEN misser was had niet op een ongelege ner tijdstip
kunnen komen. Een dag eerder had het Westen op de Petersberg de
Russische diplomatie geronseld om Milosevic ervan te overtuigen dat de
tijd voor een politiek ver gelijk was aangebroken. De eerstvolgende stap
had in de VN-Veiligheidsraad moeten worden gezet, waar met name China
moest worden overgehaald om een gezamenlijke resolutie waarin een
effectieve vredesmacht voor Kosovo zou worden voorzien, niet met een
veto te torpederen. De raad kwam in spoedzitting bijeen, het enige
agendapunt was het bombardement op de Chinese ambassade in Belgrado.
De sfeer voor wat vorige week in NAVO-kring een door braak werd
genoemd, maar in werkelijkheid een voorzichtige stap vooruit was, is met
de vergissing in Belgrado goed verziekt. De tegenstanders van de NAVO-
operaties is een ge voelig argument in handen gegeven, de verdediging
dat het aantal missers in verhouding tot het toegenomen aantal
aanvalsvluchten meevalt, klinkt met ieder incident cynischer.
De oorlog kost levens van onschuldigen en verwoest hun leefomgeving.
Inzet van precisiewapens voorkomt dat niet.
Oorlog is nu eenmaal onvoorspelbaar. Het was eerlijker geweest dat van
het begin af maar gewoon toe te geven.
ZO IS DE NAVO in de val van haar eigen public relations ge struikeld.
De voorstelling van een schone high tech-oorlog is in haar tegendeel
verkeerd. De oorlog was begonnen ter voorkoming van verdere etnische
zuivering in Kosovo. Dat was een gerechtvaardigd doel. Maar met bijna
de gehele Kosovaarse bevolking ontheemd, is het doel vervluchtigd.
Voor (gedeeltelijke) terugkeer van de Kosovaren zal de medewerking van
Milosevic niet kunnen worden gemist. Al was het maar om de Chinezen er
alsnog toe te bewegen een oplossing voor Kosovo een kans te geven.