Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Peking steunt de straatprotesten tegen de NAVO-aanval op de Chinese ambassade in Belgrado. Maar de partijleiding wil ze wel graag in de hand houden.

Door onze correspondent FLORIS-JAN VAN LUYN

PEKING, 10 MEI. Een stoeptegel landt met een reusachtige klap op het dak van een auto. "Weg met Amerika, Fuck Nato!", schreeuwt een jongeman met schorre stem in gebrekkig Engels door een megafoon. De menigte voor het gebouw van de ambassade van de Verenigde Staten in Peking roept hem in koor na. Flessen vliegen door de lucht. Een verfbom ontploft tegen de gevel. Luid applaus volgt. Duizenden schreeuwen leuzen in de richting van het gebouw waar de vertegenwoordigers zetelen van het land dat verantwoordelijk wordt geacht voor de dood van drie Chinezen en de verwonding van 20 anderen.

Het nieuws van het bombardement op de Chinese ambassade in Joegoslavië heeft de afgelopen drie dagen in zestien Chinese steden de grootste volksoploop teweeggebracht van de afgelopen tien jaar.

In de ambassadewijk van Peking arriveerde zaterdag en zondag de ene na de andere buslading met boze studenten en leraren van tientallen universiteiten en hogescholen, middelbare scholieren en opstandige burgers. Met spandoeken, plakkaten en vlaggen baanden zij zich een weg door de doorgaans stille straten van een groene wijk van de hoofdstad, richting de Amerikaanse, Britse en Albanese ambassades. Eerst beheerst en zorgvuldig gecontroleerd, later, met het invallen van de duisternis, agressief en chaotisch. De demonstranten, volgens de Chinese media ten minste 20.000 in het weekeinde, mogen ongehinderd hun woede afreageren. Haastig aangevoerde politie-eenheden die drie rijen dik voor de ambassades zijn opgesteld, houden de menigte buiten de hekken. Verder doen zij niets.

Toch lijkt de Chinese regering, hoezeer de protesten ook haar officiële veroordeling van de NAVO-aanval weerspiegelen, niet geheel gerust over de spontaniteit van de acties. Gisteren verscheen president Jiang Zemin, noch premier Zhu Rongji op de televisie om de NAVO in scherpe bewoordingen te kritiseren; die taak werd overgelaten aan de nummer vijf van de partijhiërarchie, vice-president Hu Jintao. Hu zei dat de communistische partij alle "legale" protesten steunt, maar voegde er ook aan toe dat die "de sociale stabiliteit" in China zelf niet mogen aantasten.

Waarnemers leiden uit de reactie van de Chinese regering af dat zij oprecht woedend is over de NAVO-aanval, maar dat zij, anders dan uit de spreekkoren op straat valt op te maken, uiteindelijk niet bereid is de goede relatie met de VS daarvoor op te geven.

"Amerikanen, nazi's!" klinkt het op straat. "Weg met de imperialisten!", "Geef ons onze ambassade terug!", "Chinezen laten niet met zich spotten, lang leve China!". De sfeer voor de ambassades is een vreemde mengeling van vijandigheid en lacherigheid. De flessen-, stenen- , eieren- en enkele benzinebomgooiers krijgen de gelegenheid flink uit te halen, en worden toegejuicht wanneer hun projectielen schade aanrichten. Sommige demonstranten discussiëren heftig. Vrijwel iedereen is het er over eens dat het bombardement op de Chinese ambassade in Belgrado opzet is geweest. "Drie raketten op hetzelfde gebouw en dan volhouden dat het een ongeluk is?" zegt een student sociologie van de Universiteit van Peking ongelovig.

Betogers Peking: 'Bloedschuld moet met bloed betaald'[Vervolg vanpagina ] Op het ambassadeterrein zijn vrijwel alle ruiten gebroken en de hekken langs de route op weg erheen zijn bedolven onder spandoeken, rouwkransen en portetten van de drie bij het NAVO-bombardement in Belgrado omgekomen Chinezen. Op de spandoeken staan teksten als 'een bloedschuld moet in bloed betaald worden', 'weg met de NAVO' en 'VS: nazi's'.

China heeft zich van meet af aan verzet tegen het optreden van de NAVO in Joegoslavië. China steunt Belgrado in zijn strijd die alleen vanuit het Servische standpunt in de Chinese kranten wordt verslagen. Chinezen worden niet geïnformeerd over de Servische aanvallen op Kosovo en beschouwen de NAVO-bombardementen als een inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van Joegoslavië. China heeft met name over dat laatste aspect zorgen, omdat het zelf in Tibet en Taiwan ook te maken heeft met potentiële afscheidingskwesties.

De demonstraties van vandaag zijn, hoewel omvangrijk, veel milder van toon dan afgelopen weekeinde. Anders dan de betogers in het weekeinde leken de demonstranten van vandaag te zijn opgetrommeld. Fabrieksarbeiders, studenten van een rijschool, boeddhisten, taoïsten en christenen en moslims van de officiële patriottische genootschappen en veel ouderen deden vandaag de Amerikaanse ambassade aan.

Het Nederlandse kabinet heeft bij monde van minister Van Aartsen (Buitenlandse Zaken) laten weten het "ten zeerste te betreuren" dat de Chinese ambassade in Belgrado is getroffen. "De ambassade was uiteraard geen doelwit", aldus Van Aartsen. "De druk van de luchtcampagne op het regime moet worden voortgezet", vindt het kabinet evenwel. A.P. van Walsum, die Nederland vertegenwoordigt in de VN-Veiligheidsraad, liet zich in vergelijkbare bewoordingen uit. Hij wijst er op dat de etnische zuiveringen "enorm zijn versneld en geïntensiveerd" sinds eind maart de luchtacties begonnen.

De Tweede-Kamercommissies van Defensie en Buitenlandse Zaken bespreken de Kosovo-crisis morgen met Van Aartsen en minister De Grave (Defensie). De Kamerleden onderbreken voor deze vergadering hun mei-reces. De bijeenkomst was al gepland voordat de Chinese ambassade werd gebombardeerd.