Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

DE RUSSEN MOGEN nu echt naar Kosovo. Wekenlang hebben ongeveer tweehonderd Russische militairen het vliegveld van Pristina in de ogen van de NAVO wederrechte lijk bezetgehouden. Sinds gisteren zijn het Atlantische bondgenootschap en Moskou het eens over de voorwaarden waaronder Rusland aan KFOR zal deelnemen. De ruim 3.500 Russische manschappen, die afgelopen weekeinde nog op hun basis in Rusland aan de grond moesten blijven omdat Hongarije, Bulgarije en Roemenië hun luchtruim hadden gesloten, kunnen thans naar Pristina worden overgevlogen.

De details van het gisteren overeengekomen akkoord zijn nog niet bekend. Maar in grote lijnen staat vast dat de Russen zullen patrouilleren tussen de Duits/Nederlandse sector in het zuiden, de Franse in het noorden en de Amerikaanse in het oosten van Kosovo. Bovendien behouden de Russen het commando over het vliegveld van Pristina, zij het dat de vliegbewegingen onder controle van de NAVO staan. De be velslijnen zullen tegelijkertijd nogal losjes aangetrokken worden. De Russen gaan opereren onder eigen commando. Opperbevelhebber Clark van de NAVO is uiteindelijk welis waar verantwoordelijk, maar hij kan de autonomie van de Russische officieren niet tegen elke prijs doorbreken. Als er bijvoorbeeld oorlogsmisdadigers gearresteerd moeten worden, mogen de Russen zich afzijdig houden. Kortom, de participatie van de Russische troepen in KFOR is ingebed in een soort 'overlegmodel'. Dat op zichzelf is al geen reden tot overdreven vreugde. Juist nu het voor KFOR zwaar wordt - de UÇK blijft neigen naar rebellie, de verwach tingen van de achtergebleven Servische minderheid mogen niet beschaamd worden en de wankele positie van Milosevic kan gaan uitstralen naar andere landen in de regio - is een eenduidige commandostructuur geboden. De relatieve autonomie van de Russen lijkt op voorhand een complicerende factor te kunnen worden.

HET AKKOORD van Moskou heeft dan ook alle kenmerken van een compromis. Rusland heeft zijn claim op een eigen sector opgegeven en de NAVO heeft haar eis tot volledige inte gratie laten varen. Dat het ruim drie weken heeft geduurd, illustreert dat het nog lang geen koek en ei is tussen Moskou en Brussel. Ogenschijnlijk leek er sinds de laatste G8- top in Keulen geen vuiltje meer aan de lucht. President Jeltsin luisterde de bijeenkomst op de hem gebruikelijke wijze met zijn aanwezigheid op, waarna menig politiek leider in het Westen de indruk wekte dat er nu echt één koers zou worden gevaren. Vergeten werd dat de NAVO daarbij niet alleen afhan kelijk was van de regie in het Kremlin, maar ook rekening moest houden met de grillen van de Russische generale staf even verderop in Moskou.

De afgelopen weken is in Rusland namelijk een harde strijd geleverd over het primaat in de buitenlandse politiek, een gevecht dat niet los gezien kan worden van de komende parlements- en presidentsverkiezingen, achtereenvolgens in december van dit en in juni volgend jaar. De militaire leiding, die ruim drie weken geleden met de eenzijdige bezetting van het vliegveld bij Pristina een voldongen feit wist te scheppen, had daarbij veel troeven in handen. Jeltsin lijkt haar nu weer enigszins in het gareel te hebben gedwongen.

DE REDENEN DAARVOOR zijn echter minder eenduidig dan ze ogen. Een van de motieven voor de generale staf om met het akkoord in te stemmen is vermoedelijk van binnenlandse aard. In Rusland zelf smeult het ook, met name in de Kaukasus. De feitelijke onafhankelijkheid van Tsjetsjenië heeft sinds 1996 allerminst geleid tot stabiliteit in het olierijke gebied aan de Kaspische Zee. Moskou verliest sluipenderwijs meer en meer greep op deze regio, waarop van alle kanten wordt geloerd.

Het compromis met de NAVO over Kosovo is dan wel geen uiting van kracht jegens het Westen, maar het geeft Moskou wel wat meer ruimte om in de eigen 'nabije' sector op te treden. De NAVO op haar beurt heeft daarvoor de handen niet vrij, gebonden aan de Balkan als het bondgenootschap nu is.