Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 7 MEI. Het tribunaal voor oorlogsmisdaden in voormalig Joegoslavië heeft de Bosnisch- Kroatische kampcommandant Zlatko Aleksovski (39) vandaag veroordeeld tot tweeëneenhalf jaar celstraf wegens schending van de persoonlijke waardigheid van moslim-gedetineerden.

Omdat Aleksovski al twee jaar en tien maanden in Scheveningen zat opgesloten, werd hij onmiddellijk vrijgelaten.

De uitspraak is een tegenslag voor de aanklager: die had minimaal tien jaar geëist tegen Aleksovski. Aanklager Brenda Hollis kondigde aan in hoger beroep te gaan. Belangrijker is evenwel dat de rechters bepaalden dat de oorlog tussen de Bosnische Kroaten en moslims in Centraal-Bosnië in 1993 een burgeroorlog was. Daardoor is de conventie van Genève uit 1949 niet van toepassing - die geldt slechts voor internationale conflicten - en werden twee aanklachten tegen Aleksovski verworpen: onmenselijke behandeling en het veroorzaken van zwaar letsel.

Het vonnis is van belang voor de nog lopende zaken van vijf andere Bosnisch-Kroatische verdachten van wreedheden in Centraal-Bosnië. Bovendien pleit het Kroatische politici vrij van verantwoordelijkheid voor het bloedige conflict tussen Bosnische Kroaten en moslims in Centraal-Bosnië van 1993-1994. Ook in de eerdere zaak van de Bosnische Serviër Dusko Tadic stelden de rechters met een meerderheid van twee tegen een vast dat de oorlog in Bosnië een burgeroorlog was.

De rechters veroordeelden Aleksovski vandaag wel wegens schendingen van het oorlogsrecht, dat ook op interne conflicten van toepassing is. Aleksovski, die vanaf 1987 raadsman was geweest in de gevangenis van de Bosnische stad Zenica, nam in januari 1993 het commando op zich van gevangenenkamp Kaonik in het Bosnisch-Kroatische dorp Busovaca, waar een Nederlands transportbataljon was gevestigd. In de lente zuiverden de Bosnische Kroaten op bloedige wijze de dorpen in de zogeheten Lasva- vallei rond het stadje Vitez van moslims. Veel moslims kwamen in Kaonik terecht. In de zomer van 1993 werd Aleksovski overgeplaatst naar het kamp Heliodrom bij Mostar.

In het Kaonik-kamp werden moslims ruw ondervraagd, doodgeslagen, mishandeld en vernederd, zij het dat de schaal van de wreedheden niet te vergelijken waren met Servische kampen als Trnopolje en Keraterm bij Prijedor. Ook werden gedetineerden misbruikt als menselijk schild en gedwongen onder levensgevaarlijke omstandigheden loopgraven aan te leggen in de frontlinie.

De raadslieden van Aleksovski voerden tijdens het proces aan dat hij meer administrateur dan leider was: de bewakers en militaire politie die de dienst uitmaakten in Kaonik zouden alleen het militaire gezag hebben gehoorzaamd. Zijn geringe invloed zou Aleksovski hebben aangewend voor verbetering van de omstandigheden. Deze 'commando-impotentie' is de gangbare verdediging van vrijwel alle verdachten van het tribunaal die op de 'bevel-verantwoordelijkheid' voor hun ondergeschikten worden aangeklaagd. Een centraal onderdeel van hun betoog was evenwel dat er in Centraal-Bosnië in 1993 een burgeroorlog, en geen internationaal conflict gaande was. Gedetineerden konden daarom geen beroep konden doen op de status van krijgsgevangenen.

Het aanleggen van loopgraven zou een te rechtvaardigen vorm van dwangarbeid zijn. De aanklager voerde op zijn beurt aan dat er in Centraal-Bosnië wel degelijk sprake was van een internationaal conflict. Kroatische troepen namen in uniform van hun Bosnisch- Kroatische broeders deel aan de zuiveringen van moslims; zij hielpen de Bosnische Kroaten, bevoorraadden hen en deelden vaak de lakens uit.

Aleksovski huilde van vreugde na het horen van het vonnis. "Ik heb nooit iemand gehaat", zei hij. "Ik was en ben slechts wereldburger."