Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Een fout van de CIA leidde in de nacht van vrijdag op zaterdag tot het bombardement op een Chinese ambassade in Belgrado. Het resultaat: een ernstige politieke crisis. Het was de zoveelste fout van de CIA in de afgelopen jaren.

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL

WASHINGTON, 10 MEI. Opnieuw slaat de Amerikaanse inlichtingendienst CIA een slecht figuur. De fout die vrijdagnacht leidde tot het bombardement van de Chinese ambassade in Belgrado is de laatste in een lange reeks blunders die de afgelopen jaren ernstig afbreuk hebben gedaan aan de reputatie van de inlichtingendienst.

Zaterdag legden functionarissen van de NAVO in Brussel de schuld voor de vergissing meteen al bij de CIA. Het doelwit van het bombardement was door de inlichtingendienst uitgekozen in de veronderstelling dat het een gebouw van de Joegoslavische overheid was, het Federale Directoraat voor Aanschaf en Bevoorrading. Maar dat gebouw ligt enkele honderden meters van de Chinese ambassade verwijderd, zij het wel in de zelfde straat.

"Verkeerde informatie" had tot het bombardement geleid, erkenden de Amerikaanse minister van Defensie, William Cohen, en de directeur van de CIA, George Tenet, zaterdag in een ongebruikelijke gezamenlijke verklaring. Amerikaanse regeringsfunctionarissen zeiden met zoveel woorden dat de fout inderdaad bij de CIA lag. Er zouden verouderde kaarten van Belgrado zijn gebruikt. En vervolgens was de vergissing onopgemerkt gebleven toen de keuze van het doelwit ter goedkeuring werd voorgelegd aan andere organisaties, zoals de NAVO, het Amerikaanse opperbevel in Europa en de chefs van staven van het ministerie van Defensie in Washington.

Voor de CIA is de fout extra pijnlijk, omdat het de zoveelste aanwijzingen is dat de inlichtingendienst op cruciale momenten ernstig te kort schiet. Toen India vorig jaar enkele kernproeven deed was de dienst verrast, ook al had de partij van de Indiase premier de proeven tijdens de verkiezingen aangekondigd. Onlangs erkende de CIA ook overvallen geweest te zijn toen Noord-Korea vorig jaar als proef een drietrapsraket afschoot.

De inlichtingendienst had de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania niet gewaarschuwd voor de bomaanslagen die daar vorige zomer plaatsvonden.

En ook bij de Amerikaanse vergeldingsacties voor de aanslagen heeft de CIA grote steken laten vallen. De Amerikanen bombardeerden een farmaceutische fabriek in Soedan, die banden zou hebben met het vermeende brein achter de aanslagen, de Saoedische financier Osama bin Laden. In de fabriek zouden chemische wapens geproduceerd worden. Inmiddels is duidelijk dat de CIA daarvoor geen harde bewijzen had. Het vermoeden dat de eigenaar van de fabriek, een Saoedische zakenman, banden had met Bin Laden hebben de Amerikanen moeten inslikken.

Vorige week gaf de Amerikaanse regering de 24 miljoen dollar aan banktegoeden van de zakenman die ze vorig jaar had bevroren, weer vrij.

Ook in Irak heeft de CIA ernstige fouten gemaakt sinds de dienst in 1990 de Iraakse invasie in Koeweit niet zag aankomen. Heimelijke operaties vanuit het noorden van Irak tegen het regime van Saddam Hussein mislukten. En sinds is uitgekomen dat de CIA gebruik maakte van de wapeninspecteurs van de Verenigde Naties (UNSCOM) om de gangen van Saddam Hussein na te gaan, is van wapeninspecties niets meer terechtgekomen.

Al sinds het einde van de Koude Oorlog kampt de CIA met een identiteitscrisis, die voortkomt uit onzekerheid over wat de nieuwe missie van de dienst moet zijn. Ook organisatorisch heeft de inlichtingendienst grote problemen. Sinds de Sovjet-Unie niet meer bestaat, luidt een wrange grap, zijn de CIA en het Pentagon de grootste centraal bestuurde bureaucratieën ter wereld. Nu de internationale situatie niet meer gekenmerkt wordt door de confrontatie tussen twee logge supermachten maar door veel kleine, lokale conflicten, moet de CIA een flexibiliteit en alertheid opbrengen waar de 16.000 man sterke organisatie niet op berekend is.

De CIA is slechts één van de Amerikaanse inlichtingendiensten, die dit jaar samen voor 29 miljard dollar op de begroting staan.

De afgelopen jaren is er veel gedebatteerd over de vraag of de ouderwetse spionage met behulp van mensen minder belangrijk wordt door nieuwe technologieën, zoals spionage- satellieten, of juist belangrijker, door de opkomst van nieuwe bedreigingen, als terrorisme, drugshandel en nucleaire smokkel. Directeur George Tenet heeft dat debat beslecht, en maakt nu veel werk van recrutering van nieuw personeel voor de rol van geheim agent.

Een fout zoals die gemaakt is toen bij vergissing de Chinese ambassade in Belgrado als doelwit werd aangemerkt "zal waarschijnlijk niet nog eens voorkomen", schrijven Tenet en Cohen in hun verklaring. Maar ook na de vorige blunders heeft de CIA steeds beloftes van beterschap gegeven. En steeds weer bleken fouten moeilijk te voorkomen.