Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Door onze redacteur PETRA DE KONING
De Joegoslavische deelrepubliek Montenegro houdt zich buiten de oorlog met de NAVO. Dat wordt steeds moeilijker.

Bozidar Jaredi, de Montenegrijnse minister van Informatie, zit met roodaangelopen hoofd achter zijn bureau. Hij zweet, hij is woedend, maar ook bang. Voor hem ligt een brief van het tweede Joegoslavische legerkorps in Montenegro, de republiek die met Servie de Joegoslavische federatie vormt.

De onafhankelijke radio- en televisiestations in Montenegro, schrijft de legerstaf, moeten onmiddellijk stoppen met het uitzenden van programma's uit Europa en de Verenigde Staten. ,,Alsof ik daarover ga'', schreeuwt hij tegen zijn secretaresse.

In Servie zijn, nu het oorlog is, ook de laatste onafhankelijke radiostations gesloten. De minister van Informatie in Belgrado vond al voor de NAVO-luchtaanvallen dat het zijn taak is om de Serviers te beschermen tegen leugens en propaganda uit het Westen. De regering van de deelrepubliek Montenegro wil juist graag bij dat Westen horen en de Montenegrijnse minister van Informatie weet dat hij de media in zijn republiek daarom niets kan verbieden. Maar hij is bang voor de consequenties die de legerstaf in de brief aankondigt als de stations doorgaan met hun uitzendingen uit het buitenland. ,,Ik zal de journalisten adviseren om de programma's eerst op te nemen en eruit te halen wat gevoelig ligt bij de militairen.'' Wat allemaal gevoelig kan zijn, weet de minister ook niet.

De regering in Montenegro wil niet meedoen aan de oorlog van president Miloevi met de NAVO. Noodwetten en speciale maatregelen uit Belgrado worden niet geaccepteerd, buitenlandse journalisten zijn van harte welkom, en ook de mobilisatie is in Montenegro nauwelijks gelukt - de regering beloofde dat Montenegrijnen die weigeren in dienst te gaan, zouden worden beschermd door de politie.

Belgrado is woedend. ,,Ik weet zeker dat de Joegoslavische regering plannen heeft onze regering omver te werpen'', zegt de Montenegrijnse vice-premier Dragisa Burzan. ,,Je ziet nu overal soldaten op plekken waar ze niet horen te zijn. Ze verspreiden het gerucht dat NAVO-grondtroepen via Montenegro Joegoslavie zullen binnentrekken.''

Een coup in Montenegro zal mislukken, zegt Burzan. ,,Onze politiemacht is sterk en goed voorbereid. Regeringsgebouwen, de staatstelevisie en het postkantoor worden bewaakt door speciale, zwaarbewapende eenheden van de Montenegrijnse politie.''

Vorige week werd de generaal van het Joegoslavische legerkorps in Montenegro vervangen. De nieuwe generaal zou beter naar Belgrado luisteren. Deze week werden dienstweigeraars door militairen uit hun auto's en huizen gesleept en gearresteerd. Militairen hielden ook buitenlandse televisieteams tegen en namen hun camera's, films en paspoorten in beslag. Journalisten van een Duits televisieteam zaten twee dagen in een militaire gevangenis omdat ze probeerden de gevolgen van een omstreden NAVO-bombardement te filmen.

Een week lang was er geen NAVO-bom gevallen op Montenegro. Dinsdagavond gaf de Britse premier Blair een interview op de Montenegrijnse staatstelevisie. Hij beloofde dat de NAVO Montenegro zoveel mogelijk zou sparen, omdat de regering van de republiek zich zo dapper verzette tegen president Miloevi. Een kwartier na het interview werden drie explosies gehoord, aan de rand van de stad. ,,Een NAVO-aanval op burgerdoelen'', meldden de militaire autoriteiten. ,,Een bombardement op militaire doelen'', zei een woordvoerder van de Montenegrijnse politie. De grootste oppositie-partij SNP, pro-Miloevi, hoonde dat de beloftes van Blair niets voorstelden.

Een dag later meldde de NAVO dat het bombardement geen aanval was geweest, maar een reactie op luchtafweergeschut van het Joegoslavische leger. Vice-premier Burzan: ,,Het was absoluut onnodig dat het leger schoot op toestellen die terugvlogen naar hun basis in Italie. Het leger probeerde alleen paniek te zaaien in Montenegro, en dat is gelukt.'' Volgens Burzan verplaatst het leger nu voortdurend mobiele radarsystemen door de hoofdstad van Montenegro om de NAVO zover te krijgen dat ze bombardeert. ,,Ze zijn erop uit dat burgerslachtoffers gaan vallen.''

Vrijdagavond zendt het onafhankelijk radiostation Antena M de berichten uit van Radio Free Europe. ,,En daar gaan we mee door'', zegt verslaggeefster Oliveira Nikoli. Het radiostation zendt ook berichten uit van de BBC, Deutsche Welle en Voice of America. 's Ochtends had de minister van Informatie gebeld: er was post van het leger. ,,Nee, we zijn die brief niet gaan ophalen.''

Vorige week vroeg de legerstaf de regering van Montenegro om een eigen televisiezender. De regering weigerde. Het leger wilde dat dan de Servische staatstelevisie een eigen net kreeg in Montenegro. Ook dat werd geweigerd. Er kwam een compromis: de Servische staatstelevisie zou iedere avond een programma maken van een half uur, speciaal voor Montenegro. Vijftien minuten zouden door de Serviers worden gemaakt en vijftien door journalisten van de Montenegrijnse staatstelevisie. Het programma heette: Het Land, de Mensen en de Verdediging. Het werd maar een keer uitgezonden. Velibor Covi, hoofdredacteur van de Montenegrijnse staatstelevisie: ,,Ik schrok vreselijk toen ik zag wat ze ervan gemaakt hadden. Ze hadden onze teksten veranderd, ze hadden geknipt. Ze gebruikten beelden van een andere anti-NAVO demonstratie in Podgorica dan die waarover wij berichtten, omdat er die dag meer mensen waren. Ze hadden er propaganda van gemaakt.''

Volgens Covi gaat Milosevi de strijd tegen de NAVO verliezen. Hij zal Kosovo kwijtraken. ,,Maar Montenegro zal de schuld krijgen van zijn nederlaag. Hij zal zijn woede en wraakgevoelens uitleven op Montenegro.'' Die strijd, denkt Covi, zal Montenegro winnen. ,,De NAVO heeft beloofd Montenegro te beschermen tegen Servie. Blair zei dat ook weer, in het interview deze week.''

,,Onzin, zegt Vladislav Asanin, hoofdredacteur van de pro-Milo-sevi krant Dan. ,,De gebouwen die nu in puin liggen door de lafhartige aanvallen van de NAVO, zullen worden opgebouwd, de gewonden zullen we opknappen, en Miloevi zal sterker zijn dan ooit. De oplage van zijn krant is sinds het begin van de Navo-luchtaanvallen verdubbeld. Ook in Montenegro groeit Milosevi' aanhang, de pro-Westerse regering verliest steun onder de bevolking. Asanin, tevreden: ,,Het is nu voor of tegen Joegoslavie.''

`De gewonden zullen we opknappen en Milosevi zal sterker zijn dan ooit'