Macedonië: lof èn kritiek
Rond tienduizend Kosovaren zoek
Door onze redacteur HARM VAN DEN BERG
SKOPJE, 8 APRIL. De UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN, is op
zoek naar rond tienduizend vluchtelingen uit Kosovo. Ze worden vermist
sinds de ontruiming van het kamp in het niemandsland bij Blace tussen
Macedonië en Kosovo gisternacht uit de hand liep. Veel families
werden tijdens deze operatie van elkaar gescheiden.
De UNHCR maakt zich ook grote zorgen over de 70.000 Albanezen uit Kosovo
die, wachtend op toelating tot Macedonië en Albanië, door
Servische troepen zijn teruggestuurd uit het grensgebied. Volgens de
Serviërs zijn ze vrijwillig teruggegaan.
Tussen de EU en de UNHCR tekent zich een verschil van mening af over de
eindbestemming van de vluchtelingen: de EU wil ze in de eigen regio
laten, de UNHCR is voor evacuatie, zij het op voorwaarde van
vrijwilligheid. De UNHCR heeft onvrijwillige evacuatie van Kosovaren,
zoals eerder deze week naar Turkije, scherp veroordeeld. Ze vreest
destabilisatie van landen als Macedonië, maar is het volgens een
woordvoerder in Genève wel eens met het EU-argument dat de
Kosovaren zelf terug willen naar eigen land ,,zodra er een
vredesregeling komt''.
UNHCR-woordvoerder Paula Ghedini vertelde gisteravond dat de
grootscheepse ontruiming van het modderkamp bij Blace dinsdagmiddag
volgens plan zou beginnen, naar kampen die door NAVO-eenheden zijn
ingericht, dit in samenwerking met de Macedonische regering. Over die
samenwerking was de UNHCR volgens Ghedini aanvankelijk zeer te spreken:
,,Het leger heeft voor het opzetten van dergelijke
kampen toch meer faciliteiten en mankracht dan wij.''
Toen het overbrengen van de rond 45.000 Kosovaren op gang gekomen was,
namen de Macedonische autoriteiten echter volgens Ghedini onverwacht het
besluit dat het sneller moest. ,,Ze waren al die media-aandacht voor de
verschrikkelijke plek bij Blace meer dan zat.'' Plotseling reden er in
de loop van de avond veel meer bussen naar het kamp en de politie dwong
de mensen om mee te gaan. Volgens ooggetuigen werden de vluchtelingen
ruw gedwongen om in te stappen. ,,Er zijn mensen die er flink wat blauwe
plekken hebben opgelopen, anderen raakten zo geëmotioneerd dat ze
flauw vielen, we maken ons grote zorgen over hun gezondheidstoestand'',
aldus Ghedini. Aan de chauffeurs werd volgens de UNHCR-woordvoerder
overgelaten waar hij zijn passagiers heen bracht. ,,Deze transporten
waren niet georganiseerd, er is niet met ons over gecommuniceerd en ook
de vluchtelingen is niet verteld waar ze naar toe zouden worden
gebracht'', zei Ghedini. Van diverse organisaties hoorde ze dat een
aantal bussen naar de Griekse grens was gegaan om de vluchtelingen
vandaar naar Turkije te krijgen. De UNHCR heeft de Macedonische regering verweten dat de opvang van zoveel vluchtelingen door
haar toedoen zo slecht is verlopen. ,,Wij hebben steeds gezegd, laat het
aan ons over, we kunnen 20.000 mensen per dag onderbrengen, maar het is
ons geweigerd''. Volgens de UNHCR zijn nu 40- tot 50.000 Kosovaren in
Macedonië ondergebracht bij particulieren. Daarnaast zitten er
45.000 in kampen, 14.000 vertrokken naar Albanië en nog eens 10.000
naar andere landen. ,,Naast alle kritiek die we hebben, verdient
Macedonië ook applaus dat het zoveel mensen onderdak heeft
gegeven.'' De Macedonische vice-premier Radmila Kiprijanova trok het
boetekleed aan: ,,Blace mag nooit meer gebeuren, hier niet en nergens
meer. Ik wil iedereen daartoe oproepen.'' De UNHCR is bezorgd over de
mensen die nog aan de Kosovo-zijde van de grens wachtten op toelating
tot Macedonië. Ze zag gisteren veel bewijzen van overhaast vertrek:
babyvoeding was achtergelaten, documenten, zelfs paspoorten zijn er
gevonden. Toch verschillen de berichten over deze groep. De UNHCR heeft
ook berichten gekregen van mensen dat ze uit Kosovo te horen hebben
gekregen dat hun familieleden het lange en vooral koude wachten bij de
grens moe waren en naar huis zijn teruggekeerd.