Actie tegen ambassade 'barbaars'
Woedend China stopt overleg VS
Door onze correspondent FLORIS-JAN VAN LUYN
PEKING, 10 MEI. China heeft
vandaag, woedend over het " barbaarse" NAVO-bombardement op de Chinese
ambassade in Belgrado, het overleg met de VS over mensenrechten en
wapenbeheersing voor onbepaalde tijd opgeschort.
Honderdduizenden Chinezen hebben met felle anti-Amerikaanse en anti-
NAVO-betogingen op het bombardement gereageerd en daarbij de Amerikaanse
ambassade in Peking zodanig geïsoleerd dat de ambassadeur meldde
zich gegijzeld te voelen. De NAVO en de Amerikaanse regering hebben
toegegeven een , ,tragische fout" te hebben gemaakt en president Clinton
heeft in een brief aan zijn Chinese ambtgenoot Jiang Zemin zijn excuses
aangeboden.
Volgens de NAVO was het bombardement op de Chinese ambassade in
Belgrado, waarbij drie Chinezen werden gedood (onder wie twee
journalisten) en twintig anderen gewond raakten, het resultaat van het
gebruik van een verouderde plattegrond van Belgrado. Deze
gedetailleerde plattegrond was vervaardigd door een Amerikaanse geheime
dienst die zich in het maken van kaarten specialiseert. De NAVO-
planners meenden dat in het desbetreffende gebouw de Directie
Bevoorrading van het Joegoslavische leger was gevestigd. Sinds enkele
jaren zit in het gebouw - zoals elke recente plattegrond van Belgrado
aangeeft - de Chinese ambassade; de Directie Bevoorrading zit nu enkele
honderden meters verderop in dezelfde straat. De fout is niet ontdekt
door een van de Amerikaanse en NAVO-instanties die elk beoogd doelwit
van de bombardementen moeten goedkeuren.
Peking heeft het officiële bezoek van de Duitse bondskanselier
Schröder aan China, later deze week, gedegradeerd tot werkbezoek.
Dat houdt in dat het programma wordt beperkt en bekort en dat een grote
economische delegatie in Bonn blijft.
Het nieuws van het bombardement heeft de afgelopen drie dagen
geresulteerd in een massale protestbeweging voor de ambassades van de
Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Albanië. In zeker
vijftien andere grote steden is eveneens massaal betoogd. De Chinese
vice-president Hu Jintao verklaarde de protesten te "steunen", maar
waarschuwde tegen "overreactie". In Peking bekogelden de betogers de
Amerikaanse en Britse ambassades met stenen, flessen en verfbommen.
Auto's op het terrein van beide ambassades en langs de weg werden
vernield en omvergegooid.
De demonstraties zijn de grootste sinds de pro-democratische protesten
in het voorjaar van 1989. De Chinese autoriteiten keuren de protesten
goed zolang de organisatoren een vergunning hebben. Zaterdag bleken dat
vooral studenten en scholieren te zijn. 's Nachts werden de
demonstraties spontaner, maar ook agressiever. De politie trad niet op
tegen vernielzuchtige demonstranten. Elders in China waren ook grote
demonstraties, zoals voor het gebouw in de Zuid-Chinese stad Guangzhou
waar het Nederlandse consulaat is gevestigd. Het huis van de
Amerikaanse consul in de Centraal-Chinese stad Chengdu brandde
gedeeltelijk af. Buitenlanders in met name Peking werden bedreigd. Het
terrein van de Amerikaanse ambassade in Peking is veranderd in een
puinhoop.