Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Door de Serviërs beroofd van hun goud kopen Kosovaarse vrouwen en masse sieraden. De juweliers in Pristina verdienen er goed aan.

Door onze redacteur CEES BANNING

PRISTINA, 5 NOV. Basri Ismajli legt het gouden sieraad op zijn handpalm. Met een vergrootglas kijkt hij naar de ingegraveerde dubbelkoppige adelaar. Boven de adelaar staan de letters U.Ç.K. "Prachtig", zegt Ismajli tegen een vrouw van ongeveer 35 jaar met slanke vingers. "Prachtig."

Ze glimt van trots. Ze is een van de ongeveer twintig werknemers van Basri Ismajli. Een wirwar van straatjes en steegjes leidt naar een werkplaats in een buitenwijk van Pristina waar de sieraden worden gemaakt. Ragfijne gouden draden worden in elkaar gedraaid en gevlochten tot armbanden en kettingen. De werknemers dragen zelf geen sieraden. "Dat is voorschrift", zegt Ismajli. "Dan kan er ook geen discussie ontstaan over het mijn en dijn."

Aan de hoofdstraat van de stad heeft Ismajli twee winkels met de naam Filigran. Op de etages boven de winkels steken twee rode vlaggen met het zwarte embleem van het inmiddels ontbonden Kosovo Bevrijdingsleger UÇK uit het raam. "Het UÇK heeft ons land, met behulp van de NAVO, bevrijd van de Servische agressor", legt Ismajli uit. "Ik heb voor het UÇK gevochten en daar ben ik trots op."

De 39-jarige ondernemer geeft toe dat het ook de Servische agressor is geweest die er voor heeft gezorgd dat zijn zaken nu zo goed gaan. "Ik verdien goud", erkent Ismajli. Servische militairen en politieagenten hebben veel Albanese vrouwen van hun gouden sieraden beroofd. "Gewoon op straat, maar vooral ook toen de vrouwen het land uit werden gejaagd naar Macedonië en Albanië."

Nu de meeste vluchtelingen weer terug zijn in Kosovo kopen ze weer gouden kettingen, armbanden en oorbellen. Ismajli: "Onze vrouwen dragen graag goud. Het hoort bij onze cultuur. Een vrouw zonder goud is als een ei zonder zout."

Maar hoe komen ze aan het geld? Het gouden sieraad van 20 bij 25 centimeter (4 gram) kost 70 mark. Het gemiddeld salaris in Kosovo is ongeveer 300 mark. Veel Kosovaren hebben familieleden die als gastarbeider werken in West-Europa. Een deel van hun loon sturen ze naar hun familie in Kosovo. Ismajli: "Mijn buurman heeft een broer die als kelner werkt in Hamburg. Per maand ontvangt hij 500 mark van zijn broer omdat mijn buurman ook hun moeder onderhoudt. Dat is hier een riant salaris."

In de winkels lijkt aan eerste levensbehoeften geen gebrek en ook de nieuwste apparaten van bijvoorbeeld Philips staan in de etalages - en worden verkocht. "Ik heb zelf ook pas een nieuwe tv gekocht", vertelt Ismajli. Maar er zijn ook veel mensen die zich nauwelijks redden. "Op het platteland besteden veel mensen hun laatste spaarcenten aan bouwmateriaal, om huisvesting te hebben wanneer de winter invalt. Gelukkig is het nog zacht. Het lijkt wel alsof de NAVO ook een gunstige uitwerking heeft op het weer."